İzlemeyen Kalmamalı: Türk Rönesansı Olarak Anılan Köy Enstitüleri'nin Hikâyesi Film Oldu!

04.10.2018 - 09:03

Cumhuriyet'in ilk yıllarında kırsal kesimde kalkınmayı sağlayan Köy Enstitüleri, etkileyici hikâyesiyle film olmayı hak ediyordu. Sonunda iyi bir ekip sayesinde beyaz perdeye taşındı. İşte detaylar:

Kaynak

Köy Enstitüleri, 1940'ta Millî Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel tarafından İsmail Hakkı Tonguç'un çabalarıyla köylerdeki çocukların eğitimi için açılan okullardı.

Öğretmen sayısı az olduğu için köylere öğretmen gönderilemiyordu, bu okullarda köylerde eğitim verebilecek gençler yetiştirilecekti.

Fotoğraf: Orduda çavuş ve onbaşı olarak askerlik yapmış 85 kişi, 6 ay eğitim gördükten sonra köylerine dönüp çocuklara eğitim vermek için hazırlar.

Okuma yazma oranı Cumhuriyet ilk kurulduğu yıllarda %5 bile değildi. Bunun yanında nüfusun %80'lik bölümü köylerde yaşıyordu.

Fotoğraf: Köy enstitülerine gelen Elif'in öncesi ve sonrası.

Bu okullar kırsal kesimde kalkınma amacı taşısa da, 1954 yılında kapatılmıştı.

Fotoğraf:Trabzon, Beşikdüzü Köy Enstitüsünde, tamamı kendilerinin yaptığı enstrümanları çalan Köy Enstitüsü öğrencileri.

Bir döneme damga vuran köy enstitülerinden günümüze kalan karelere bu içerikten ulaşabilirsiniz:

1940'larda Kırsal Kesimde Kalkınma Sağlayan Köy Enstitüsü Günlerine Dair 32 Fotoğraf

İşte Cumhuriyet devrimlerinin eğitim alanındaki en önemli kurumlarından Köy Enstitüleri, yönetmenliğini Cengiz Özkarabekir'in yaptığı "Yücel'in Çiçekleri" adlı filmle beyaz perdeye taşındı.

Film, 1940 yılından başlayarak yurt çapında uygulanan Köy Enstitüleri projesini, yaratıcılarından, dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Âli Yücel ve İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç’un yaşam hikayeleri üzerinden anlatıyor.

Filmin senaryosu, kızı Gülümser Yücel’in, Hasan Âli Yücel'e ve dönemin olay ve kişilerine dair aktardığı anekdotlarla zenginleştirildi.

Film, Yücel ve arkadaşlarının toplumsal ve ekonomik zorluklara, siyasal muhalefete rağmen, zorluklara ve tehditlere aldırmadan uyguladıkları ve başarılı oldukları Köy Enstitüleri gerçeğini daha önce denenmemiş bir anlatım diliyle aktarıyor.

Türk sinemasının usta oyuncularından Mahir Günşiray, filmde önderimiz Mustafa Kemal Atatürk'ü canlandırıyor.

Belgesel-drama türündeki eserin senaryosunu ise filmin yönetmenliğini de üstlenen Özkarabekir yazdı.

Cengiz Özkarabekir, drama ağırlıklı yapımın senaryosunu uzun bir araştırma sürecinin ardından tamamladı. Filmin danışmanlığını Prof. Dr. Kemal Kocabaş yaptı.

Drama çekimlerinin bazı sahnelerinde Hasan Âli Yücel’in orijinal eşyalarının yanı sıra daha önce yayınlanmamış özel arşivlerden fotoğraflar ve video görüntüleri de kullanıldı.

'Yücel'in Çiçekleri'nde İsmail Hakkı Tonguç’u Muhammet Uzuner; Yücel'in çocukluğunu Ege Şenoğul, gençliğini Kutay Şahin, yetişkinliğini ise Mehmet Tokat canlandırdı.

Filmin müziklerini Moğollar'ın efsane ismi, şimdiye kadar film müzikleri de dahil çok sayıda besteye imza atan Cahit Berkay ile Altuğ Öncü yaptı.

Yapım sürecinde 35 kişilik teknik kadro çalışırken küçük roller de dahil olmak üzere yaklaşık 200 kişi, oyuncu kadrosunda yer aldı.

"Yücel’in Çiçekleri" Büyükçekmece, Çatalca, Silivri ve Selimpaşa’da kurulan döneme uygun mekân ve setlerde çekildi. Yenikapı, Beyazıt ve Sütlüce’de de çekimler yapıldı.

Galası 23 Kasım 2018 Cuma günü Beylikdüzü Atatürk Kültür ve Sanat Merkezi’nde yapılacak filmin ikinci gösterimi 7 Aralık Cuma günü İzmir'de, Fuar İzmir Sanat Kültürpark’ta yapılacak.

Ankara'da da 21 Aralık Cuma günü Çankaya Belediyesi Yılmaz Güney Sahnesi'nde gösterilecek.

1940'lı yıllarda Türk Rönesansı olarak tanımlanan bir eğitim programıyla hayata geçirilen Köy Enstitüleri projesi, Cumhuriyet'in Türk modernleşmesi projesinin eğitim alanındaki en önemli uygulamalarından sayılıyor.

Fotoğraf: Halide Edip Adıvar'ın da okulu ziyaret ettiği bir günde mandolin çalan köy enstitüsü öğrencisi.

İşte "Yücel'in Çiçekleri" belgesel-filminin fragmanı:

YORUMLAR

MagOrwell

05.10.2018

bildiğim kadarıyla o dönemin köy ağaları tarlalarda çalıştıracak genç ırgat bulamamaktan şikayet etmeye başlayınca meclisteki tanıdıkları aracılığı ile bir şekilde baskı uygulayarak kapattırmışlar bu okullar. eğer devam etseydi ülkemizin şu anki durumu hayallerin de ötesinde ileride olabilirdi. ben köy okulunda okumuş, köyde büyümüş bir öğrenci olarak harcanan bir çok insana şahit oldum. pırıl pırıl sınıf arkadaşlarım vardı, okuyabilenler okudu ama okuyamayanlar da oldu tabi. ailesinin zoru ile bırakmak zorunda kalan, maddi yetersizlik ile devam edemeyen, orta okul bittikten 1- 2 yıl sonra evlendirilen arkadaşlarım oldu. bir arkadaşım okumak isteyince babası 'bu hayvanlara kim bakacak o zaman' diyerek liseye göndermemişti. her şey çok daha farklı olabilirdi.

Kzlt

04.10.2018

Demokrat Parti tarafından kapatıldığını da ekleseydiniz keşke. Feodal bağlarından sıyrılmış cehaletini aşmış bir köylü toplumunu istemediler, en başta toprak sahiplerinin çıkarlarına tersti.

caramel_dance