19.yüzyılın ortalarında, İstanbul’un silueti ve mimari yapılarında Gaspare Fossati'nin de etkisi vardı. 1809’da İsviçre'nin Morcote kentinde doğan Fossati, mimarlık eğitimi almak üzere Milano’daki Brera Akademisi'ne gitti. Burada Neo-Rönesans üslubunu benimseyerek kendini geliştiren Fossati, kariyerine Rusya'da başladı. Fakat onu asıl tanınan bir isim haline getiren Ayasofya'nın restorasyonunda 20 yıl çalışması oldu.
Peki, Fossati’nin İstanbul’a kattığı değerler nelerdi?
Mimar olma yolunda attığı ilk adımı ise 1822-1827 yılları arasında Milano'da aldığı mimarlık eğitimi ile oldu.
Mimar, elçilik binasının inşaatı devam ederken İstanbul’da farklı projeler için de çalışmaya başladı.
Osmanlı yöneticileri, Fossati’den “Bab-ı Seraskeri Hastanesi” ve Eminönü’nde “Limon İskelesi Karakolu” gibi yapıları restore etmesini istedi.
Sultan Abdülmecid tarafından görevlendirilen Fossati, 1846 yılında başladığı bu projede tarihi yapının iç ve dış süslemesini yenileyerek, göz kamaştırıcı bir görünüm kazandırdı. Fossati, Ayasofya’nın mimari yapısını güçlendirirken, geçmişten gelen Bizans mozaiklerini de gün yüzüne çıkardı. Onun sayesinde, bu muazzam yapı hem dini hem de kültürel bir simge haline geldi.
İstanbul Beyoğlu'nda yer alan Naum Tiyatrosu başta olmak üzere Bâbıâli avlusundaki arşiv binası ve birçok konakta onun da izi vardır. Bâbıâli arşiv binası ise dönemin belgelerini korurdu.
Gaspare Fossati, 5 Eylül 1883'te Morcote’de vefat etti.
Fossati’nin bıraktığı miras, İstanbul’un tarihi dokusunda her daim hissedilecek ve anımsanacaktır. Fossati’nin eserleri, günümüzde de İstanbul’un kimliğinin ve tarihinin ayrılmaz bir parçası olarak yaşamaya devam ediyor.
