Tasavvuf, İslam'ın iç veya mistik yüzü olarak ifade edilir. Diğer bir ifadeyle tasavvuf, mistisizmin İslam'daki karşılığıdır. Bazı kimseler ise tasavvuf ile mistisizmin farklı olduğunu ve İslam ile çok da ortak özellikler taşımadığını ifade eder. Tasavvuf, şeriattan daha yüksek bir aşamadır.
Bu içeriğimizde tasavvuf hakkında merak edilen bilgilere ulaşabilirsiniz.
Tasavvuf, kısaca 'İslam mistisizmi' anlamına gelir. Tasavvufun temelinde yaratılış kuramı vardır. Tasavvufta dört ana unsur bulunur. Bunlar; hakikat, marifet, şeriat ve tarikattır.
Tasavvuf anlayışına göre vücud-ı mutlak olan Allah aynı zamanda 'cemal-i mutlak', 'kemal-i mutlak' ve 'hüsn-i mutlak'tır.
Allah'ın şanı kendini izhardır. Tasavvufun temeli de ilahi aşktır. Kul, ilahi aşka erişmek için öncelikle nefsini öldürmelidir. Nefsin öldürülmesi için de şu unsurlar gerekir:
tevbe,
zühd,
tevekkül,
kanaat,
uzlet,
Allah’a teveccüh,
sabır,
murakabe,
rıza.
Nefsin öldürülmesinde bu on unsura 'usul-i aşare' adı verilir. Usul-i aşarenin sonucunda da vahdet makamına erişilmektedir.
Tasavvuf öğretisine göre sırasıyla şunlar gerçekleşir:
Vahdet
Fenafillah
Bekabillah
Tasavvuf kelimesi Arapçadır ancak bu kelimenin hangi kökten geldiği tam olarak bilinmemektedir. En çok kabul gören görüşler ise şunlardır:
Saflaşma anlamıyla 'Safa' kökünden
Yün elbise giyme anlamıyla 'Suf' kökünden
Tasavvufta zikr, murakabe ve şeyh veya mürşide bağlanmayla seyru suluk'a girilir. Şeyh, yani 'Mürşid-i kamil' daha önce aynı yollardan geçmiştir. Bu kişi Allah'tan gelen ilhamlara açıktır.
Şeyh, müridin düşünce hayatını kontrol altında tutar. Müridin zayıf noktalarını şeyh bilir ve ona göre bir eğitim tertip eder. Şeyhin kalp gözü açıktır. Müridin kalp hayatını ondan daha iyi bilir.
Şeyhte aranması gereken şartlar Fahruddîn-i Râzî'ye göre şunlardır:
İhlâs
Sadık olmak
Doğru yoldan hiç ayrılmamak
Tasavvuf alanında merhale merhale ilerlemiş olmak
Hakikat yolculuğu, Batıni tasavvuf anlayışında değişik basamakların geçilmesiyle gerçekleşir. Şeriatta helal olan tarikatta haramdır. Tarikatte helal olan ise şeriatte haramdır.
Şeriat Kapısı: Hakikat yolculuğunun ilk basamağıdır. Dinin şekil ve uygulamaya dair ilk kurallarını belirler. Şeriat seviyesindeki ana fikir 'Seninki senin, benimki benim' dir.
Tarikat Kapısı: Bu seviyede ana fikir 'Seninki senin, benimki de senin' şeklindedir. Burada seviye Allah ile birlikte yürümektir.
Marifet Kapısı: Marifet Allah'ı tanımaktır. Marifet seviyesindeki ana fikir 'Ne benimki var ne seninki'dir.
Hakikat Kapısı: Kişinin kalp gözüyle bilgi aldığının kabul edildiği seviyedir. Ana fikir, 'Ne sen varsın, ne ben, her şey O'dur' şeklindedir. Diğer bir ifadeyle Vahdet-i vücuttur.