İran'a Yaptırımların Kalkması Türkiye İçin Fırsat mı, Tehdit mi?

İran’ın nükleer programıyla ilgili Birleşmiş Milletler’in daimi üyesi beş ülke ve Almanya (P5+1) arasında yapılan müzakereler sonuç verdi, İran üzerindeki ambargolar kalktı. Böylece Avrupa Birliği’nin İran petrolünü alması üzerindeki engel de kalkmış oldu, İran’ın ticaret ve bankacılık sektörlerine getirilen sınırlamalar da... Peki bu gelişmeler, Türkiye’nin tarihsel olarak bölgedeki başlıca rakiplerinden biri olarak görülen İran ile ilişkilerini nasıl etkiler?

Cumhurbaşkanı Erdoğan - İran Cumhurbaşkanı Ruhani

Başbakan Ahmet Davutoğlu, yaptırımların kalkmasının ardından yaptığı açıklamada bu gelişmeden memnuniyet duyduklarını belirtmiş, “Türkiye-İran ilişkilerinin bu ambargoların kalkışıyla önemli bir ivme kazanacağına inanıyoruz.” diye konuşmuştu.

BBC Farsça Servisi’nin Türkiye muhabiri Khashayar Joneidi, ambargoların kalkmasıyla birlikte iki ülkenin de ekonomik ilişkilerini geliştirmenin yollarını arayacaklarını söylüyor.

BBC Türkçe'den Selin Girit'e konuşan Joneidi, “Yaptırımlara rağmen, her iki taraf da birlikte iş yapmanın bir şekilde yolunu buluyordu. Ancak tabii bu durum ticareti zorlaştırıyordu. Şimdi iki ülke arasındaki ticaret hacmi büyüyecektir. Türk firmalarının İran pazarına yaptığı yatırımlar da artacaktır.” diyor.

30 milyar dolarlık dış ticaret hacmi

Türkiye'nin İran'da otomotiv yan sanayiinden ev tekstiline, petrokimyadan mobilya sanayiine çeşitli yatırımları bulunuyor

Dış Ekonomik İlişkiler Konseyi’nin rakamlarına göre, Türkiye ile İran arasındaki dış ticaret hacmi 2012 yılında 22 milyar dolar düzeyindeydi.

Son yıllarda ambargoların da etkisiyle bunda bir düşüş seyri söz konusu olmuş, 2013’te 14,6 milyar dolar, 2014’te de 13,7 milyar dolar seviyelerine çekilmişti.

Türk-İran İş Konseyi Yönetim Kurulu Başkanı Bilgin Aygül, şimdi ambargoların kalkmasıyla bu gidişatın tersine döneceğini söylüyor ve iki ülke arasındaki dış ticaret hacminin birkaç yıl içinde 30 milyar doları rahatlıkla yakalayacağı tahmininde bulunuyor.

Aygül, “Türkiye ambargo sürecinde İran’ın yanında durdu. 200’e yakın Türk firması İran’a bu süreçte yatırım yaptı. Petrokimya sanayiinden ev tekstiline, otomotiv yan sanayiinden gıda makinelerine, mobilyaya kadar çok farklı alanlarda yatırımlar oldu.” diyor.

Bu alanlarda iş hacminin büyüyeceğini söyleyen Aygül, bunun yanı sıra sağlık ve hizmet sektörlerinde bir ivmenin söz konusu olabileceğini, AVM işletmeciliği, serbest bölge ya da otel işletmeciliği gibi alanlarda Türk firmalara roller düşebileceğini, ayrıca müteahhitlik ve mühendislik hizmetlerinin de artarak sunulabileceğini belirtiyor.

'Türkiye’nin coğrafi üstünlüğü var'

İran’da halen iki fabrikası bulunan Hayat Holding’in Genel Sekreteri Osman Aksoy, 2012-2014 yılları arasında bizzat bu ülkede yaşamış.

“O dönemde hem İran’ın ürettiği bazı ürünlerin yurtdışına ihraç edilmesinde hem de İran’a mal satıldığında bu malların bedelinin ödenmesinde sıkıntılar söz konusu oluyordu.” diyor.

Bir diğer sorunun ise İran’a satılacak ürün ya da hammaddelere getirilen sınırlandırmalar olduğunu söylüyor.

