Amerikan Savunma Bakanlığı Müsteşarı Christine Wormuth ve ABD’nin IŞİD’le mücadele özel temsilcisi John Allen’ın da katılımıyla Ankara’da 7-8 Temmuz tarihlerinde yapılan toplantılarda IŞİD’le mücadele konusunda İncirlik’in nasıl kullanılacağına ilişkin detaylar belirlenmişti.
Taraflar arasındaki prensip anlaşmasının kesinlik kazanması için Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Barack Obama arasında bir telefon görüşmesi yapılması bekleniyordu ve bu görüşme gerçekleşti. Görüşmede Obama hem 32 gencin hayatını kaybettiği Suruç saldırısından hem de iki polisin öldürüldüğü Ceylanpınar saldırısından ötürü Türkiye'ye taziyelerini iletti hem de Türkiye’nin terörle mücadelesine tam destek mesajı verdi.
Obama’nın görüşmede Türkiye’nin ulusal güvenliğine karşı işbirliği mesajı da vermesi Ankara’yı memnun etti.
Ağustos’ta yürürlükte
Deutsche Welle’den Hilal Köylü'nün haberine göre, Türk Dışişleri yetkilileri anlaşmanın Ağustos’ta yürürlüğe girmesinin beklendiğini belirtirken ABD ve Ankara arasındaki anlaşmayla IŞİD’e karşı operasyonlarda İncirlik’in koalisyon uçaklarına açılacağını belirtiyor. Anlaşmaya göre, Türk uçakları operasyonlarda yer almayacak, Amerika gerekli gördüğünde Türkiye’deki predatörlerini silahlandırabilecek. Türkiye’nin önerdiği alanlarda ‘güvenli bölge’ oluşturulmasına da yeşil ışık yakan Amerika, bu alanların daha çok mülteciler için kullanılmasını öngörüyor.
Suruç saldırısından sonra Suriye sınırındaki güvenlik önlemlerini bir kez daha gözden geçirip, önlemlerin artırılmasına ilişkin kararları güncelleyen hükümetin, sınıra yeni bir fiziki güvenlik modeli oluşturmaya başlaması da dikkat çekiyor. Bu modelin 110 kilometrelik bir bölüme kurulması ve bu bölümde çift duvarların inşa edilmesi öngörülüyor. Yeni modele göre bu alanda beton gözü diye adlandırılan kameralar, aydınlatma sistemleri ve gözetleme kuleleri olacak. Duvarların etrafı tellerle çevrilecek ve insansız hava araçları hep devriye gezecek. Zeplin sistemi de aktif olacak.
Deutsche Welle’ye bilgi veren hükümet yetkililerine göre, son dönemde Türkiye genelinde gerçekleştirilen IŞİD operasyonları da önümüzdeki süreçte daha da yoğunlaşacak. Tüm emniyet birimlerinin teyakkuzda olduğunu belirten aynı yetkililer, bu süreçte ‘halkla dayanışmanın’ öne çıkarılacağını belirtiyor.
“Türkiye’nin pozisyonu değişiyor”
Peki, ABD ile Ankara’nın İncirlik’in kullanımı konusunda anlaşması ve sınırdaki yeni güvenlik önlemleri ne anlama geliyor? IŞİD’le mücadele açısından Türkiye için yeni bir dönem mi başlıyor? Deutsche Welle’nin sorularını yanıtlayan terör uzmanı Nihat Ali Özcan’a göre bu anlaşmayla IŞİD karşısında Türkiye’nin pozisyonu değişiyor ve müttefiklerle işbirliği öne çıkıyor. “PKK-IŞİD çatışması içeriye taşınmıştı. Türkiye’de devlet de yeni bir pozisyon almak durumundaydı. IŞİD’in Türkiye’yi de hedef tahtasına koyduğu artık iyice gözlendiğinden Türkiye bugün gerekeni yapmaktadır. Ancak çok dikkatli olması gerekmektedir” diyen Özcan, IŞİD’in sadece sivil halkı değil devleti de, hükümeti de taciz edecek hedeflere yönelebileceğine dikkat çekiyor.
