Açıkça görüldüğü gibi ayet, insanın yaratıcının, sorumlu varlık olarak kabul edeceği insan statüsüne gelmeden önce doğada çok uzun zaman geçirdiğini söylüyor. Kısaca diğer birçok canlı gibi, avladığı canlıları yiyerek yaşamda kalmıştır. Yani şiddet ve öldürme, yok etme üzerine evrilmiş gelişmiştir. Bu yüzden, Tanrı katında akıllı ve sorumlu bir varlık olsa da milyonlarca yıl şiddet içerisinde evrilen insan, iyilikten çok daha çok kötülük yapma potansiyeline sahiptir. Kur’an bunu söyler.
BAKARA-30 'Orada bozgunculuk yapan, kan döken birisini mi halife yapacaksın?
Görüldüğü gibi, yüz milyonlarca doğru tesadüf veya mucize bir araya gelip yaratılan bu muhteşem dünyada sınav için ancak böyle bir insan oluşabilmiştir. Bu gerçekten yola çıkarsak, insanın kendi seçimi olsun olmasın, başına gelen her şey doğal yaşam döngüsündeki gelişmelerdir. Kur’an’da peygamberlerin bile hemen hepsi çok acılar ve sıkıntı çektikleri yazılıdır. Demek ki Tanrı hiç kimseye müdahale etmiyor, aksi halde insanın başına ne gelirse gelsin, biz bilsek de bilmesek de yaratıcının en ufak müdahalesi bile haksızlığa sebep olmuş sayılır. Onun için yaratıcı herhangi bir zulüm ve haksızlık yapmayacağını ayetlerle taahhüt ediyor. Bütün bu bilgilerden sonra şimdi gelelim insanın sınavındaki haksızlık, adaletsizlik, eşitsizlik gibi durumuna.
Mantıken eğer insanı sınavda ise ve de Tanrı onun doğal yaşamına müdahale etmiyorsa, bu demektir ki, insanın sınav sorularının Tanrı hazırlamıyor. Zaten doğruların yanlışların iyiliklerin kötülüklerin içinde yaşayan insan, kendi seçimleri ya da yaşamın doğası sonucu kendi sorusunu önünde buluyor. Bir başka deyişle insanlar kendi sınav sorularını kendileri hazırlıyor. Yaratıcı kişinin bu sorulara verdiği cevapları değerlendiriyor artı eksi puan veriyor. Sınav adilse bunun tek açıklaması böyledir.
Soru- Burada “İnsan sınavda ama sınav sorularını tanrı hazırlamıyor” diye çok önemli ve muhtemelen hiç duyulmamış bir yorum yaptınız. Ayrıca gerekçe de çok mantıklı. Eğer sınav sorularını Tanrı hazırlarsa haksızlık olur. Zira yaşam şartları eşit değil. Öyleyse şimdi, hiç de eşit olmayan sınav ortamındaki değerlendirme nasıl olacak? Öyle ya, aynı bölgede, aynı mahallede imkânı iyi durumda olanlar başkalarına yardım etme konusunda avantajlılar. İmkâna sahip olmayanlar ise bu avantajdan mahrumlar! Bu eşitsizlik nasıl değerlendirilecek?