Bazı şirket haberlerinde mutlaka duymuşsundur: “CEO görevden ayrıldı ama milyonlarca dolarlık altın paraşüt aldı.” Peki, nedir bu herkesin konuştuğu altın paraşüt? İnsanın aklına hemen şu soru geliyor: Her çalışan böyle bir hakka sahip olabilir mi? İşte altın paraşüt kavramını doğru anlamak için tam da buradan başlamak gerekiyor.
Hazırsan, başlayalım. 👇
Altın paraşüt, bir şirketin üst düzey yöneticisi ile yaptığı iş sözleşmesinde yer alan çok özel bir maddedir. Bu madde, yönetici işten çıkarıldığında, şirketin satılması veya el değiştirmesi durumunda koltuğunu kaybettiğinde devreye girer.
Temel amacı, yöneticinin işini kaybetmesi halinde ona maddi olarak çok güçlü bir güvence sağlamaktır. Bu sadece basit bir tazminat değil, genellikle milyonlarca doları bulan nakit ödemeler, hisse senedi opsiyonları ve ek yan haklar bütünüdür. Şirketler bu maddeyi, yöneticinin şirketten ayrılırken 'ekonomik olarak zarar görmemesi' adına sözleşmeye eklerler.
Bu terimdeki 'altın' ifadesi, sunulan paketin maddi değerinin olağanüstü yüksekliğini simgeler. Standart bir çalışanın aldığı ihbar veya kıdem tazminatıyla kıyaslandığında, bu paketler servet değerindedir.
Bazen bu tutarlar o kadar yüksektir ki, yönetici şirkette çalışırken kazandığı paradan daha fazlasını ayrılırken kazanabilir. Bu 'zenginlik' ve 'değer' vurgusu nedeniyle, bu tür ayrılık paketlerine finans dünyasında altın paraşüt denmektedir.
İlk bakışta şirkete zarar gibi görünse de, şirketler bu paketleri 'yetenek avcılığı' için kullanırlar. Üst düzey, başarısı kanıtlanmış bir CEO'yu transfer etmek zordur çünkü bu kişiler hali hazırda iyi konumlardadır. Onları batmakta olan veya satılma ihtimali olan bir şirkete çekmek için 'İşler kötü giderse bile sen zarar etmeyeceksin' garantisi vermek gerekir.
Bir altın paraşüt paketi sadece banka hesabına yatan paradan ibaret değildir, çok daha kapsamlıdır. Genellikle yöneticinin yıllık maaşının birkaç katı kadar nakit ödeme en temel kalemdir. Bunun yanı sıra, henüz hak edilmemiş hisse senedi opsiyonlarının anında hak edilmiş sayılması ve nakde çevrilmesi sağlanır. Ayrıca, özel sağlık sigortasının devamı, şirketin sunduğu lüks aracın yöneticide kalması da pakete dahildir.
Ne yazık ki, bu sorunun cevabı kesin ve net bir 'Hayır'dır; bu sistem tamamen elit bir azınlık için tasarlanmıştır. Altın paraşütler, sadece şirketin en tepesindeki C-seviye (CEO, CFO, COO vb.) yöneticilere veya yönetim kurulu üyelerine sunulan ayrıcalıklı sözleşmelerdir.