Kripto paralar çok kazandırmaya da çok kaybettirmeye de devam ediyor. Para birimlerindeki değer düşüşleri ve sosyal medya dolandırıcılıklarının yanına bir tehlike daha eklendi...
Kripto paralar çok kazandırmaya da çok kaybettirmeye de devam ediyor. Para birimlerindeki değer düşüşleri ve sosyal medya dolandırıcılıklarının yanına bir tehlike daha eklendi...
Kripto paralar son dönemine en gözde yatırım araçları. Özellikle son 1,5 yılda kripto para yatırımlarının hacmi katlanırken, para birimlerinin değerinde de astronomik yükselişler görüldü. Bu süreçte çok kazananlar olduğu gibi çok kaybedenler de var. Kaybedenlerin bir kısmı yanlış para birimine yatırım yaptı, bir kısmı elindeki kripto parayı çoğaltmak isterken dolandırıcıların hedefi oldu.
Jake'in hikayesi ise bunların hepsinden farklı. Kripto para piyasalarında milyonlarca sterlin kaybeden Jake, gerçek adını açıklamak istemiyor çünkü halen İngiltere'deki bir hastanede kumar bağımlılığı tedavisi görüyor. BBC Scotland'ın The Nine programına konuşan Jake'in kripto paralarla ilgili hikayesini Hürriyet derledi. İşte ibret alınması gereken o hikaye...
Jake ilk kez 2015 yılında kripto para piyasalarındaki en popüler para birimi olan Bitcoin alarak bu işe girdi. Ancak başlangıçta pek bir sorun yoktu, Jake sıradan yatırımcılardan biriydi.
'Olayın çığrından tam olarak hangi noktada çıktığını biliyorum' diyen Jake, şöyle devam ediyor: 'Kenara koyduğum para erimek üzereydi. Ama bir alım daha yaptım. Elimde son kalanı da riske atmaya hazırdım. Bir anda kaybettiğim her şeyi tek bir hamleyle geri kazandım. Anlatılmaz bir mutluluk yaşıyordum.'
Elde ettiği kazancın mutluluğu bir yanda, kişisel hayatında ve evliliğinde yaşadığı sorunlar diğer yanda derken, Jake kısa süre içinde bağımlı hale geldi.
O dönemde mesleği gereği milyonlarca sterlin kontrolü altındaydı. Bir noktada kendine ait olmayan paraları da kripto piyasasına yatırmaya başladı. Sürekli o sonsuz mutluluk anına geri dönmek istiyordu.
'İlk defa kasadan para aldığımda, hepsini bir gecede 20 dakika içinde kaybettim. Piyasa çok hızlı değişmişti ve ben her şeyi likide etmiştim' diyen Jake şöyle devam etti:
'Saat sabahın 2'siydi. Yatağa geri döndüm ve eşimin yanına uzandım. Onun ne işler karıştırdığıma dair en ufak bir fikri yoktu.'
Daha sonra Jake hakkında zimmetine para geçirme suçlamasıyla dava açıldı. Ancak ailesinin desteği sayesinde Jake, 1,5 milyon sterlini işverenine geri ödemeyi başardı. Ardından da bağımlılık tedavisine başladı.
Yukarıda da dediğimiz gibi kripto para piyasası pandemi döneminde astronomik bir büyüme kaydetti. Kripto paraların toplam değeri bu süreçte 175 milyon sterlinden, 1,75 trilyon sterline ulaştı. İngiltere'deki finans piyasalarını denetleyen kurumun verilerine göre, ülkede yüz binlerce kişi kripto paraya yatırım yapıyor. Mayıs ayının başında zirveye ulaşan piyasa, bir hafta içinde 1 trilyon sterlinden fazla değer kaybetti.
Piyasa bu kadar dengesiz olduğundan kazananlar büyük kazanıyor, kaybedenler ise dibe vuruyor.
Uzmanlar kripto para ticareti bağımlılarının, kumarbazlarla benzer davranışlara sahip olduklarını belirtiyor.
İskoçya'da bulunan Castle Craig Hastanesi'nin kripto para bağımlılığı kliniğinde baş danışman olan Tony Marini, bağımlıların sayısının şu an bilinmediğini belirtiyor ve ekliyor: 'Çok hızlı etki eden bir uyuşturucu gibi. Aynı zamanda 7 gün 24 saat aralıksız devam ediyor. Telefonunuzda, bilgisayarınızda, yatak odanızda...'
