İhtiyaçtan Fazlasına Neden Yöneliyoruz? Alışveriş Psikolojisini Anlayarak Bilinçli Tüketici Olmanın 12 Yolu

26.11.2024 - 18:01

İçinde bulunduğumuz tüketim toplumu, bizi sürekli yeni ihtiyaçları olduğuna inandırarak alışveriş yapmaya itiyor. Ev eşyalarından kıyafete veya kozmetikten hizmet alımına kadar bir dizi alana yayılan bu ihtiyaçlar aslında bireye, çevreye ve topluma zarar veriyor. Çünkü ihtiyaçtan fazlasını tüketmek kaynakların mantıksız kullanımını hızlandırarak gezegeni risk altına sokuyor. Bireyin ise kendini sürekli eksik ve yetersiz hissetmesine neden olabiliyor.

O halde gelin, tüketim alışkanlıklarımıza nasıl format atacağımızı birlikte öğrenelim. 🛍️

İşte bilinçli tüketici olma yolunda ilerlerken yapabileceklerinizden bazıları!

Not: İçeriklerimiz bilgilendirme ve eğlence amaçlıdır. Tanı ve tedavi için lütfen doktorunuza danışınız.

Öncelikle bilinçli tüketici kavramına yakından bakalım.

Bilinçli tüketici, adı üstüne satın alma kararlarında mantıklı hareket eden bireydir. Ürünleri ihtiyaç ve sürdürülebilirlik filtresinden geçirerek alan bu kişi, çoğu indirim kampanyalarından etkilenmez. Çünkü onun bir şey satın alması için ürünü sadece beğenmesi yeterli değildir. Ek olarak o ürüne ihtiyaç duyması ve parasını boşa harcamayacağını bilmesi gerekir. Ayrıca ürün içeriğinde kullanılan malzemelerin doğal ve sürdürülebilir olması da önemsediği konulardandır. Dolayısıyla bilinçli tüketici, satın almanın çevre ve ekonomi üzerinde yaratacağı her tür olumsuz etkiyi minimize etmeye çalışan kişidir.

Peki biz nasıl daha bilinçli olabiliriz?

1. Bir şey almadan önce iyice düşünün.

Bilinçli tüketici olmanın en önemli adımlarından biri her alım hamlesini etraflıca düşünmektir. Çünkü alışveriş yapmak insana kendini genel olarak iyi hissettirdiğinden çoğu kişi bu konuda ani kararlar vermeye meyillidir. Bilinçli tüketici ise anlık kararlarla değil, uzun süreli planlarla hareket eder ve bir şeye gerçekten ihtiyacı olup olmadığını düşünür. Böylece dakikalar içinde verdiği bir kararla alışveriş yapmamış ve parasını sonradan pişman olacağı şeylere harcamamış olur. 🧠

2. Kaliteyi miktarın önüne koyun.

Çoğu kişi alışveriş yaparken anlık dürtülerle hareket eder, bu da aslında bir dizi gereksiz şeyin alımıyla sonuçlanır. Ayrıca alışveriş yapmanın getirdiği psikolojik rahatlama da bizi zaman zaman fazla şey almaya itebilir. Aslında bu durumda yaşanan kısa süreli kullanılacak bir çok ürünün alınmasıdır. Bilinçli bir tüketici ise bu konuyu enine boyuna düşündüğünden kaliteye önem verir ve uzun yıllar dayanacak kullanışlı ürünlere yönelir. Dolayısıyla sık sık alışveriş yapma ihtiyacını ortadan kaldırır. ✌️

3. Yerel mağazaları gezin.

Günümüzde yaşanan hızlı alışverişin bir diğer boyutu pazarlamadır. Genellikle büyük marka reklamları bizi ihtiyacımız olmayan ürünlere yönlendirir ve boş yere harcama yapmamıza sebep olur. Bu durumun ekonomi ve kaynak kullanımı adına olumsuz etkileri saymakla bitmez. Bilinçli tüketiciler ise dev markaların reklamlarına kapılmadan önce yerel mağazaları gezmeyi tercih ederler. Böylece hem ürün taşımadan kaynaklı fosil yakıt tüketimini azaltır hem de yerel ekonomiye katkı sağlarlar. Ayrıca kimsede bulunmayan orijinal parçaları kullanma ayrıcalığı elde ederler. 😉

4. İkinci el alışveriş yapın.

Yerel ekonomiyi desteklemenin bir diğer yolu ikinci el alışveriştir. Dönüştürülmüş veya kullanılmış ürünlerin tekrar pazara çıkması, kaynak ve enerji tüketiminden fazlasıyla tasarruf sağlar. Dolayısıyla gezegeni korumak için sahip olunabilecek en iyi alışkanlıklardan biri ikinci el alışveriştir. Günümüzdeki çoğu vintage mağaza ve ikinci el pazarı, iyi durumdaki harika eşyalar ve kıyafetlerle doludur. Buralara yapılacak düzenli ziyaretler sonrası tek tip giyinmek artık ilginizi çekmeyecek hale gelebilir. 😎

5. Ucuzluğa aldanmayın.

Günümüzde karşımıza çıkan dev indirimlerin ve kampanyaların çoğu aslında sanıldığı kadar avantajlı değildir. Çünkü bu tür kampanyalardan önce fiyat bilinçli olarak artırılır ve sanki fiyat üzerinden dev indirim yapılmış gibi gösterilir. Halbuki fiyatlar nadiren düşük seyreder. Aksine bu tür kampanyalar toplum psikolojisini etkileyerek insanları gruplar halinde, çılgınlar gibi alışverişe yönlendirebilir. Bilinçli bir tüketici olmak için bu tip tuzaklara düşmemek, şok indirim vaatleri sunan aşırı kalabalık mağazalardan uzak durmak gerekir.

