Amerikan CBS kanalının yeni dizisi Bull yayınlanan ilk iki bölümü ile dizi piyasasında adından bahsettirmeyi başardı. Aslen bir psikolog olan Dr. Bull'un maceralarını anlatan dizinin ömrünün ne kadar uzun olacağı izleyicinin ilgisi belirleyecek ancak şimdiden bahsettiği konunun orijinalliği izleyici sayısını sürekli artırıyor.
Uzun soluklu dizi NCIS'ten Tony DiNizzo olarak tanıdığımız, Michael Weatherly bu dizide karşımıza Dr. Jason Bull olarak çıkıyor. Dr. Bull bir psikolog ve kurduğu ekibi ile birlikte mahkeme bilimi (trial science) olarak adlandırdıkları konu üzerinde çalışıyorlar.
Öncelikle bu konuyu anlayabilmek için Amerikan hukuk sistemi hakkında temel bilgilere sahip olmak gerekiyor. Amerikan hukuk sisteminde mahkeme öncesi anlaşma sağlanamaz ise, anlaşmazlık mahkemeye taşınıyor ve karar 12 kişilik bir jüri tarafından alınıyor. Sanık hakkında yapılan suçlamalar eğer jüri sanığı suçlu bulursa infaz ediliyor; sanık suçsuz bulunur ise suçlamalardan kurtulmuş oluyor. Yani bu sistemde jürinin rolü en üst seviyede. Dr. Bull da jürinin eğilimlerini gözlemlediği ve kararları hakkında tahminlerde bulunduğu mahkeme bilimi üzerinde çalışıyor.
Dr. Bull'un kurgusu aslında çok basit olarak ele alınmış. Her bölüm bir dava olarak ele alınıyor.
Dava Dr. Bull ve ekibi tarafından alındıktan sonra mahkemece atanan jüri ile birebir aynı özelliklere sahip bir ayna jüri oluşturuluyor. Bu jüri ile sahte duruşmalar Dr. Bull'un kurduğu özel birimde defalarca tekrarlanıyor. Oluşturulan simülasyon birebir gerçek mahkemede uygulanmak üzere kurgulanıyor.
Dr. Bull'un ekibinde bulunan bir modacı mahkemede giyilecek kıyafetlere kadar ince tasarımlar yapıyor. Renklerin ve tarzların insanlar üzerindeki etkisi üzerine ciddi çalışmalar yapmış ekip, sanığı gerçek mahkemeye hazırlıyor. Bu sadece giyilecek kıyafetler ile sınırlı kalmıyor, bazen saç kesimi ve elbette vücut dili ile de destekleniyor.
Dr. Bull gerçek mahkeme esnasında genellikle jüri üyelerini vücut dillerini ve tanıkların ifadelerine olan tepkilerini ölçüyor. Duruşma esnasında merkezde çalışan ve bilgisayar ile harikalar yaratabilen ekibinden bilgiler alıp, avukata nasıl manevralar yapması gerektiği noktasında direktifler veriyor. Duruşma devam ederken ve her duruşma sona erdiğinde jürinin kararının ne olduğu bilimsel veriler eşliğinde tahmin ediliyor ve jüride sanığın aleyhinde görüşte olduğunu düşündüğü üyeler hakkında özel çalışmalar yapılıyor. Böylece anlık olarak mahkemenin sonucu simulasyon üzerinde görülüyor ve sonucun olumlu olabilmesi için gerekli adımlar atılıyor.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi ekipte bir modacı, bir proje yöneticisi, bir bilgisayar uzmanı ve bir avukat bulunuyor. Bir mahkeme salonu olarak tasarlanmış ofislerinde mahkemeye hazırlık sürecinde ve mahkemede sanığa yardımcı oluyorlar.
Dizi içinde verilen mesaj aslında çok net. Bilimin doğru amaçlar doğrultusunda kullanılması, masum insanların temize çıkması için çok önemli. Dr. Bull da bilim adamı kimliğinin yanında masum insanları kurtarma noktasında çok duyarlı birisi. Bu da diziye duygusal bir boyut katılması açısından önemli bir konu.
Mahkeme bilimi gerçek bir disiplin. Hatta Amerika'da bu konuda aynen Dr. Bull'un şirketi gibi hizmet veren danışmanlık şirketleri mevcut. Dr. Bull'un deneyimi elbette seyirciyi ekrana çekmek için biraz abartılıyor olabilir ancak gerçekten bu konuda araştırma yapan ve masumları kurtarmaya çalışan bilim insanları mevcut.
Cami imamı ve cemaat, savcılığa verdikleri savunmalarında bu konuda herhangi bir şekilde sorumlu tutulmalarına şiddetle itiraz etmişler, bu olayın kendi dualarından dolayı meydana gelmiş olabileceği iddiasını da kabul etmemişler. Gerekli tüm belgeler tamamlanıp mahkeme günü geldiğinde hakim dosyayı dikkatle incelemiş ve taraflara dönüp: "Bu konuda nasıl bir hüküm verebileceğimi bilmiyorum," demiş. "Ancak dosyadaki tutanaklara bakarsak ortada tuhaf bir durum var. Taraflardan birisi duanın gücüne inanan bir genelev sahibi, diğeri ise duanın gücüne kesinlikle inanmayan bir imam ve cemaati...!"
Küçük kasabanın birinde, bir caminin tam karşısında arazisi olan adam, arazisi üzerine bir genelev inşa etmeye başlamış. İmam ve cemaat buna şiddetle itiraz etmişler, ancak mal sahibinin kendi arazisi üzerine nasıl bir iş yeri açacağına da yasal olarak karşı çıkamamışlar. Tüm cemaatin tek yapabildiği şey, imamın öncülüğünde bu genelev için her gün beddua etmekten öteye geçememiş. İnşaat ilerlemiş ve açılışına birkaç gün kala her nasılsa şiddetli bir yıldırım düşmesi sonucu genelev yerle bir olmuş. Caminin cemaati bu olaydan duydukları büyük memnuniyeti saklamaya gerek görmemişler, ancak genelev sahibi adam, cami imamının ve cemaatin direkt veya dolaylı olarak bu hasardan sorumlu oldukları iddiası ile camiye karşı tazminat davası açmış.
Bizde ki Mahkeme bilimine girmesi gereken konulardan birisi bu fikra...