Bir sürü ceza duyduk da böylesini hiç bilmezdik! Kaleye kapatmak mı?
Bir sürü ceza duyduk da böylesini hiç bilmezdik! Kaleye kapatmak mı?
Fakat bu otoritenin sürdürülebilmesi için zaman zaman insanlar mahkum edilmiş, cezalandırılmış ve hatta işkence çekmiştir. O dönemin yasalarını tartışırken bugünün toplumsal yargılarıyla değerlendirmemek, o zamanın koşullarına bakmak da gerekir.
İşte, bu ön bilgilere rağmen hayli şaşıracağınız bir cezayı tarih sayfalarından aldık, getirdik.
Kalebentlik cezası, Osmanlı yargı sisteminde diğer bazı suçlara bağlanan sürgün cezasından çok daha ağır bir ceza olarak kabul edilir. Bu cezayla da sürgün cezasında olduğu gibi suç işleyen kişileri ıslah ederek topluma geri kazandırmak amaçlanmıştır.
Eğer Osmanlı'da büyü yaptıysanız, ekmek vb. mamülleri gramajının altında sattıysanız ya da devlet erkanı hakkında toplu alanlarda dedikodu yaptıysanız bir kalede zorunlu bir inzivaya mahkum edilebilirdiniz.
Adı inziva olsa da bunun net bir ceza olduğunu anlamışsınızdır herhalde.
Ne yazık ki kalebentlik cezasının belirlenebilir bir süresi yoktu. Ancak bu sadece kötü anlamda bir belirsizlik değil, bazen bu süre günlerle sınırlı olabilir bazen de aylarca sürebilirdi. Kalebentlik cezası aldıysanız içeride kalacağınız süre şansa da bağlı değil, belli başlı kurallar vardı.
Esasen bu cezanın amacı mahkumun ıslahı olduğundan, bu amaca ulaşıldığında kanaat getirilmesiyle mahkumiyetten kurtulunabilirdi.
Ailesi, çocukları zor durumda kalan ya da hazineye af bedeli adı altında mal veya para veren kişiler de iyi hal affına konu olabilirdi.
Sonunda dışarı çıktıktan sonra da sizi bazı kısıtlamalar bekleyecekti. Eğer kalemiye sınıfındansanız işinizden uzaklaştırılabilirdiniz, tekrar suç işlememeniz beklenirdi ve hatta İstanbul'dan uzaklaşmanız bile istenebilirdi. Nasıl sonuçlar olacağı işlediğiniz suça ve sonrasında yaşadığınız ıslahla bağlantılıydı.
İstanbul'un işlek çarşılarından birinde çalışıyordu Ali. Ayakkabı, terlik yapıyor, onarıyor ve satıyordu. Ancak Ali'nin işgüzarlığından olsa ki, kötü haldeki ayakkabıları değeri üzerinde sattığı anlaşılmıştı. Yaptığı şeyden ötürü cezasının belirlenmesi için bu iş yargıya taşındıktan sonra nihayet Ali, ıslah oluncaya kadar Seddülbahir Kalesi'ne hapsedilecekti.
Mahkumiyetinden bir müddet sonra Ali'nin anne ve babası yazdıkları bir arzuhalde Ali'nin pişmanlık duyduğunu, artık cezasını çektiğini ve ıslah olduğunu dile getirdi. Bunun yanında, Ramazan ayı sebebiyle özel günlere merhameten Ali'nin affını dilemişlerdi.
Ali nihayetinde, iki ay on gün sonra cezadan kurtuldu ve özgürlüğüne kavuştu. Umarız akıllanmıştır.