Depremlerin doğal bir gerçek olmasına alışamamamızda ana neden yapılara güvenmiyor olmamız. Oysa günümüz teknolojisi, bilim ve bireysel bilinç depreme karşı en korunaklı yöntemler. 'Türkiye, bir deprem ülkesi' bunu 1999 yılında çok da eski olmayan bir hafızada bilmemize karşın Türkiye'nin yapı stoku geçen yıllar içinde ne durumda bir bakalım.
Türkiye, 783 bin 562 kilometrekare büyüklüğünde bir coğrafyada yer alırken, birçok yer küre parçası olan levha ya da plaka tektoniğinin birleşiminde yer alıyor. Bu parçaların birleştiği alanlar fay demek, fay da deprem demek. Türkiye'nin topraklarının yüzde 93'ünün altında faylar var. Türkiye'nin 84 milyon 680 bin 273 kişilik nüfusunun da yüzde 98'i yani 82 milyon 986 bin 667 kişi fayların bulunduğu bölgede yaşıyor. Peki nasıl evlerde yaşıyor?
Ankara'da yüksek binalar genelde yoğun olurken, onu takip eden Kayseri ise 8,2 katla Türkiye'nin en yüksek binalar ortalamasına sahip oluyor.
Türkiye'nin kat ortalaması 5 demiştik ve bunu üzerinde ortalama kat sayısı olan 9 il bulunuyor. Bu şehirler de Ankara'dan başka Kayseri, İstanbul, Diyarbakır, Rize, Tekirdağ, Trabzon, Mersin ve Adana oluyor.
Türkiye'de bulunan 25 milyon 329 bin 833 haneden yüzde 12,6'sı 1980 ve öncesinde inşa edilmiş. Yüzde 30,9'u ise 2000-1980 aralığında inşa edilirken, yüzde 47,4 oranında 2001 sonra hanemiz bulunuyor. Yüzde 9,1 oranındaki binaların da yaşını bilmiyoruz.
Kahramanmaraş merkezli depremden etkilenen 10 ilden Şanlıurfa'da binaların yüzde 61'i 2001 sonrası inşa edilmiş.
İstanbul'da sonra en çok hanenin bulunduğu İzmir'in toplam hane sayısı 1 milyon 503 bin 086 olurken, İstanbul'da sadece 2000-1981 arasında yapılan hane sayısı 1 milyon 750 bin 833 oluyor. İstanbul'da 2001 sonrası inşa edilen binaların oranı yüzde 45,7 oluyor.
Kiracı olduğum için hiçbir b0ku öğrenemiyorum
ev sahibimiz inşallah doğruyu söylüyordur.. Bu evi çimento ve betona boğdum her yer yıkılır burası yıkılmaz dedi ya inşallah🤔
Yıllarca dikine büyümeyi gelişmişliğin simgesiymiş gibi pazarlayanlar, hep New York'taki gökdelenleri örnek olarak gösteriyordu. Oysa bu çevrelerin unuttuğu bir ayrıntı vardı, New York deprem kuşağında yer almıyordu !!! Ülkemiz gibi topraklarının tamamına yakını deprem kuşağında yer alan bir ülkede dikine değil, enine büyümeyi esas almamız gerektiği bu son depremle artık anlaşılmıştır. Tabiat bize bu uyarıyı 1999 Marmara Depreminde de yapmıştı, 2023 K.Maraş depreminin sonuçları da bize ders olmazsa, gelecek kuşakların yüzüne nasıl bakabiliriz? Depreme dayanıklılık açısından gerekli kriterler yerine getirilmişse, elbette yüksek katlı binalar yapılır, ama toplu yerleşim alanlarında dikine büyüme risk teşkil etmeye devam edecektir. Buraların planlanmasında maksimum 5 katlı, her katında belki 4 daire, daireleri en fazla 3+1 planlı binalar esas alınırsa, enine büyümenin şartları yerine gelmiş olacak, dolayısı ile olası bir depremde can kaybı riski asgariye inecektir.