Piyasada dolar talebini engellemek için yürürlüğe alınan TL ile ödeme zorunluluğu, firmalarda kur kavgasına neden oldu. Ödeme vakti gelen firmalar arasında hangi kurdan ödeme yapılacağı konusunda sorunlar oluşuyor.
Piyasada dolar talebini engellemek için yürürlüğe alınan TL ile ödeme zorunluluğu, firmalarda kur kavgasına neden oldu. Ödeme vakti gelen firmalar arasında hangi kurdan ödeme yapılacağı konusunda sorunlar oluşuyor.
Dövizle ödeme yasağı, firmaların döviz pozisyonlarında kendilerini korumak için hedge edebilmelerinin de önüne geçerken, işletme sermayesini tedarikçi ile fonlayanlar sistemdeki belirsizlikten kaynaklı finansman kaybına uğruyor. Bazı bankaların da uygulama sonrası döviz alış-satış makasını açması iş dünyası temsilcileri tarafından şikayet edilirken, kambiyo zararını önlemek için, ihracatçılar destek bekliyor.
Dünya'dan Merve Yiğitcan haberine göre, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile 19 Nisan’da yürürlüğe giren, uygulama kur ihtilaflarına neden olurken, tebliğde menkul satış sözleşmelerine konu ödeme yükümlülüklerinin, TL parası cinsinden yerine getirilmesi ve kabul edilmesi zorunluluğu getirilmişti. Dövizle ödeme yasağı getiren uygulama, aynı zamanda döviz çek yazılmasını da yasaklıyor.
Yürürlüğe gireli daha 1 ay olan uygulamada, özellikle ithal girdisi yüksek olan sektörler operasyonel yük, kur anlaşmazlıkları ve kambiyo zararları ile karşılaşınca iş dünyası örgütleri de konuyu gündemde ilk sıralara taşıdı. İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve İstanbul Sanayi Odası (İSO) son meclislerinde bu konuyu gündeme getirirken, oda başkanları belirsizliklerin giderilmesi ve sektörlerin kambiyo zararları konusunda yoğunlaştı.
İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, nisan ayı meclisinde sorunu gündeme getirirken, “Yakın zamanda Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda yapılan düzenleme ile menkul satış sözleşmelerinin ödeme yükümlülüklerinin Türk parası cinsinden yapılması zorunlu hale getirilmiştir. Ancak döviz cinsinden yapılan sözleşmelerde ödeme günü geldiğinde hangi kurun esas alınacağına dair piyasada ciddi karmaşa yaşanmaktadır” dedi.
İTO da mayıs ayı olağan meclis toplantısında, Başkan Şekib Avdagiç, “Uygulama yürürlüğe girdiğinde çok net söyledik ki bu sadece ve sadece bankalara kambiyo kârı kazandırmaya yetiyor. Biz ödemenin hangi kurdan yapılacağı konusunda anlaşsak bile, bazı bankaların oluşan bu imkanı kötü kullandığını, karar çıkmadan önceki dönemlere göre kur alış-satış makasını çok açtığını görüyoruz. Karar öncesi bindelerde olan oranlar yüzdelere çıktı” derken, “Biz diyoruz ki, ihracat geliri olanlar eğer ithalat için bunu kullanıyorlarsa, bankalar buradaki kambiyo gelirini bu rakamdan sıfırlasın. Bunun üzerine yoğunlaştık. En azından konuyu buradan daraltalım, bu sıkıntıları çözelim istiyoruz” diye konuştu.
İTO Demir ve Demir Dışı Metaller Komite Üyesi Ali Bakaner ise şu şekilde konuştu:
Demir dışı metaller olarak bilhassa bakır ve alüminyum hammaddelerini dışarıdan ithal ediyoruz. Bu hammaddelerle katma değer yaratıp hem ihracat yapıyoruz hem de iç piyasaya veriyoruz. 19 Nisan’dan bu yana iç piyasada TL ile tahsilat yaptığımız için kur farkından dolayı sorunlar yaşamaya başladık. Hangi döviz kurunun kabul edileceği ile ilgili müşterilerimizle tartışmalar yaşıyoruz. Bir kaos yaşanıyor. İşin en tehlikeli kısmı bazı firmalarımız yurtdışında firma açma teamülüne başladılar. Burada ne devlet kazanıyor ne iş insanları, sadece bankalar kazanıyor.
İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Çetin Tecdelioğlu ise piyasada ciddi bir kargaşaya neden uygulama için şunları söyledi:
Kontratlar yine dolar üzerinden ama ödemeler TL. Kurdan dolayı maliyet oluştu. Bankaların kur alım-satım farkları ihracatçılara maliyet unsuru yaratıyor ve iş yükü getiriyor. Şu an ülkemizin dövizle ilgili sıkıntılı bir süreci var. Dolayısıyla bu uygulanmak zorunda. Uygulamanın belli bir süre sonra kaldırılacağını ümit ediyoruz.
TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı Şeref Fayat olası bir kur şokunda daha büyük anlaşmazlıklar yaşanabileceği konusunda uyarıda bulunurken, şunları söyledi:
Ödeme günü hangi kurun kabul edileceği kargaşası var. Kanun koyucunun bu noktada bunun adını koyması gerekiyor. Yani bir standart sunup belirsizliği gidermesi uygun olur. Yoksa bu kavga sürecek. Eğer yine bir kur şoku olursa, bu durumda kur farkı ödemek istemeyenler çıkacak. Faturanız dolar ama çeki TL yazıyorsunuz. O gün geldiğinde kur farkını ödemek istemeyecek olanlar çıkacak. Hammaddeyi döviz aldığı için kur farkını ödemek isteyen de mağdur olacak. Kur şokunda bu işin sonucu daha ağır olur. Anlaşmazlıklar mahkemeye taşınır.
PAGEV Danışma Kurulu Üyesi olan Zeki Kebudi, döviz alış satışlarında piyasanın kısır bir döngüye girdiğini kaydederek şunları ifade etti:
TL ile alışveriş bazı işlerin doğasına aykırı. Özellikle plastik hammaddesinde bu iş dolar ile konuşulur. Biz hammadde ithal ediyoruz, dolar ödüyoruz. Bizim gibi sektörlerde firmalar elinde döviz tutmak zorunda. Müşterinin elinde dolar var ama bunu bozup TL ödüyor. Malı satan da TL ödemeyi alıyor. Yeniden hammadde alacağı için tekrar dolar alıyor. Parayı ödeyen düşüğe bozup ödemeyi yaparken, malı satan yeniden dolar alacağı için karşı tarafa yüksek kur veriyor. İşte burada da ihtilaflar yaşanıyor. İşlerin hızlanıp gideceği yerde, piyasa en çok dolar konuşuyor. Kur savaşları başladı. Bundan dolayı tahsilatlar da gecikiyor. Döviz çeki yazılamıyor, TL çekler yazılırken risk pazarlığı yapılıyor.