Türkiye’nin IŞİD’le savaşta artık ‘tam cephe’ olduğunu, tarafını açıkça ortaya koyduğunu söyleyen Özcan, uluslararası koalisyonun da Türkiye’nin hassasiyetlerine uygun hareket edeceğinin beklenmesinin doğru olduğunu dile getiriyor. “Uluslararası güçler PYD’yi silahlandırırken daha dikkatli olacak, PYD’nin PKK’yla bağına bakıp Türkiye’nin PKK hassasiyetini anlayacaklardır” diyen Özcan, hükümetin IŞİD’in olası saldırılarına karşı sınır güvenliğini artırmanın ötesinde sınır içinde de halkla birlikte hareket etmesinin hayati önemde olduğunu söylüyor. Özcan, “Devletin bundan böyle etnik, mezhepsel hiçbir ayrım gözetmeksizin belirleyeceği bir güvenlik stratejisiyle hareket etmesi, teröre karşı birlik oluşturması çok önemlidir” diyor.
Başbakan yardımcısı Bülent Arınç güvenli bölge oluşturulacak mı sorusuna ne evet dedi ne de hayır. Ama taleplerimiz mutlaka dikkate alınmıştır sözü dikkat çekti.
CNN Türk' ün edindiği bilgilere göre, Ankara'nın talebi atılacak adımlarda eş zamanlılık. Bu çerçevede, Ankara'daki üst düzey kaynaklar, Bakanlar Kurulu kararında imzaların tamamlanmasının ardından, ABD 'nin de bilgisiyle, iki noktada güvenli bölge deklarasyonunun açıklanabileceğini belirtiyor. Yani bölgelerin enlem ve boylamları ile açıklanması...
Hükümet Sözcüsü Bülent Arınç’ın önceki günkü Bakanlar Kurulu’ndan sonra yaptığı açıklamada değindiği, ancak detayına girmediği İncirlik Mutabakatı’nın ayrıntılarına Hürriyet ulaştı.
Uğur Ergan'ın haberine göre, kısa süre önce Ankara’ya gelen ABD Başkanı Obama’nın IŞİD’le mücadele temsilcisi Emekli Orgeneral John Allen başkanlığındaki ABD heyeti ile Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu’nun çerçevesini çizdiği mutabakatın ana hatları şöyle:
Türkiye-Suriye sınırının Mare-Cerablus arasındaki 90 km’lik alan uçuşa yasak güvenli bölge ilan edilecek.
Halihazırda ÖSO ve kısmen IŞİD’in bulunduğu bölgede yasaklı alanın derinliği 40-50 km olarak düşünülüyor. Özellikle Türkiye’ye yeni bir göç dalgasını tetikleme kapasitesine sahip bu bölgenin tamamen IŞİD, El Nusra gibi radikal dinci örgütlerin eline geçmesine izin verilmeyecek.
Bu bölgenin havadan güvenliğini (taarruz ve keşif dahil) ‘gerekli görüldüğünde’ ABD liderliğindeki koalisyon güçlerinin savaş uçakları sağlayacak. Yine ‘gerekli görüldüğünde’ Türk savaş uçakları da benzer görevi üstlenebilecek.
Bunun için ‘gerekli görüldüğünde’ silah, bomba ve füze yüklü ABD ve koalisyon güçleri uçakları İncirlik Üssü ile Türkiye Hava Sahası’nı kullanabilecekler.
Güvenli bölgenin sağlanmasında ‘gerekli görüldüğü’nde Türkiye, topçu birlikleriyle destek verebilecek.
Üssün kullanımı Türk Hava Kuvvetleri ile koordine edilecek. Güvenli bölge ilanından sonra rejime ait hava unsurlarının burada uçmasına izin verilmeyecek.
Mutabakat doğrudan Suriyeli Kürtlerin PYD’sini hedef almıyor. Ancak PYD güçlerinin bölgenin güvenliğini ve Türkiye sınırını tehdit edici ve tehlikeye düşürecek tutum takınması (örneğin demografik yapıyı bozacak zorlayıcı tutum) halinde gereken müdahale yapılabilecek.
İncirlik’e muharip kara gücü gelmesi söz konusu değil. Ancak ABD ve koalisyon uçaklarının oluşabilecek teknik ihtiyaçlarını gidermek için üste mevcut teknik askeri uzmanlara ek olarak 40-50 kişilik askeri teknik heyet gelebilir.
ABD ve koalisyon güçleri uçakları acil durumlarda İncirlik dışında bölgedeki Batman, Diyarbakır ve Malatya-Erhaç gibi üsleri de kullanabilecek.