İçkinin Tam 101 Yıl Önce 'Men-i Müskirat Kanunu' ile TBMM'de Yasaklandığını Biliyor muydunuz?

28.04.2021 - 10:45

Aradan geçen 100 yılda bazı kafalarda pek değişim yok gibi...

Men-i müskirat yani tam Türkçeye çevirirsek dostlar: Allah'ın yasakladığı şeylerden men etme. Kısaca söylersek: İçki yasağı...

Meclisin bir yürütme oranı olmasının henüz 3. gününde Trabzon milletvekili muhalif Ali Şükrü Bey ülkede içki üretimi ve tüketiminin yasaklanmasına ilişkin 6 maddelik bir kanun teklifi verir. Teklif yaklaşık 5 ay tartışılır ve 14 Eylül'de yasalaşır.

28 Nisan günü meclis kürsüsünde konuşan Ali Şükrü Bey, içkinin dinen de haram kılındığını belirtir. Ona göre içki kullanımın yaygınlığı kötülük doğurmaktadır ve halk içinde yıkıma neden olur.

Ayrıca Ali Şükrü Bey, 1919 ile 1923 arası ABD'de uygulanan içki yasağını örnek olarak gösterir ve bu konuda ABD hükumetini övgüye layık görür. Kendisine göre Anadolu halkı cehaletinden ötürü içkide sınır tanımıyordur ve halkı bu beladan kurtarmak gerekir.

Ali Şükrü Bey'in verdiği 6 maddelik yasa teklifi şöyledir:

Ali Şükrü Bey'in gerekçelerinde her ne kadar dinin gereğini yaşama geçirmek olmasa bile özellikle 3. madde dikkat çekicidir.

İçki içenlerin şeri veya 50 ile 250 lira arası nakit cezaya mahkum edileceğinin okunması ile meclis salonunda 'bravo sadaları' yükselir. İçki içmenin cezası sünnet ile belirlenmiş olup kırbaçlanmaktır.

Peki hükumet kanadında durum nedir? Mahmut Soydan, muhalefetin verdiği teklif sonrasında tartışmalarla geçen 5 ayı şöyle özetler:

'Meclisin cephelerinden biri de taassuptur (bağnazlık). Her mebus ya bizzat mutaassıptır, yahut mutaassıpların esiridir. Çünkü aforoz edilmekten korkar. Burada vicdan hürriyeti yoktur. (...) Mebuslar arasında müftü ve müderris o kadar hoca vardır ki, serbest düşünenlere ağız açtırmazlar. Ellerinde bir mahkumiyet damgası daima hazır duruyor: Kâfir!'

Yani anlayacağınız dostlar, yasak aleyhinde söz söyleyenler kendilerini kimi zaman dindarlıklarını, din bilgilerini veya içki içmediklerini kanıtlamak zorunda hissederler.

Açıkçası bu durum 100 yıl sonra bile ne yazık ki bana çok tanıdık geldi. Soydan'ın şu söylemi ise bu iddiamı kanıtlar nitelikte: 'Kanuna aleyhtar olanlar, bu kanaatlerini izhar edemiyorlar. Adeta korkuyorlar, taassup havası herkesi sindirmiş.'

Bu arada taassup içki yasağı için tek güdüleyici olarak görülmez. Özellikle milli mücadele örgütlenmesi için toplumu sıkıya almak gerektiği düşünülür.

Bunun yanında gayrimüslimlerin elinde olan bir ekonomik kaynağa müdahale etmek de düşünülenler arasındadır. Ancak meclis tutanaklarının da gösterdiği üzere taassup bütün bu nedenlerin üzerinde kapsayıcı ve kimi zaman sinsi şekilde gizleyici işlev görür.

Ayrıca teklifin Adliye, Sıhhiye, Maliye ve Şeriye encümenlerine gönderildiğini de ekleyelim. Adliye ve Maliye encümeni olumsuz yaklaştığı teklife Sıhhiye ve Şeriye encümenleri olumlu bakar.

Adliye Encümeni, 'yapılacak daha önemli işler var' derken özellikle Maliye Encümeni'nin söylemi bana çok tanıdık geldi dostlar: İçki insanın temel ihtiyacı olmadığından bunu üreten ve tüketenlerden alınan vergi ağırlaştırılmalıdır.

Uzun lafın kısası 5 aylık bir tartışma neticesinde 14 Eylül 1920'de teklif bütün maddeleri ile temyiz yolu kapalı olarak kanunlaşır.

Ancak hükumet bu kanunu hiçbir zaman tam olarak benimsemez. Hatta verilen cezalar için af kanunları çıkartılır ve bu yüzden hükumet, muhalefet tarafından sürekli eleştirilir. Yaklaşık 6 sene sonra ise 22 Mart 1926 tarihinde 790 sayılı kanun ile içki yasağı kaldırılır ve içki devlet tekeline bağlanır.