Genellikle 3 kiloluk bir kütleye sığdırılmış bir süper bilgisayara benzetilen insan beyni, bir doğa mühendisliği harikasıdır. Nöronlar ve sinapslardan oluşan karmaşık labirenti düşüncelerimizin, hayallerimizin ve duygularımızın özünü taşır. Gelin heyecan verici bir yolculuğa çıkalım ve kafatasımızın içinde taşıdığımız bu mucize hakkında 20 şaşırtıcı gerçeği keşfedelim.
Beyin vücut ağırlığının sadece %2'sini oluşturmasına rağmen, vücut enerjisinin %20'sini kullanır. Bu enerji, nöronların ateşlenmesini sağlayan elektrik yüklerini korumak, düşüncelerimizi, hareketlerimizi ve duyusal işlemlerimizi güçlendirmek için kullanılır.
Beyin söz konusu olduğunda, büyüklük zekaya eşit değildir. Bir filin beyni bizimkinden daha büyük olsa da, asıl önemli olan nöronların karmaşıklığı ve yoğunluğudur. İnsanların beyninde diğer tüm türlerden daha fazla nöron bulunur.
Beyindeki nöronlar bilgiyi saatte 268 mile varan hızlarda iletebilir. Bu hızlı bilgi işleme, uyaranlara hızlı tepki vermemizi sağlayan şeydir.
Doğduğumuzda beynimiz neredeyse yetişkinlikte olacağı büyüklüktedir. Ancak nöronlar arasındaki sinaps adı verilen bağlantılar henüz tam olarak oluşmamıştır. Büyüdükçe ve öğrendikçe bu bağlantılar kurulur ve güçlenir.
İnsan beyninin depolama kapasitesi gerçekten şaşırtıcıdır. Tahminlere göre 2,5 petabayt ya da bir milyon gigabayta eşdeğer bir depolama kapasitesine sahiptir. Bu, 3 milyon saatlik TV programını depolamak için yeterlidir!
Yaşlandıkça bazı şeyleri unutsak da, beynimiz yaşamımız boyunca yeni şeyler öğrenmeye adapte olabilir ve bunu sürdürebilir. Bu, nöronlarımızın yeni bağlantılar ve yollar oluşturma yeteneği olan nöroplastisite adı verilen bir özellikten kaynaklanmaktadır.
Beyindeki nöronların çoğu, vücudumuzun diğer bölgelerindeki hücrelerin aksine, hasar gördüklerinde yenilenmezler. Bununla birlikte, son araştırmalar beynin bazı bölgelerinde yaşamımız boyunca yeni nöronların oluşmaya devam edebileceğini göstermiştir.
Ortalama bir insan beyni yaklaşık 3 kilo ağırlığındadır ve bir insanın toplam vücut ağırlığının yaklaşık %2'sini oluşturur.
Beynimiz yaklaşık 86 milyar nöron içerir. Bu nöronlar trilyonlarca sinaps ile birbirine bağlıdır ve insan beynini bilinen en karmaşık ağ haline getirir.
İnsan beyninin yaklaşık %75'i sudan oluşur. Bu su, nörotransmitterlerin üretimine ve hücre sağlığının korunmasına yardımcı olarak düzgün beyin fonksiyonlarının sürdürülmesi için çok önemlidir.
Dinlenirken veya uyurken bile beynimiz elektriksel aktivite üretir. Beyin dalgaları olarak bilinen bu elektriksel aktivite kalıpları, farklı bilinç durumlarıyla ilişkilidir.
Rüyaların beynimizin deneyimleri, duyguları ve anıları işlemesi ve depolaması için bir yol olduğuna inanılmaktadır. Bu, beyin aktivitesinin yüksek olduğu uykunun REM (Hızlı Göz Hareketi) aşamasında gerçekleşir.
'Nöroplastisite' terimi, beynin yaşam boyunca yeni nöral bağlantılar kurarak kendini yeniden organize etme yeteneğini ifade eder. Bu, yeni şeyler öğrenmemizi ve hatırlamamızı, beyin yaralanmalarından kurtulmamızı ve değişime uyum sağlamamızı sağlar.
Uyurken veya bilincimiz yerinde değilken bile beynimiz sıkı bir şekilde çalışır. Nefes alma ve kalp atışı gibi vücudumuzun temel işlevlerini kontrol eder ve gün boyunca aldığımız bilgileri işlerler.
Duygularımız beynimizle derinden iç içe geçmiştir. Beyinde badem şeklinde küçük bir yapı olan amigdala, duyguların işlenmesinde çok önemli bir rol oynar ve korku tepkileri ve zevkle bağlantılıdır.
Beyin sürekli olarak muazzam miktarda duyusal bilgiyi işlemektedir. Bu verileri hızlı bir şekilde yorumlayabilir ve çevremize uygun şekilde tepki vermemize yardımcı olabilir.
Karar verme ve problem çözmeden sorumlu olan beynimizin ön lobu, en son olgunlaşan bölgelerden biridir. Yaklaşık 25 yaşına kadar tam olarak gelişmez.
Beynin kendisi ağrı hissetmez çünkü ağrı reseptörleri yoktur. Bu benzersiz özellik, cerrahların uyanık hastalarda beyin ameliyatı yapabilmesinin nedenidir.
Beynimizdeki çağrışımsal korteks, ilgisiz fikirler arasında bağlantı kurmamızı sağlayarak yaratıcılığı ve yeniliği tetikler. Bu 'kutunun dışında düşünme' yeteneği insanlara özgüdür.
Beynimiz hayatımız boyunca öğrenme ve uyum sağlama konusunda inanılmaz bir yeteneğe sahiptir. Sürekli olarak yeni sinirsel bağlantılar kuruyor ve mevcut olanları güçlendiriyoruz, bu da deneyimlerimizden ders çıkarmamıza ve yeni durumlara uyum sağlamamıza olanak tanıyor.
Rüya gören beyin, insanların kaybettikleri yakınlarını rüyalarında görmesi sebebiyle ölümden sonra hayat inancının doğmasına neden olan en büyük etkendir.
Beynimizle ilgili hayranlık uyandıran çok şey var ama beni en çok etkileyen ‘koku hafızası’. Bende çok güçlü işliyor, bir anlık bir esintiyle gelen ot kokusu çocukluğa ışınlayabiliyor. Yada ölen anneannemi anımsatan ufacık bir koku anında onun yanına götürüyor. İnanılmaz güzel 🙏🏻