Ekmeği karne ile aldığımız ancak babasız kalmadığımız yıllar...
Kaynak: İnönü Vakfı
Ekmeği karne ile aldığımız ancak babasız kalmadığımız yıllar...
Kaynak: İnönü Vakfı
Bunun üzerine İsmet Paşa, Trakya'da yoğun önlemler alır. Bu önlemler Hitler'in tabii ki dikkatini çeker ve genç Cumhuriyet'in 18. yılında Cumhurbaşkanı İsmet Paşa'ya 'Bay Başkan' diye başlayan nazik ama tehditkar bir mektup yazar.
İngiliz nüfuzunu bertaraf etmektir. (...) Bu bakımdan Ekselâns, size, Yunan topraklarına yerleşme yolundaki İngiliz tedbirlerinin gitgide tehditkâr bir mahiyet aldığı şu sırada, bu şartların gerektirdiği tedbirleri almaya karar verdiğimi açıklamak isterim.
'Aksine, birlikte yürüttüğümüz büyük ve hayati savaşın ve bu savaşı takip eden ıstıraplı yılların hatıralarıyla dolu olarak, size, iki ülke arasında gerçek dostluğa dayanan bir işbirliği için istikbalde dahi bütün şartların mevcut olduğunu belirtmek isterim.'
'uzak kalmalarını emrettim. Şu kayıtla ki, Türk hükümeti, bizi, bu tutumumuzda bir değişiklik yapmağa mecbur edecek tedbirlere girişmeyi lüzumlu görmesin. Ancak böyle bir hal dahi, Almanya'nın İngiliz tedbirlerine karşı çıkma hususundaki azminde bir değişiklik yapmayacaktır.'
'İçin verimli olacak şekilde tanzim etmek yolundaki samimi arzumun bir ifadesi telakki ediniz.' Yani kısaca aktardığımız mektupta diyor ki Hitler, Bulgaristan'dayız ancak Balkanlar ve sizin toprağınızda gözümüz yok tabii ayağınızı denk alırsanız.
'Türkiye, bu sebepten, milli egemenlik alanı içinde vuku bulacak her müdahaleye karşı koymaya azimlidir. (...) Cumhuriyet Hükumeti'nin Balkan politikası, Balkan yarımadasını savaşın tahribatından uzak tutmaktan başka bir hedef gütmez.'
'mecbur edecek tedbirlere girişmediği müddetçe, Alman birliklerine karşı aynı şekilde davranacaktır. (...) Bütün kalbimle temenni ederim ki kısa bir zaman önce birlikte kan dökmüş olan Türk ve Alman askerleri, birbirlerinin karşısına çıkmasınlar.'
diyerek bitirir mektubu Lozan Kahramanı İsmet Paşa. Alman Araştırmacı Lothar Krecker bu mektuplaşmayı şöyle özetler: “O sıralarda kudretinin zirvesinde olan Hitler, bu gibi sözlere nadiren muhatap olmuştur. Bu olaydan sonra, Türkiye ile ilişkilerinde daha dikkatli olma gereğini hissetmiştir.”
İsmet Paşa çok iyi bir asker ve çok iyi bir dış politika adamıydı. Allah gani gani rahmet eylesin
II. Dünya Savaşı sırasında İsmet Paşa değil de kurgusal bir tarihle demokrasi yıldızı olarak servis edilen Adnan Menderes olsa ülkenin başında, neler olurdu acaba Türkiye adına?
Tamam da tehdit etmemiş ki. O tarafa yanaştık siz de doğal olarak önlem aldınız ama öyle bir amacımız yok biz oraya geldik diye savaşa dahil olmayın demiş. Çünkü o sırada ittifak devletleri sürekli Türkiyeyi savaşa dahil etmeye çalışıyordu bu konudaki görüşmeleri araştırırsanız bulursunuz. Türkiye her seferinde geçiştirmiş ve savaşa dahil olmamıştır bu ismet paşanın başarısıdır. Hitler de biz yakına gelince bunlar size saldıracak diyen olursa inanmasınlar diyerek bunu demiştir. Ki biraz gerçekçi olun o dönem Hitlerin kimseyi tehdit etmesine gerek yoktu ezip geçerdi. Zaten o yüzden tüm dünya birlik oldu.