6. Aşırı paketlemeden kaçının.

Alışveriş elbette zaman zaman gereksinim olabilir ama bu noktada da dikkat edilmesi gerekenler vardır. Bilinçli bir tüketicinin ilk dikkat ettiği şeylerden biri aşırı paketleme ve poşetlemeden kaçınmaktır. Çünkü fazla paket kullanımı gereksiz kaynak tüketimi ve atık anlamına gelir. Dolayısıyla kendinize bez bir alışveriş çantası edinmeniz veya karton poşet kullanmanız bu yolda atacağınız en basit ama etkili adım olabilir. 🛍️

7. Plastik tüketimini azaltın.

Her tür alışverişte bez ve karton çantalara geçmek plastik tüketimini kontrol etmeye yardımcıdır. Fakat bilinçli bir tüketici için iş hiçbir zaman burada bitmez. Örneğin; her gün kahve içiyorsanız her gün karton bardak ve plastik pipet atığı çıkarmak yerine, yanınıza kendi termosunuzu ve pipetinizi alabilirsiniz. Veya market alışverişlerinde yöneldiğiniz markaları, geri dönüşümlü materyal kullananlar arasından seçebilirsiniz. 😘

8. Plastik tüketimini modada da minimuma indirin.

Plastik atık her zaman paketli gıdalar sebebiyle oluşmaz. Aksine en tehlikeli plastik atık türlerinden biri gözle görülmeyenlerdir ve bunlar sıklıkla giyim sektöründe kullanılır. Bu nedenle bilinçli tüketiciler bu tür markalar arasından seçim yaparken de son derece dikkatlidirler. Ürünlerinde doğal materyaller veya geri dönüşümlü malzemeler kullanan giyim markaları, sizin de listenize ekleyeceğiniz markalardan olabilir. ♻️

9. Döngüsel ekonomiyi akılda bulundurun.

Döngüsel ekonomi sürdürülebilir tüketim alışkanlıkları oluşturmak için gereken temel sistemdir. Bu sistemde kaynaklar israf edilmez ve tekrar kullanılır, böylece alışveriş ürünlerinin ömrü uzatılır. Günümüz ekonomisi ise daha çok lineer, yani düz ekonomidir ve bireyleri sadece tüketime yönlendirir. Bu düzeni kırmak için yapabileceğiniz şey ise her zaman aldığınız ürünlerin öncesini ve sonrasını düşünmek olabilir. Bir şeyi satın aldıktan sonra ne kadar kullanacağınız, sonrasında nasıl elden çıkaracağınız ve ürünün size ulaşana kadar geçtiği yollar, her zaman aklınızın bir köşesinde durmalıdır. 💚

10. Porsiyonlarla tüketin.

Tüketim konusunda bilinçlenmenin bir diğer yolu da beslenme alışkanlıklarından geçer. Özellikle fastfood tipi hızlı beslenme alışkanlıkları her anlamda tüketimi çağrıştırır. Ancak fastfood olmamasına rağmen yapılan fazla market alışverişleri, büyük söylenen porsiyonlar ve çöpe giden gıdalar da aynı şekilde gereksiz tüketimdir. Yeme alışkanlıklarını sürdürülebilir hale getirmek daha küçük porsiyonlarla yemek ve taze ürün tüketmek demektir.

11. Daha az ve iyi beslenin.

Kontrollü yeme alışkanlıkları kazanırken sofraya gelen ürünlerin hangi aşamalardan geçtiğini düşünmek önemlidir. Paketli gıdaların minimuma indirildiği, yerel üretici ürünlerinin yer aldığı taze ve organik menüler hem çok daha sağlıklıdır hem de formu korumaya yardımcıdır. Ayrıca çevresel etkisi oldukça düşük olan bu tip bir alışkanlık birçok anlamda döngüsel ekonomiye dahil olmanızı sağlar. 🍀

12. Markaların savunduğu hakları kontrol edin.

Alışveriş yapmak, özellikle birçok kişi yaparken alışveriş yapmak her zaman çekicidir. Bu nedenle herkeste bulunan markalara yönelmek ve bu ürünlere sahip olmak birçok kişinin düştüğü tuzaklardan biridir. Fakat alışveriş konusunda bilinç kazanmak için markaların arkaplanda yaptıklarıyla ilgilenmek de gerekir. Örneğin; kadın hakları, çocuk hakları, hayvan hakları, sürdürülebilirlik, eşitlik gibi topluma faydalı konulara destek olan markalar ileride daha bilinçli hareket etmek için yönelmeniz gereken isimler olabilir. ✌️

Popüler İçerikler

Bakanlığın Gıda İfşaları Devam Ederken En Fazla At ve Eşek Etinin Satıldığı Şehirler Belli Oldu

Tolunay Kafkas, "El Sıkmama" Olayına Müdahil Oldu: Hedefinde Volkan Demirel Var

İstanbul Boğazı'nın En Pahalı Yalısında Fiyat Güncellemesi: Değeri Tam 120 Milyon Euro