Hemogram, günümüzde tıp dünyasında vazgeçilmez bir testtir. Kan hücrelerini etkileyen hastalıkları teşhis etmek, tanımak ve izlemek açısından güvenilir ve pratiktir. Kişinin genel sağlık durumunu belirlemek için yapılan hemogram testinin yüksekliğinin ve düşüklüğünün ne anlama geldiğini sizler için derledik...
Lösemi, iltihaplı hastalıklar, kanama sorunları gibi birçok hastalığın teşhisini koyabilmek için yapılan hemogram testi hastalığın tanısında önemli bir basamaktır. Peki hemogram nedir? Sağlıklı bir insanda olması gereken hemogram değerleri kaç olmalıdır? Düşüklüğü ve yüksekliği ne anlama gelmektedir? İşte bilinmesi gerekenler...
Tam kan sayımı da denilen hemogram testi, kan hücrelerinin nitelik ve nicelik açısından incelenmesidir. Kan dolaşımında yer alan kırmızı kan hücreleri, oksijen ve karbondioksitin akciğerlere taşınmasında rol oynar. Beyaz kan hücreleri ise bağışıklık sisteminde görev alır. Trombosit adı verilen kan hücreleri ise kanın pıhtı oluşturmasını sağlar. Bu üç ana hücrenin normal değerlerde olması sağlık açısından büyük önem taşır. Kandaki hücrelerin kemik iliğinde üretilmesinden kaynaklı kemik iliği de değerlendirilir. Hemogram testini diğer testlerden ayıran en önemli özelliği ise kanı herhangi bir ayrıştırma yapmadan tahlil etmesidir. Hemogram testi enfeksiyon ve inflamasyon, lösemi ve kemik iliği kanserleri, otoimmun hastalıkları, akdeniz anemisi gibi birçok hastalığın teşhis ve tedavisi yönünden yol göstericidir.
Tam kan sayımı testi yapılabilmesi için özel bir hazırlık gerekmez. Kişinin kolundan, parmak ucundan, yeni doğanlarda ise topuktan kan alınarak yapılır. Kan alımı işlemi sırasında kişinin sıvı gitmeyen herhangi damarı seçilir. Alınan kan hiç bekletilmeden EDTA adı verilen mor kapaklı tüplerin içine alınarak kanın pıhtılaşması önlenir. Kan sayım testlerine özel sayım cihazlarında hesaplanır.
Tam kan sayımı testinde aşağıdaki kan değerleri tespit edilerek raporlanır.
WBC :Bağışıklık sistemi için gerekli olan beyaz kan hücrelerin sayısını verir. Bu değer çeşitli hastalıklarda farklılık gösterebilir. Yetişkinlerde normal lökosit sayısı 4.400-11.000/mm3 arasındadır. Normal değerlerin üstündeki lökosit sayısı lösemi, enfeksiyon veya doku kaybıyla sonuçlanan hastalıklarda artış gösterebilir. Kemoterapi, radyoterapi, AIDS tedavisinde kullanılan ilaçlar lökosit seviyesinin değerini düşürebilmektedir.
RBC: Oksijen ve karbondioksitin taşınmasında görevli olan kırmızı kan hücrelerinin normal değeri 3.8 ile 5.3 ml arasındadır. Ağır egzersizler, sigara kullanımı bu değeri yükseltmektedir. Gebelikte, anemide, kan kayıplarında ise bu değer düşmektedir.
MCV: MCV değeri yaşa ve cinsiyete göre farklılık gösterir. MCV değerinin yüksekliği makrostik anemi diye tanımlanır. Makrostik aneminin oluşmasında bazı karaciğer hastalıkları ve anemi türleri etkilidir. Normalden küçük olan akyuvarların değerlerinin düşüklüğü ise mikrostik anemidir. Mikrostik anemiye ise B16 vitamini, kan kayıpları, demir eksikliği gibi durumlar neden olur.
Hemoglabin ve Hemotokrit: Hemoglabin ortalama değeri 11.7-15.5 g/dl’dir. Cinsiyete göre farklılık gösteren bu değer erkeklerde 13 g/dl ,kadınlarda ise 12g/dl değerinin altında olması anemi olarak tanımlanır. Hemotokrit değer yetişkin bir bireyde %35-45 arasındadır. Bu değer yaşa ve cinsiyete göre farklılık gösterir .
RDW: Akyuvarların dağılım genişliğini ifade eder. Demir eksikliği anemisinde bu değer arterken talsemi taşıyan kişilerde bu değer düşmektedir.
MCH: Akyuvarların içerdiği ortalama hemoglabin değeri sağlıklı kişilerde 30-34 pikogramdır. Bu değer talsemi ve demir eksikliği anemisinde düşmektedir.
MCHC: Kırmızı kan hücrelerindeki hemoglabinin yüzde olarak ifade edilmesidir. Normal değeri %30-36 arasındadır. MCHV değerinin yüksek olması Herediter sferotoz hastalığının belirtisidir.
PLT: Vücutta trombosit sayısını gösteren bu değer 150,000-400,000/ml arasındadır. Egzersiz, stres gibi durumlarda bu değer artış gösterebilir.600.000 ml fazla olan değer myeloproliteratif hastalıkların belirtisi olabilmektedir. Trombosit sayısının düşüklüğü iç kanamaları oluşturabilir.