“Rusya ile yaşanan gerginlik doğalgaza yansır mı?” kaygısı yaşanırken, ilk kesinti beklenmedik bir yerden, İran’dan geldi. İran “Ağır kış şartları nedeniyle iç tüketimim arttı” diyerek günlük 30 milyon metreküplük gaz akışını yarı yarıya azalttı. Reuters'ın İranlı yetkililere dayandırdığı haberine göre, gaz akışı 'teknik nedenlerle' kısa süre azaldı.
Rusya’nın yaptırımlarının ‘doğalgaza sıçrayıp sıçramayacağı’ tartışılırken, İran ‘ağır kış şartları nedeniyle iç tüketimdeki artışı’ gerekçe göstererek Türkiye’ye gönderdiği gazı kıstı.
Habertürk'ten Olcak Aydilek'in haberine göre, günde 28- 30 milyon metreküp gazın geldiği İran’dan önceki geceden itibaren gaz akışı yüzde 50-60 oranında azalarak 14-15 milyon metreküp seviyelerine kadar düştü.
Özellikle Doğu’da kış şartları nedeniyle tüketimin arttığı bugünlerde ısınmada sorun yaşanmaması için ilk etapta BOTAŞ, 15-20 günlük bir arz talep dengelenmesi için özel program hazırladı.
Buna göre yap-işlet ve yap-işlet-devret yöntemiyle çalışan doğalgaz santrallarına yazı gönderilerek bir ya da iki ünitesinde ikincil yakıta yani fuel oil’e geçilmesi istendi. Türkiye, yılda yaklaşık 6 milyar metreküp gaz aldığı İran ile benzer sorunları geçmiş yıllarda da yaşamıştı.
İran zaman zaman ‘kendi ihtiyacım arttı’ diyerek gazda kesintiye gitmiş, Türkiye de bunu İran gazının yüksek fiyatının yanı sıra ‘eksik teslimat’ yaptığını öne sürerek tahkime götürmüştü.
Enerji yönetiminde İran gazındaki azalma nedeniyle alarm verilirken, en büyük korku benzer bir mazeret ile Rusya’dan gelen gazda da herhangi bir sıkıntı olması. Çünkü Türkiye, Rusya’dan gelen Mavi Akım’dan 47 milyon metreküp, Batı Hattı’ndan da 42 milyon metreküp gaz alıyor. Yani neredeyse günlük ihtiyacın yarısı Rus gazı ile karşılanıyor. Türkiye’nin elinde tüm arz kaynakları ile birlikte depo dahil günlük 200 milyon metreküp kapasite bulunuyor. Ağır kış günlerinde tüketim 230 milyon metreküpe kadar ulaşınca sıkıntı yaşanıyor.
İran doğalgazının Türkiye’ye ihracatı yapılan terminalin müdürü Sadık Ekberpur, dün Türkiye’ye gaz ihracatını önemli ölçüde artıracak teknik potansiyele sahip olmadıklarını açıkladı. Mehr’in haberine göre 25 yıllığına yapılan anlaşma gereği İran’ın Türkiye’ye günlük 30 milyon metreküp gaz ihraç ettiğini belirten Ekberpur, bu anlaşmaya bağlı olduklarını dile getirdi.
İran doğalgazda kesintiye neden olarak ağır kış şartlarını gösterdi ancak Tahran’da önümüzdeki 10 gün içinde hava sıcaklığı 6 ile 9 arasında değişiyor.
Türkiye’nin doğalgaz tüketimi 2014’te 49.2 milyar metreküpe kadar ulaştı. Doğalgaz ithalatında İran’ın payı yüzde 18’lerde. Toplam gazın yüzde 19’u konutlarda ısınma, yüzde 48’i ise elektrik üretiminde kullanılıyor.
Türkiye, ithal ettiği doğalgazın yaklaşık yüzde 50’sini elektrik üretiminde kullanıyor. Bu nedenle kesinti haberi elektrik cephesinde de çalışmaların başlamasına neden oldu. Bazı doğalgaz santrallarında ikincil yakıta geçilirken, hidroelektrik santralları için de ‘kapasite artırma’ talimatı verildi.
Reuters'ın İranlı yetkililere dayandırdığı haberine göre, İran'dan teknik nedenlerle gaz akışı dün kısa süre azaldığı, şu anda İran dahil Türkiye'ye gaz akışında herhangi bir sorunun olmadığı ifade edildi.
BOTAŞ'tan yapılan açıklamada da bazı santrallerde doğalgaz çekiş miktarını yüzde 50 sınırlamasının soğuk hava nedeniyle artan talep artışından kaynaklandığı, bunun tedbir amaçlı olarak devreye alındığı belirtildi.
Aksa Enerji daha önce yaptığı açıklamada, BOTAŞ'ın 10 Aralık Perşembe günü saat 08:00 itibariyle bazı büyük santrallere gaz çekiş miktarlarını yüzde 50 kapasite ile sınırlama bildiriminde bulunduğunu duyurmuştu.