Pleistosen dönem, yaklaşık 2.6 milyon yıl önce başlayıp 11.700 yıl önce sona eren jeolojik bir dönemi ifade eder. Pleistosen, daha büyük bir zaman ölçeği olan Neojen'in son dönemi olan Kuvaterner'in bir parçasıdır. Pleistosen, esas olarak dünya üzerinde gerçekleşen büyük buzul döngüleri ile karakterize edilir ve bu döneme 'Buz Devri' de denir.
İnsanlık için önemli bir dönüm noktası olan bu Buz Devri'nin detaylarını keşfedelim. 👇
Özellikle Antarktika'nın Güney Kutbu'na hareket etmesi ve Kuzey Amerika ile Güney Amerika'nın birleşmesi, okyanus dolaşımını etkileyerek buzul döngülerini başlatmıştır.
Azalan karbondioksit ve metan seviyeleri, yeryüzündeki sıcaklığın düşmesine ve buzulların oluşumuna neden olmuştur.
Bu döngüler, Dünya'nın yörünge ve eksen eğikliğindeki değişikliklerle ilgilidir ve bu değişiklikler, Dünya'nın yüzeyine gelen güneş radyasyonunun miktarını ve dağılımını etkiler. Sonuç olarak bu faktörlerin birleşimi Pleistosen dönemini başlatmıştır.
Bu dönemde büyük buzullar ve buz tabakaları dünya üzerinde yayıldı ve geri çekildi. Dünya genelinde ortalama sıcaklık, şu ankinden yaklaşık 5°C daha düşüktü.
Buzullar en geniş alanlarını kapladığında deniz seviyeleri 100-120 metre düşerken buzulların çekilmesiyle deniz seviyeleri yükselmiştir.
Bu dönemde meydana gelen iklim değişiklikleri nedeniyle bitki ve hayvan türleri coğrafi yayılımlarını değiştirmiştir.
Bu dönemde Afrika'dan dünyanın dört bir yanına yayılan Homo habilis, Homo erectus ve Homo neanderthalensis gibi erken insan türlerinin evrimi yaşandı. Bu dönemin sonlarına doğru, modern Homo sapiens'in de evrimi ve yayılışı gerçekleşti.
Buzulların geri çekilmesi sırasında yeni göller, nehirler ve vadiler oluşmuştur. Aynı zamanda bu dönemde, kıtalararası köprüler oluşarak hayvan ve insan göçlerine olanak sağlamıştır. Örneğin Bering Köprüsü'nün ortaya çıkması, Asya'dan Kuzey Amerika'ya göçlerin gerçekleşmesine imkan tanımıştır.
Taş aletler, avcılık ve toplayıcılık yöntemleri bu dönemde yaygınlaşmıştır. İlk insan yerleşimleri ve mağara resimleri gibi kültürel kalıntılar da Pleistosen Dönemi'ne tarihlenmektedir.
Bu hayvanlar arasında mamutlar, mastodonlar, dev tembel hayvanlar, dev kıyı ayıları ve dev kangurular gibi türler bulunmaktadır. Bu türlerin neslinin tükenmesine iklim değişiklikleri, habitat kaybı ve insan etkisi gibi faktörlerin katkıda bulunduğu düşünülmektedir.