Alacak ve verecek ilişkilerinde iktisadi terimler bilinmesi gerekiyor. Çünkü borç veren ve alan güvenli hissetmeli. İktisadi terimler bilindiği takdirde hem borç veren hem borç alan güvenli bir şekilde ilerleyebiliyor. Özellikle alacaklıyı ilgilendiren ipotek terimi hakkında bilgi sahibi olunması bazı avantajların kapısını aralıyor. Peki, ipotek nedir? Üzerinizde ipotek varken kredi çekebilir misiniz?
Şimdi gelin, ipotek ile ilgili bilmeniz gereken detayları yakından inceleyelim! 🙌
İpotek, bir alacağın teminat gösterilerek güvence altına alınmasına deniyor. Yani bir alacağa karşı güvence oluşturan mal anlamına geliyor. Genellikle bankalardan alınan kredilerde karşımıza çıkıyor. Örneğin, bir bankadan borç alacaksınız diyelim. Banka, ödemenin geri teminatı olarak bir gayrimenkulün ipoteğini istiyor.
Kredi çeken şahıs borcu ödemezse alacaklı tarafından ipotekli olan gayrimenkul satılıyor. Elde edilen gelirden borç düşülüyor. Ayrıca ipotek olarak gösterilecek mülkün borçlanacak şahsa ait olması gerekmiyor. Rızası olan herhangi bir üçüncü şahsın taşınmaz mülkü de ipotek ettirilebiliyor. İpotek, alacaklıya alacağını elde edememesi durumunda ipotekli malı satma yetkisini veriyor.
Kredi çektiğinizi varsayalım. Bir mülkünüzü ipotek ettirdiniz. Ancak borcu ödemediniz. Bu durumda, ipotekli malın satışı icra dairesi aracılığıyla yapılıyor. Öte yandan, alacaklı ipotek kurdurduğu taşınmazı kendi üzerine alamıyor. Dolayısıyla alacaklı sadece ipotek kurdurduğu malı satabiliyor.
Yani ipotekli bir gayrimenkul satılsa dahi mevcudiyetini koruyor. Yeni alıcı, satan kişinin borcunu ödememe ihtimaline karşı her an gayrimenkulünün satılma riski ile karşı karşıya kalıyor. 👀
İpoteğin kurulmasına yönelik sözleşmenin resmi şekilde yapılması gerektiğini de unutmamalısınız. Sözleşmeyi tapu müdürlüğünün düzenlemesi gerekiyor. Ayrıca noter huzurunda yapılan ipotek sözleşmesi geçerli olmuyor. Sözleşmenin akabinde ipotek hakkı tapuya tescil ettirilmesi gerek.
Borçlu borcunu yerine getirmediğinde alacaklı tarafından bir tescil davası açılabiliyor. Mahkeme davacıyı haklı bulursa borçlunun malına rehin konulabiliyor.
Ayrıca alacaklının alacağından feragat etmesi ve ipoteğin paraya çevrilmesi ile ipotek kaldırılır. Aynı zamanda süre belirlenmemişse, taşınmaz yok olmuşsa, bozucu şart belirlenmişse bu şart gerçekleşmişse, mahkeme kararı varsa ve kamulaştırma yapılmışsa ipotek kaldırılıyor. İpoteğin kaldırılması için alacaklının tek taraflı terkin talebinde bulunması gerekiyor.
Diyelim ki kredi çekmek için evinizi ipotek gösterdiniz. Bankalar aynı ev üzerinden kredi verebiliyor. Ancak her banka bu durumu onaylamayabiliyor. Bu nedenle, ipotekli eviniz üzerinden kredi çekmek istiyorsanız bankanızla görüşmenizde yarar var.
Bankalar üzerinizde ipotek varken kredi vermek için bazı detayları araştırıyor. Örneğin; mevcut konutun kredi talebinde bulunduğunuz dönemdeki değerini, bankadaki kredi notunuzu ve gelir durumunuzu araştırırlar. 💸
Bankalar kredi talebinde bulunan kişiyi güvenilir bulması gerekiyor. Böylece üzerinizde ipotek dahi olsa kredi çekmenize izin veriyor. Evinizin değerinin %80 oranına kadar kredi sunabiliyorlar.