Uçak motorlarının tam merkezinde yer alan o beyaz spiral çizgiler pek çok yolcu için küçük bir detaydan ibaret görünse de aslında havacılık emniyeti açısından hayati roller üstleniyor. 'Spinner' adı verilen motor göbeğindeki bu şekiller, görsel bir unsur olmanın ötesinde, yer ekiplerini ve bazen de gökyüzündeki canlıları korumaya yönelik stratejik bir tasarım ürünü olarak görev yapıyor.
Detaylar 👇
Modern jet motorları çalışırken sağır edici bir gürültü çıkarsa da havalimanlarının yoğun karmaşasında bu sesi ayırt etmek her zaman kolay olmaz. Yer görevlileri, çevredeki diğer uçakların gürültüsünden korunmak için yüksek korumalı kulaklıklar takarlar. Bu durum, hemen yanlarındaki bir motorun çalışıp çalışmadığını sadece sesle anlamalarını imkansız hale getirir.
Motor çalışmaya başladığında spiral çizgiler hızla dönerek bulanık, beyaz bir disk veya hipnotik bir girdap görüntüsü oluşturur. Eğer motor duruyorsa, çizgiler net bir şekilde seçilir. Bu görsel ipucu, personelin motorun emiş gücüne kapılacağı tehlikeli bölgeyi (hazard zone) fark etmesini sağlar. Örneğin, devasa bir Boeing 787 motoru rölantide çalışırken bile yaklaşık 4,5 metrelik bir yarıçap içinde bulunan her şeyi içine çekebilecek güçtedir. Karanlıkta veya kötü hava koşullarında bu parlayan beyaz figürler, hayati bir güvenlik duvarı işlevi görür.
Bazı eski motor tiplerinde fan kanatları, rüzgarın etkisiyle ters yönde dönebiliyordu. Teknisyenler, spiral desenine bakarak dönüş yönünü kontrol eder ve buna göre pilotlara motoru çalıştırmaları için onay verirdi. Günümüzde motorlar otomatik sistemlerle güvenli biçimde çalıştırılsa da, bu spiraller zamanla markaların kimliğiyle özdeşleşmiştir. Örneğin General Electric, “G” harfini andıran kavisli tasarımları tercih ederken; Rolls-Royce daha uzun ve ince çizgiler kullanmaktadır.
Teoriye göre, hızla dönen bu beyaz şekiller kuşlar tarafından bir “kara delik” gibi değil, tehditkar bir nesne olarak algılanıyor ve kuşların motordan uzak durmasını sağlıyor. Japon havayolu ANA’nın geçmişte uyguladığı “göz figürü” denemeleri dikkat çekici sonuçlar verse de, günümüzde Boeing ve Rolls-Royce gibi büyük üreticiler motorların kuşların algılayamayacağı kadar hızlı döndüğünü savunuyor.
Sonuç olarak uçak motorlarındaki bu zarif çizgiler, havacılığın “önce emniyet” anlayışını yansıtan en basit ama en etkili görsel önlemlerden biri olarak öne çıkıyor. Hem köklü bir mühendislik geleneği hem de hayat kurtaran küçük bir ayrıntı olarak gökyüzündeki yerlerini korumaya devam ediyorlar.
haberi kim yazdıysa uydurup yazmış, o şekillerin tek bir amacı var o da motor dönüyormu dönmüyor mu onu anlamak. o şekiller motor durduğu zaman uzaktan hatta ters açıdan bile net algılanabilir olması için tasarlanmıştır. ve şekil görünmüyorsa motor çalışıyor demektir ve yer ekibine motordan uzak dur uyarısı vermeye yarar. kuş çarpmalarına karşı bir etkisi yok, olamaz da zaten. kuş çarplamaları uçak yerde iken olmaz, hareket halindeyken (kalkış ve iniş sırasında) olur ve motor çalışıyorken o şekil tamamen görünmez olur. o motorlar 10 bin ile 20 bin devir arasında çalışıyor.