İsviçre’nin Lozan kentinde gerçekleştirilen İran nükleer müzakerelerinde, İran ve 5+1 ülkeleri (ABD, İngiltere, Fransa, Çin ve Rusya ve Almanya) arasında ana konularda anlaşmaya varıldı.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif attıkları twitter mesajlarında İran'la nükleer görüşmelerinde ana çerçeve üzerinde ulaşıldığını belirtti.
Zarif, yaklaşık bir hafta süren görüşmelerin sonucuna ilişkin olarak, 'Çözüm bulundu. Taslak haline getirme çalışmalarına başlamaya hazırız' dedi.
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise Twitter üzerinden yaptığı açıklamada İran ile 5+1 ülkeleri arasında yürütülen nükleer müzakerelerde kilit konulara çözüm bulunduğunu ve taslak hazırlamaya başladıklarını söyledi. Buna göre taslağın 30 Haziran'a kadar hazır olması gerektiğini belirtti.
ABD Dışişleri Bakanı John Kerry de, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, 'Nükleer müzakerelerde esas konularda anlaşma için parametreler belirlendi. Yakında nihai anlaşma için çalışmaya başlayacağız' ifadelerini kullandı.
Süreç nasıl işleyecek?
Reuters'in verdiği bilgilere göre İran'ın mevcut zenginleştirilmiş uranyum stoğunun üçte ikisi imha edilecek ya da ülke dışına çıkarılacak. İran'ın nükleer programı 10 yıl boyunca gözetim altında olacak.
Hemen nihai anlaşmanın taslağı yazılmaya başlanacak, 30 Haziran'a kadar taslak metin hazırlanmış olacak. 30 Haziran'da belirlenen hedeflere ulaşılırsa nihai anlaşma imzalanacak.
Sürecin bundan sonraki kısmını Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEK) izleyecek. UAEK İran'ın söz konusu anlaşma çerçevesinde verdiği sözleri tutup tutmadığını takip edecek ve raporlayacak.
UAEK'in olumlu raporlar vermesi ve 30 Haziran'a kadar şartların yerine gelmesi halinde İran'a uygulanan yaptırımların kalkması bekleniyor.
Müzakereler sonucu sağlanan büyük aşamaya ilişkin olarak Beyaz Saray'da kameralar karşısına geçerek bir açıklama yapan Obama, P5+1 ülkeleriyle İran arasında aylarca devam eden müzakereler sonucunda nihayet tarihsel bir anlaşmaya ulaşıldığını söyledi.
İran'a karşı uygulanan yaptırımların, bu ülkenin görüşme masasına çekilmesini sağladığını söyleyen Obama, İran'ın, tüm yükümlülüklerini yerine getireceğini, nükleer silah yapımına elverişli derecede zenginleştirilmiş plütonyum üretemeyeceğini, zenginleştirmede kullanılan santrifüjlerinin sayısını düşüreceğini kaydetti.
Anlaşmanın uygulanmasının güvene ve tesadüfi bırakılmayacağını, bu ülkenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde bundan haberdar olmalarını sağlayacak mekanizmaların kurulacağını kaydeden Obama, 'bir şeyden kuşkulanırsak, hemen denetleme yapacağız' dedi.
'İran'ın nükleer silah yapmasına asla izin verilmeyecek' diyen Obama, İran'ın geri adım atması halinde yaptırımların geri geleceğini ifade etti. Obama, bu anlaşmanın İran'a, 'nükleer programının barışçıl olduğunu gösterme fırsatı verdiğini' belirtti.
NETANYAHU İLE ANLAŞMAZLIĞIMIZ SIR DEĞİL
Obama, 'bu eşsiz anlaşma, Orta Doğu'da yeni bir savaştan iyidir' dedi.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bu konuda görüş ayrılıkları bulunduğunun 'sır olmadığını' kaydeden Obama, 'Eğer Netanyahu İran'ın nükleer silah elde edememesi yönünde en etkili yolu bulmaya çalışıyorsa, bu, (İran ile varılan anlaşma) en iyi seçenek' diyen Obama, söz konusu sorunların siyasetten önde geldiğini, savaş ve barış arasındaki çizgide bulunan sorunlar olduğunu belirtti.
Obama anlaşmayla Orta Doğu'da yeni bir savaşın önlendiğini kaydetti.
'MÜZAKEREDEN ASLA KORKMAMALI'
'Bu anlaşma dünyayı daha güvenli yaptı' diyen Obama, ABD Başkanlarından John F. Kennedy'nin 'müzakereden asla korkmamalı' sözünü anımsattı.
Kaynak: Reuters ve Sputnik News