Ekonomi denilince eskiden sıkıcı, hesap kitap işler akla gelirdi. Artık belki de son dönemde ülkenin en büyük dinamizmini bu işlerle ilgilenenler yaşıyor. Enflasyon almış başını gitmiş ya da gidiyor, herkes olanları anlamlandırmaya çalışıyor derken, uzmanlara sormaya devam ediyoruz. Anlamaya ve öğrenmeye çalışıyoruz. Ekonomide ne oluyor ve ne olacak?
Arzova, hem yazıyor hem de Youtube'da anlatıyor. Kısa kısa çektiği videolar ile Fed, dolar, borsa, kripto, makroekonomik verileri aklınıza gelecek tüm ekonomik bağlamda merak edilenleri, olanları bitenleri herkesin anlayacağı dille nasıl sade anlatıyor. Yeri geliyor Merkez Bankası'nın açıklamalarını Twitter'da muhabirlerden daha heyecanlı ve eksiksiz takip ediyor. Diğer yandan televizyonlarda arz-ı endam ediyor yorumcu olarak ama en çok öğrencileri için koşturuyor. Biz de anlamadığımız ne varsa sorduk, hocalığın getirdiği öğreticiliği ile bizim anlayacağımız şekilde anlattı da anlattı. Buyurun o halde👇
Bir kere metin artık 'naftalinli' diyorum ben. Farklı bir şey yazılmıyor. 'Küresel barış' deniyor. Barış sadece Rusya-Ukrayna'nın sorunu değil ki, dünyanın her yerinde her an bir çok çatışmalar, savaşlar yaşanıyor. Küresel barışı beklemek uzun mesele anlayacağınız. Merkez Bankalarında ayrışma meselesi var. Kim ayrışmış? Japonya mı? O hep ayrışıktı. Tam aksine bir bütünleşme var gelişmiş ülke merkez bankaları arasında. Kanada, Fed, Ecb, Boe hepsi ya artırım yapıyor ya da yapmaya hazırlanıyor.
Enflasyonla mücadele etmiyoruz. Market denetlemekle, fiyat düşürün demekle olmuyor. Benzine haftada 2 zam gelen ortamda, bir depoda maliyeti artan tedarikçi, market yansıtmayacak mı zamları? Denetleyelim tamam, neyi denetliyoruz? Nasıl denetliyoruz? Konut fiyatları, kiralar denetleyelim. Kiracı evden çıkmış, ev sahibi diyor 5 bindi 15 bin verene kiraya veririm. Biri de geliyor tutuyor bu evi. Neyi denetliyoruz. Kiraya veren fiyatı söylemiş, kiracı da tamam demiş tutmuş. 'Anormal fiyatlama' nedir anormal fiyatlama bu ortamda?
Enflasyonla mücadelede ülke kaderine terkedilmiş durumda. Baz etkisi teknik bir konu. 13'tü 11 oldu. Fiyatlar gerilemiyor ki artış hızı yavaşlıyor.
Olay şu; oyuncak vardır ya kafasını çıkaran köstebeklere vurursun, ona döndü. İnşaat yapı izinlerine bakıyorsun azalıyor, finansal paket açıklıyorsun enflasyon besliyor, CDS'ler yükseliyor, kura baskı yapıyor, KKM diye bir ürünün var Hazine'ye yükü artıyor, artmasına da izin vermek de durumundasın. Kurdaki yükselişte bir de durum şu 8 liradan yüzde 10 yükseliş ile 15 liradan yüzde 10 yükseliş aynı şey değil. Cari açık sorunun büyüyor. Yama olacak paketlerle bir yolda gidiyoruz.
Ortodoks politikalara dönmekten başka çare yok. Baz etkisi hayatın pahalanmasını engellemiyor. KKM vadelerinde kur yükselterek döviz talebi tutulmaz. En başta ilk yapılması gereken şey Merkez Bankası bağımsızlığı. Gördük ki Merkez Bankası bağımsız olmadığında bunu telafisi olmuyor. Şu an öyle bir hiperenflasyona gidiyoruz ki öyle yavaş yavaş da değil, hiperenflasyon birden olur şaşırırsın. Venezuela gibi olursun. Ve biz şu an koşuyoruz. Kısaca para ile seçime kadar zaman satın alıyoruz. Bu para da halkın.
Senenin başından beridir 2022'yi çıkaramayacağımız belli. Temel gıda ürünlerinin yanında kira artışları yüzünden artık barınma ve ticaret de sekteye uğradı. Cehalet ve bağnazlık kaynaklı niteliksizliği taban olarak statülendirip seviyesine inmeye çalışırsanız, ülkeyi uçuruma itecek hoşgörü paradoksunu beslemiş olursunuz. Bunların olacağı zamanında bağıra bağıra söylenmesine rağmen "ülkede muhalefet yok" yalanı ile biadına devam eden ahlaksızların payı mevcut tabloda elbet de çok büyük. Fakat aynı manipülasyona gelip sorunu muhalefette arayan -ki burada artık muhalefet AKP'ye biat etmeyen halkın tamamı oluyor- bir kesim şimdi de aday beğenmeme kışkırtmasına geliyor. O nedenle dün Ahmet Sonuç'un neden tepki aldığını çözemedim. Aynı yaklaşımda bulunan sadece Ahmet değil ki. Koca bir kitle bu hatalı düşüncede.
bu akşam Tayyip çıkıp her şeyi itiraf etse, yarın sabahta seçim olsa %30 almazsa hiç birşey bilmiyorum. Sokak röportajlarını izleyince ülkedeki seçmeni görüyoruz...
Heidelberg'de bir restoran ile tanıtım işbirliği yapmıştım. Sahibi Venezuella'da Alman Büyükelçiliğinde diplomat olan yarı venezuella yarı Alman vatandaşı biriydi. Dedi ki bir sabah bir uyandık para birimimiz bir gece de 1000 kat değer kaybetmişti. Ülkede neyimiz var neyimiz yok satıp kaçtık. Zenginken bir gecede anca ülkeden kaçabilecek ve küçük bir iş yapabilecek paraya sahip olmuştuk. O şanslıydı çünkü Alman vatandaşıydı diğerleri bitmişti.