Günlük yaşantımızda gözümüze çarpan ve merak ettiğimiz bazı olaylar aslında oldukça basit fizik ilkeleriyle ilgilidir. Gökyüzü neden mavi, uçaklar nasıl düşmeden uçuyor gibi soruların altında fiziğin ne kadar derin ve bazen karşı konulamaz olduğunu gözler önüne seriyor. Sizi daha fazla meraklandırmadan içeriğe geçelim! 👇
Sıcak ve soğuk, düşünülenin aksine aslında birbirine zıt değil, bir çeşit 'enerji' farkıdır. Yani bu da ne demek, soğuk bir 'şey' demek değildir, sıcaklık enerjisinin eksikliğidir. Bu yüzden bir maddeye sıcaklık eklediğinizde ona sıcaklık kazandırırsınız ama soğuk eklemek fiziken mümkün değildir! Soğuk, sadece enerjinin yokluğudur...
Yerçekimi, bilinen en temel fiziksel kuvvetlerden biridir. Dünyanın her şeyi kendine çekme gücü de herkesçe bilinen bir bilgidir. Peki, bu gücün sadece Dünya'ya ait olmadığını söylesek? Asında her cisim, her atom birbirini çeker. Örnek olarak, Ay, Dünya’yı çeker ve bu yüzden okyanuslarda gelgitler meydana gelir. Ayrıca cisimlerin kütlesine göre farklı miktarda çekim kuvvetleri uygularlar. Gerçekten insana 'Nasıl yani?' dedirtiyor.
Işık, saniyede yaklaşık 300.000 kilometre yol alır. Yani bu hayal edilemeyecek bir hız demektir. Ama tabii ki şaşırtıcı olan bu bilgi değil, ışığın her durumda hızının aynı olmasıdır. Nasıl mı? Örneğin, bir araba 100 km/s hızla hareket ettiğinde ona ek olarak ışık hızı eklemeyi beklememelisiniz. Işık her zaman aynı hızda hareket eder, yani ışığı 'hızlandırmak' ya da 'yavaşlatmak' imkansızdır.
Su, sıvı haldeyken çok daha yoğun bir kıvamdadır. Ama su donduğunda bu durum değişir. Buz, suyun içindeki moleküllerin düzenli bir yapıda sıralanması sonucu daha fazla yer kaplar. Yani, suyun yoğunluğu azalır ve genleşir. Bu bilginin nesi ilginç demeyin çünkü devamı doğa için oldukça faydalı. Bu özellik, göllerin ve okyanusların donmasına engel olur ve altındaki yaşamın devam etmesini sağlar. Eğer su donarken yoğunlaşsaydı, göl ve denizlerin yüzeyi donarken, alt kısmındaki su sıcak kalır ve canlı yaşamı etkilenmezdi. Yani canlı yaşamının devamı için bu bilgi oldukça kritik!
Günlük hayatımızda gökyüzündeki uçakların nasıl düşmeden havada kaldığını en az 1 kere merak etmişsinizdir. Siz araştırmakla uğraşmayın diye biz cevabını veriyoruz: Bernoulli Prensibi. Bu prensibe göre, bir hava akışının hızının arttığı bölgede basınç düşer. Uçak kanatlarının üst kısmında hava daha hızlı hareket ederken, alt kısmında daha yavaş hareket eder. Bu fark, üst kısmın daha düşük basınca sahip olmasına yol açar. Bu da uçağın kanatlarının havada yükselmesine neden olur. Yani uçaklar, yerçekimine karşı koyarak, hava akımlarındaki basınç farkı sayesinde havada kalır. Bu fizik bilgisi en çok zaman tasarrufu yapmamızı sağlıyor desek yanılmayız...
Güneş renkleri sanıldığının aksine aslında bütün renkleri içerir. Bu yüzden biz gökyüzünü genellikle mavi olarak görürüz. Diğer renkler ise daha az dağılır. Gün batımında ise, güneş ışığı daha uzun bir mesafe kat ettiğinden, kırmızı ve turuncu ışık daha fazla dağılır ve gökyüzü bu renkleri almaya başlar. Yani aslında bütün sır, atmosferin yapısı ve ışığın dağılma özelliklerinden kaynaklanır.
Einstein’ın Genel ve Özel Görelilik Teorisi, zamanın, hızla ve yerçekimiyle bağlantılı olarak değiştiğini öne sürer. Yani hız arttıkça zamanın daha yavaş geçtiğini öne sürüyor. Daha iyi anlaşılması için şöyle bir örnek verelim: Işık hızına yakın hızlarla hareket eden bir astronot için önemli bir fark yaratabilir. Uzaya doğru yapılan bir yolculuk, astronotun zamanını 'yavaşlatırken', Dünya’daki zaman normal hızda akar. Yani bir astronot, uzaya gidip geri döndüğünde, Dünya’dakilerden daha genç olabilir. Bu, zamanın kesinlikle sabit olmadığını, gözlemciye ve bulunduğunuz koşullara bağlı olarak değişebileceğini gösterir.
Kuantum mekaniğin ilginç özelliklerini gözlemlemek için Schrödinger'in kedisi olarak adlandırılan bir deneyi incelemek gerekir. Bu deneyde, bir kedi bir kutuya yerleştirilir ve kutu kapalı tutulur. İçindeki bir mekanizma, atom seviyesinde rasgele bir şekilde çalışarak zehirli bir gazı serbest bırakabilir. Kuantum teorisine göre, kedi hem ölü hem de canlıdır, çünkü kutu açılana kadar kedi hakkında kesin bir bilgi yoktur. Bu, kuantum parçacıklarının durumlarının gözlemlenene kadar belirsiz olduğunu gösterir. Bu belirsizlik, kuantum dünyasının en şaşırtıcı ve zorlayıcı özelliklerinden biridir.