Son deprem felaketiyle, uzmanların uyardığı Marmara Depremi konusunda bir kesim tedirgin oldu. Özellikle İstanbul'da yaşayan TÜİK'e göre 15 milyon 840 bin 900 kişi bu şehirde hayatını sorgulamaya girişti. Hizmet sektörü, enflasyonu, hayat kalitesi, kalabalığı, trafiği derken kapasitesinin üzerinde bir yükü taşımaya çalışan kadim şehirde bir de Türkiye, İstanbul'dan ibaretmişçesine yapılan yatırımlar var. Bunu arz talep dengesiyle açıklamaya çalışan bir kullanıcı yoğun yorumlarla karşılaştı.
İstanbul, dünya üzerinde en eski, en değerli, en güzel şehirlerden biri. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın deyimiyle 'ihanet edilen' bu şehir, Türkiye ekonomisinde ve demografisinde önemli bir yer kaplarken, bunu tek başına yapmıyor.
Aslında 'İstanbul'a kar yağmadıysa o yıl ülkeye kar yağmamıştır' misali hep başlıkta yer alan adeta 'anahtar kelime' bazındaki bu şehir geçmişte aşkla, şiirlerle anılırken, artık zorluklarla anılıyor.
'İstanbul'da kiraları pahalı buluyor iseniz, belki de dandik bir işte çalışarak herkesin İstanbul'da yaşaması mümkün olmadığı içindir. Süt pahalı ise belki de birilerinin köye gidip inek yetiştirmesi gerekiyordur.' diyen kullanıcı, arz-talep dengesinin erken yaşta öğrenilmesi gerektiğini savundu. Paylaşımda ifadelerden anlaşıldığı kadarıyla talep tarafına bir yüklenme görülüyordu, dolayısıyla biz de eksik kalan arz tarafına baktık.
Arz-talep dendiği zaman herkes bir şekilde ekonominin temeline indiğini zannediyor ancak bu kısım psikolojide çocukluğa inmek gibi karmaşık bir durum. Ekonomi, sayısal veriler içeren sosyal bir bilimdir. Kısaca bir tanımda 'sosyal' kelimesi yer alıyorsa insanı içerir ve tabloya siyah-beyaz dışında kalan tüm renkler de girer. Belki de yıllardır ekonomideki süren sorunlarımız da buradan gelmektedir. İçi su dolu balonu bir yerden itmeye çalışmak gibi. Basıncı diğer tüm yüzeye dağıtınca nereden patlayacağını bilememek gibi.
TÜİK'in son işgücü istatistikleri verisiyle birlikte göstermiş olalım. Marmara bölgesindeki gelişmiş başka şehirlerin verileriyle karşılaştırınca il bazında GSYH'nin, sanayi ve imalatın hizmet sektörü karşısında kat be kat fazla olduğu görülürken, İstanbul'da bu imalat+sanayi=hizmet sektörü şeklini alıyor.
Yatırım planlaması derken düzenli olmayan bir planlama olduğu görülüyor. Tüm veriler Marmara bölgesinin Türkiye ekonomisine damga vurduğunu teyit ediyor. Bu yatırımdaki planlamayı göz önüne koyuyor. Tamamı denmese de arzdaki ağırlık bölgede bulunuyor.
Yüksek eğitimde 209 üniversitenin 57'si sadece İstanbul'da yer alıyor. Türkiye'de sahibinden'de satılık ve kiralık konut sayısı 612 bin 268 olurken, 187 bin 77'si yani yüzde 30,55'i İstanbul'da yer alıyor.
Bu veriler arzın dağılımını zaten gösteriyor. Arz-talep dengesinde talebin de yoğunlaşması bu şekilde ortaya çıkıyor.
Bir bakıma haklı. Atatürk'ün kendi döneminde yapmaya çalıştığı da buydu. Devletin olanaklarını lokal bir bölgeye değil, genele yayıp, toplumsal kalkınmayı sağlamaktı amacı. Hatta kendine has bir şehir planlaması modeli ile ünlüdür Atatürk. Bazı ülkeler Atatürk'ün bu şehir modeli kullanmıştır hatta. Her neyse, kısaca Atatürk'den sonraki tüm yöneticiler bu Anadolu'nun da kalkınması projelerini terk ettiği için, durum şuan budur maalesef...
İstanbul'daki evimizi kiraya verip Antalya'ya yerleşip kirada oturma niyetimiz vardı. Bizden istenen kirayı biz evimizi kiralarken istemeye utanacagimiz için gidemiyoruz. Millet diyor ki evinin kira bedeli bu su an. Ama ben 15-20bin ver diyemem, vicdan ya hu! Yani gitmek istesek de gidemiyoruz.