“Yaptırımlar nedeniyle ithalatla ilgili çok zorluklar çektik. Hala da çekiyoruz. Hammadde tedarikinde sıkıntı yaşıyorsanız, üretim sıkıntısı olur. Üretemediğinizde de satamazsınız haliyle. Dolayısıyla tedarik İran’daki en büyük sıkıntıydı” diye konuşuyor.

Aksoy, “İran şimdi bugüne kadar alamadığı birçok mal ve hizmeti alabilir hale gelecek. Lojistik olarak bakıldığında İran’a en hızlı servis verebilecek ülke Türkiye. Çünkü Türkiye’nin coğrafi üstünlüğü var. İstanbul’dan kamyona yükleme yaptığınızda üç gün sonra Tahran’a varıyor.” diyor.

Osman Aksoy da bu yeni dönemde hem Türkiye’nin İran’dan olan ithalatının hem de Türkiye’nin İran’a ihracatının önemli oranda artacağı tahmininde bulunuyor.

Türk sanayicilerin de İran’a yatırım yapma konusunda daha atak davranacağı beklentisi içinde olduğunu belirten Aksoy, Türk firmalarının İran’daki yatırımlarının beş sene içinde 2-3 misline çıkabileceğini ifade ediyor.

İran küresel mali sistemin yeniden bir parçası haline de gelecek

Ancak ambargoların kalkmasının kimi çevrelerde yarattığı kaygılar da yok değil. Örneğin, İran’ın artık günde 300 bin varil petrol ihraç edebilmesi söz konusu. Bu da zaten düşük olan petrol fiyatlarını daha da düşürecek.

İran küresel mali sistemin yeniden bir parçası haline de gelecek. Ayrıca yurtdışındaki bankalarda dondurulan 100 bin milyar dolar gibi bir paraya da erişim hakkına sahip olacak.

Uluslararası Para Fonu IMF de ambargoların kalkmasıyla, İran’ın 2016-2017 döneminde büyüme oranını yüzde 5’e çıkaracağı tahmininde bulunuyor.

BBC Türkçe

Popüler İçerikler

Meteoroloji 49 Kente Fırtına Uyarısı Verince Hava Forum 58 Kilo ve Altında Olanları Tiye Aldı
A Millî Takım'ın UEFA Uluslar Ligi'ndeki Play-Off Turu Rakibi Belli Oldu: Macaristan
Zoru Başardık: Karadağ'a Üç Puan Hediye Eden Milli Takım'a Gelen Tepkiler
YORUMLAR

petrol fiyatlarındaki vergilendirmelerden dolayı ne olur bilmem ama 80 milyonluk pazar var hemen yanı başımızda... bu bizim için güzel ayrıca artık iranın paralı turistleri ülkemizi daha çok tercih edecektir.. biz bu işten karlı çıkarız gibime geliyor... inşallah öyle de olur...

19.01.2016

Bir şeyler kalktığında, ucu mutlaka Türkiye' ye dokunur. ;)

19.01.2016

İran bizim dostumuz olmadığı için hatta birçok konuda rakip olduğumuz için onların gelişmesini istemeyiz ancak burada yaptırımların kaldırılması durumunda bizimde yararımıza dokunan mevzular olacaktır, en önemlilerinden birisi iranın petrol arzını arttırmasıdır, ki bu petrol fiyatının daha da aşşağı çekilmesi anlamına geliyor, ve yaptırımlar kaldırıldığı için avrupaya petrol ihraç edecek olan iran rotayı türkiye üzerinden geçirmek zorunda buda bizim için ayrı bi kazanç olur, tabi bilmediğimiz eksi yönleride artı yönleride olabilir, ancak unutulmaması gereken birşey var iran bizim asla dostumuz olamaz bunu göz önünde bulundurmak gerek.

19.01.2016

Iran dostumuz olamaz diyen suudi aşığı, profil resmindeki terörist Ahraru'ş-şam örgütünün propagandasını yapan Slark denilen kullanıcının yorumlarını şikayet etmeye davet ediyorum arkadaşlar. Sosyal medya bu tür terörist örgütlerin propaganda yapmaları için bir alan olmamalı. İzin vermeyelim.

TÜM YORUMLARI OKU (22)