Klinikte son birkaç yılda 100'den fazla kripto para bağımlısı tedavi edilmiş. Marini, insanları tedavi olmaya zorlayan şeyin, sürekli kripto parayla oynayabilme imkanı ve piyasadaki dengesizlikler olduğunu belirtiyor.
Marini, 'Kripto para üzerinden para kazanan çok insan var ve bunlar sürekli kazandıkları paralardan bahsediyorlar. Ama para kaybedenlerin seslerini hiç duymuyoruz' diye konuşuyor.
Büyük paralar batıranlar sadece işin heyecanına kapılıp gidenler değil. Kripto paraların arka planındaki teknolojinin oldukça karmaşık olması da yeterince dikkat etmeyenler için dolandırılmanın yolunu yapıyor.
Bu şekilde dolandırılanlardan biri de yine BBC'ye konuşan Jen McAdams. Bilgi teknolojileri sektöründe çalışmakta olan McAdams'a birkaç yıl önce babasından bir miras kaldı. Tam bu dönemde McAdams, insanın karşısına hayatta bir kez çıkabileceğine inandığı bir yatırım fırsatıyla karşılaştı. Ancak sonunda bu fırsatın aslında bir tezgah olduğu anlaşıldı.
'Dostlarım ve ailemle birlikte yatırım yaptık' diyen McAdams, toplam kayıplarının 250.000 euronun üzerinde olduğunu belirtti.
'Büyük bir utanç yaşıyorsunuz, bir yıkım yaşıyorsunuz' diyen McAdams, insanlara bu varlıklara yatırım yapmadan önce risklerini iyice öğrenmeleri çağrısı yaptı. İşin teknolojisi anlamadan yatırım yapmanın çok riskli olduğunu söyleyen McAdams, 'Yatırım yapmak istiyorsanız ama bilgi sahibi değilseniz kumar oynuyorsunuz demektir. Çok büyük bir risk alıyorsunuz' ifadelerini kullandı.
Bütün bunların yanında bir de dolandırıcıların sosyal medya tuzaklarına düşenler var elbette… Örneğin birkaç ay önce yine BBC'ye konuşan Sebastian takma isimli bir Alman, böyle bir tuzağa düşüp birkaç saniye içinde neredeyse bütün servetini kripto para piyasasında kaybedenlerden. Onun hikayesi de oldukça korkutucu…
22 Şubat günü Twitter'da gezerken Elon Musk'ın 'Dojo 4 Doge' tweet'ine denk gelen Sebastian, bu tuhaf metnin ne anlama geldiğini merak etti. Biraz aşağı indiğinde bir tweet daha olduğunu gördü: Tweet'te yeni bir etkinliğin sayfasına giden bir link vardı ve Musk'ın Bitcoin dağıttığı yazılıydı.
Site Elon Musk'ın Tesla ekibi tarafından hayata geçirilmiş gibiydi ve oldukça profesyonel görünüyordu, Bitcoin dağıtımının ise bir süredir devam ettiği izlenimini veriyordu. Geri sayım yapan bir kronometre vardı ve sitede katılımcılara paralarını iki katına çıkarmayı teklif ediyordu.
Yeniden Twitter'a dönen Sebastian Elon Musk'ın adının yanındaki mavi tiki bir kez daha kontrol etti. Hesabın gerçek olduğuna ikna olunca cüzdanındaki 10 Bitcoin'i hiç tereddütsüz gönderdi. 20 dakika geçti. Sebastian, Bitcoin cüzdanındaki meblağın artmasını bekliyor, her 30 saniyede bir sayfayı yeniliyordu.
Musk'ın şifreli bir mesaj daha yolladığını görmüş ve girdiği işin güvenilir olduğuna dair rahatlamıştı. Ancak kronometre geri saydıkça Sebastian gerçeğin farkına vardı:
'Çok büyük bir kandırmacaydı. Kafamı kanepenin minderlerine vuruyordum ve yüreğim ağzımdaydı. Ailemin için hayatını değiştirecek parayı, erken emeklilik birikimimi ve gelecekte çocuklarımızla çıkacağımız bütün tatilleri fırlatıp attığımı düşünüyordum.'
O gece Sebastian'ın gözüne uyku girmedi. Sabaha kadar dolandırıcı siteye e-postalar attı ve sahte Elon Musk hesabına tweet'ler göndererek parasının en azından bir kısmını geri almaya çalıştı ama başarılı olamadı. 10 Bitcoin saniyeler içinde ortadan kayboldu.
at yarışı ve bahis bağımlılığı ile aynı şey