Tek Eşli miyiz Yoksa Çok Eşli mi?
Birçoğumuz sevginin sosyal öğrenme ya da kültürel bir etkinlik olduğunda hemfikirdir. Ancak aşk konusunda bu kadar emin olmak ya da kesinlik bildirmek kolay değil.
Tek Eşli miyiz Yoksa Çok Eşli mi?
Birçoğumuz sevginin sosyal öğrenme ya da kültürel bir etkinlik olduğunda hemfikirdir. Ancak aşk konusunda bu kadar emin olmak ya da kesinlik bildirmek kolay değil.
Yaşamımızı birlikte sürdürebileceğimize inandığımız bir eş bulunca hayatımızın nasıl farklılaştığı ve duygularımızın nasıl biçimlendiği ilginç bir durum. Bu nedenle Homo Sapiens'in yani bizlerin monogamik (tek eşli) olduğuna inanırız.
Peki gerçekten öyle mi? Sosyal olanla yani kültürümüze (din, örf, adet, gelenek ve hukuk) göre öyle olduğuna inanırız, sadakat din veya örf adetle kutsanmış olarak sunulur bizlere. Aşkı, sevgi ve şefkat duygularımız ile motiflendirsek de, aslında aşk; milyon yıllardır atalarımızdan aktardığımız genetik birikimin bir sonucu.
Yapılan bir çalışma Neandertallerin ve Australopithecusların monogamik mi yoksa poligamik mi olduklarının parmak kemiklerinde kodlandığını gösteriyor.
Liverpool Üniversitesi'nden Emma Nelson ve ekip arkadaşları günümüz insanlarının ve fosil türlerin işaret ve yüzük parmaklarını incelediler. Çalışmaya göre: İnsanlarda ve maymunlarda işaret ve yüzük parmağı arasındaki oranın; androjen ve özel olarak da testesteron miktarı hakkında bilgi verdiği ortaya çıkıyor.
Örneğin, yüzük parmağı, işaret parmağından uzun olanlar daha fazla androjen bulunduruyorlar.
Çalışmalar, doğumdan önce yüksek oranda androjen hormonuna maruz kalan kişinin daha güçlü, çevik ve seksüel olarak daha başarılı olduğuna işaret ediyor. Kadınlar için de ayni durum geçerli. Nelson'un çalışmaları, bu durumun yasayan maymunlarda da benzer olduğunu öneriyor.
Ancak Nelson ve arkadaşları, bu durumun tarih öncesi insanlarda, Neandertaller'de ve Australopithecuslar'da nasıl olduğunu merak ettiler ve araştırmaları sonuç verdi. Bu çılgın araştırma grubu iki Neandertal ve bir Australopithecus iskeletinde işaret ve yüzük parmaklarına ulaştılar. Yani kendileri için gerekli olan materyali ele geçirdiler.
Buna göre Neandertaller, işaret parmağından daha uzun yüzük parmağına sahiptiler. Ve yaşayan bütün diğer maymun akrabalarımız gibi Neandertaller de bir grup içerisinde yaşıyorlardı.
Grup içerisindeki egemen erkekler kadınlardan oluşan bir hareme sahipti. Ayrıca yalnızca egemen erkekler değil, diğer tüm kadın ve erkekler de poligamikti, Yani tek eşli değil çok eşlilerdi. Grup içindeki karşı cinsler birbirleri ile üreme etkinliğinde bulunabiliyorlardı.
Australopithecus Afarensis, diğer adıyla Lucy; 4 ile 3 milyon yılları arasında yaşamış bir atamız. Lucy'nin işaret parmağı yüzük parmağından daha uzundu. Bu durum Nelson ve arkadaşlarını şaşırttı. Çünkü insansı ailesinin bir üyesi olarak Lucy'nin de parmak oranlarının tüm diğer atalarımız gibi çıkmasını bekliyordu.
Ancak Lucy'e ait sadece bir iskelete sahip olduğumuzu ve tür içi varyasyonun da etkilerini hesaba katmak gerekir. Yani elimizde Lucy'e ait 100 iskelet olsaydı sonuç farklı çıkabilirdi
Nelson bu durumun sorunlu olduğunu düşündü. Australopithecuslar da gruplar halinde yasayan primatlardı. Özellikle avcı baskısı altında yaşayan görece daha savunmasız hominidler idi. Bu durumda tek eşli olmaları aslında bir dezavantaj gibi gözüküyor. Çünkü poligamik olmaları hayatta kalmaları için daha avantajlıdır.
Tek eşli yaşayan erkekler çoğunlukla eşlerine gebelik döneminde yardımcı oluyorlar. Araştırmacılar, tarih öncesi atalarımıza yönelik bu çalışmanın örnek azlığı nedeniyle kesin doğruyu yansıtmayabileceğini söylüyorlar.
Son Söz
Çalışma oldukça ilginç gözüküyor. Ne var ki, tek eşlilik veya çok eşlilik hormonlarımızda ya da genlerimizde kodlanmış olsa bile; bugün genlerimizi ve hormonlarımızı kontrol edebildiğimiz sosyal bir kültüre sahibiz. Bu nedenle, hayatımızı adadığımız eşimiz ile birlikte tek eşli bir hayatı sürdürmemiz mümkün. Bilmem anlaşılıyor mu...
Bir Teşekkür
Kıymetli Dost, Paleontolog Ferhat KAYA'ya