Düşünsenize, kendinizi tamamen sağlıklı hissediyorsunuz ama yetkililer sizi ölümcül bir salgının kaynağı olarak suçluyor. Üstelik suçlamalar sadece söylenti değil; gittiğiniz her yerde insanlar hastalanıyor, bazıları hayatını kaybediyor. Ne yapardınız? Mary Mallon, yani namıdiğer 'Tifo Mary', tam da bunu yaşadı. Gelin detaylıca bakalım hikayesine.
Geçimini sağlamak için varlıklı ailelerin yanında aşçılık yapıyordu. Ancak çalıştığı her evde gizemli bir şekilde tifo salgını patlak veriyordu. 1900-1907 yılları arasında tam sekiz farklı ailenin yedi tanesinde tifoya yakalanan kişiler vardı.
Dönemin sağlık uzmanları, tifo hastalığının genellikle kötü hijyen koşulları nedeniyle yayıldığını düşünüyordu. Ancak Mary, zengin ailelerin evinde çalışıyordu ve bu yüzden onun bir salgın taşıyıcısı olması pek olası görünmüyordu.
Tifo salgınlarının gizemini çözmek için görevlendirilen sağlık müfettişi George Soper, olayın peşine düştü. Mary’nin çalıştığı tüm evleri tek tek incelediğinde, salgınların hepsinde ortak bir nokta olduğunu fark etti: Mary Mallon!
Peki, Mary gerçekten suçlu muydu? O dönemde 'sağlıklı taşıyıcı' kavramı henüz bilinmiyordu. Mary, kendini hasta hissetmediği için böyle bir hastalığı taşıdığına inanmak istemedi. Ancak bilim, onun aksini söylüyordu…
Yapılan testler, onun tifo bakterisini taşıdığını gösterdi. Ancak o hiçbir zaman hasta olmamıştı ve bunu kabul etmiyordu.
Mary, tam 3 yıl boyunca bir hastanede tecrit altında tutuldu. Sonunda, aşçılığı bırakıp başka bir iş yapması şartıyla serbest bırakıldı. Peki, bu özgürlüğü uzun sürecek miydi? Tabii ki hayır…
Ancak bu işten kazandığı para, aşçılık yaptığı döneme kıyasla yarı yarıya düşmüştü. Bir süre sonra, kimliğini değiştirerek yeniden mutfaklarda çalışmaya başladı. Fakat bu defa hastanelerde ve restoranlarda aşçılık yapıyordu!
1915’te New York’taki Sloane Kadın Hastanesi’nde tekrar çalışmaya başladı. Çok geçmeden 25 kişi tifoya yakalandı ve iki kişi hayatını kaybetti. Sağlık yetkilileri hızla harekete geçti ve Mary’yi tekrar yakaladı.
Bu kez tam 23 yıl boyunca küçük bir adadaki hastane binasında tecrit edildi. Mary, North Brother Adası’nda bir hastaneye kapatıldı ve burada ömrünün geri kalanını geçirmek zorunda kaldı.
Yetkililer ona bir laboratuvarda şişe temizleme işi verdi ancak o hala sağlıklı olduğunu ve haksız yere hapsedildiğini düşünüyordu. 1932 yılında felç geçirdi ve kalan yıllarını yatalak olarak geçirdi. 11 Kasım 1938’de, 69 yaşında zatürreden hayatını kaybetti. Cenazesine sadece 9 kişi katıldı.
Mary Mallon, sağlık tarihinde hastalığın kendisinden bile daha büyük bir figür haline geldi. Adı, hastalığı farkında olmadan yayan insanlar için kullanılan bir terim haline geldi: 'Tifo Mary' kavramı, bulaşıcı hastalıkları taşıyıp başkalarına bulaştıran herkes için kullanılan bir tabir oldu.