16 Eylül 2022 günü İran'ın başkenti Tahran'da ahlak polisleri tarafından tutuklanan bir kadın gözaltına alındıktan 3 gün sonra hayatını kaybetti. Tahran polisi inkâr etse de kadının darp edildiği biliniyor. Bu yazıda size İran'daki ahlak polisleri nasıl göreve geldi ve neler yapıyorlar ondan bahsedeceğim.
İyi okumalar.
Son günlerde hepinizin haberlerde görmüşsünüzdür. İran'ın başkenti Tahran'da bir kadın İran ahlak polisi tarafından gözaltına alındı ve bu gözaltı sırasında hayatını kaybetti. Olay, 16 Eylül 2022 tarihinde meydana geldi. 22 yaşındaki İranlı Kürt Mehsa Emini, giysisi ve başörtüsü İslam'a aykırı olduğu gerekçesiyle devriyeler tarafından tutuklandı.
Tutuklanan kadın, gözaltına alındıktan 3 gün sonra şüpheli bir şekilde öldü. Fenalaşarak hastaneye kaldırılan ve komaya giren Mehsa'nın ölüm nedenini aniden bilincini kaybettiği ve kalp rahatsızlığı olarak açıkladılar ancak durum öyle değildi. İranlı Kürt insan hakları derneği Hengaw, kadının polis tarafından darp edildiğini, ailesiyle kadının vücudunda darp morlukları olduğunu ifade etti.
Resmi makamlar genç kadının ölümünün işkenceden kaynaklandığını yalanlasa da geçtiğimiz hafta sonundan bu yana İran'da özellikle Kürdistan ve Tahran bölgesinde olmak üzere halk olayı protesto etti. İşyerleri ve fabrikalar grev yapıyor, üniversiteler yürüyüş yapıyorlar. Bir hacker grubunun İran International'a Mehsa'nın MR sonuçlarını sızdırdığı ve sonuçlarda Mehsa'nın kafatasının kırık olduğu haberinden sonra halk protestolarını giderek artırdı.
Mehsa'nın Kürtlerin yoğun yaşadığı memleketi Sakkız'daki cenazesinde öfkeli kalabalık ve eylemciler dini lider Ayetullah Hamaney aleyhine sloganlar atmış, kadınlar başörtülerini çıkarıp yakmıştı. Başörtüsü yasası nedeniyle Mehsa'nın öldürülmesi sanal ortamda şok etkisi yarattı. Ülke genelinde uzun yıllardır baskıyla sürdürülen molla rejimine, kanunlara ve ahlak polislerine karşı protestolar meydana geldi.
Mehsa Emini'nin gözaltında ölümünden sonra Kürt bölgelerinde yoğun olmak üzere başkent Tahran gibi çoğu kentte ahlak polislerine ve hükümete yönelik ayaklanmalar başladı. 'Diktatöre ölüm' sloganlarının atıldığı gösteriler sırasında polis halka müdahale ediyor ve eylemcilerden ölenlerin olduğu haberleri yapılıyor.
İrşad Devriyesi ya da Moda Polisi olarak bilinen ahlak polisi, İran İslam Cumhuriyeti'nin kolluk kuvvetlerine yardımcı olan özel bir ekiptir. 2005 yılında kurulan bu ekip kılık kıyafet kurallarına uygunsuz giyinen kadın ve erkekleri tutuklamak için kuruldu. Bu devriyeler genelde İran halkının yoğun gezdiği yerlerde görevlidir. Parklarda, alışveriş merkezlerinde, meydanlarda ve metrolarda kötü örtülmüş başörtülüleri durdurur ve alıkoyar.
İran'daki ahlak polisleri minibüsle gezer ve onlara çarşaflı kadınlar eşlik eder. Alıkoyulan kadınlar karakola ya da ıslahevine götürülür ve orada babaları, eşleri ya da erkek kardeşlerinden biri gelip onları serbest bırakmak için alana dek nasıl giyinmeleri gerektiği konusunda ders alırlar.
İran'da ahlak polisinin varlığı çok tartışılmaktadır. Bir kesim bu polislerin doğruyu emrettiğini ve yanlışı yasakladığını savunurken diğer kesim polisin vatandaşın özgürlüklerine saygı duymadığını ve İslam dışı bir uygulama olduğu gerekçesiyle karşı çıkıyorlar. Özellikle kadınlar için!
İran'da İslami kurallardan en çok kadınlar etkileniyor. Kıyafet denetimleri yüzünden ahlak polislerine yakalanmamak için çok uğraşıyorlar. Ahlak polisleri özellikle yaz aylarında kadınlara rahat vermiyor. İranlı kadınların renkli ve havalı kıyafetler giymesi yasak. Giyen kadınlar polisler tarafından karakola götürülüyor. Karakolda tutuklanan kadınlara gelecekte kurallara uyacağını dair yazılı kağıt imzalatıyorlar.
Çoğu zaman da kadınlar gözaltındayken kıyafetleri parçalanıyor ve kirli siyah bir çarşafla eve gönderiliyor. Ahlak polisine rağmen genç kadınlar daha dar ve renkli kıyafetler tercih ederek kuralları protesto ediyor. İranlı mankenler sosyal medya üzerinden renkli yeni kıyafetlerini sergiliyor.
İranlı manken Şebnem Molavi 2016 yılında ABD'li moda dergisi FSHN'in kapağında yer aldı. Ancak İslam karşıtlığını yaymak suçundan hapse atıldı ve birkaç gün sonra kefaletle serbest kaldı.
2012 seçimlerinde Ruhani, ahlak polislerinin sokaklarda azaltılacağını vaat etse de bugün durum tam tersi. Hatta 2016 yılında var olan ahlak polislerine ek olarak Tahran Emniyet Müdürü 7 bin kadını ve erkeği sivil ahlak polisi olarak göreve aldı.
İran'da ahlak polisleri ya da diğer bir adıyla moda polisleri, 2005'te göreve geldiklerinden bu yana insan ve kadın haklarına aykırı kuralları, özgürlükleri kısıtlamaları ve insan onurunu hiçe saymaları yüzünden uluslararası toplumun tepkisini çekiyor. Geçtiğimiz günlerde Mehsa Emini'nin ölümünden sonra tekrar bütün dünyanın gündemindeler ve maalesef var oldukça da kalacak gibiler.
Sonumuz böyle olmasa iyi!
Korkutucu
İslamda böyle birşey yok insanları dinden soğutup duruyorlar. İslam hoşgörü dinidir zorlama dini değil