Bahçeli bir evde yaşama hayali hemen herkesin dilinde. Huzur dolu bir doğa, kendi ürettiğin meyve ve sebzelerle bezenmiş bir sofra... Maalesef herkes bu hayali yaşayamıyor fakat üzülmenize gerek yok! Eğer balkon ya da terasınız varsa, evde de meyve ve sebze yetiştirebilirsiniz. İşte kendi meyve sebzenizi yetiştirmeniz için bazı ipuçları...
Sebze ve meyve yetiştirmek için mutlaka uygun ortamı yaratmalısınız. Güneş gören, kış soğuğundan ve kötü hava şartlarından bitkileri koruyan bir ortam seçmelisiniz. Dilerseniz balkonunuzu cam ile kapatarak uygun ortamı yaratabilirsiniz. Balkon kısmen ya da belli saatlerde güneş alıyorsa bitkilerin düzenlemesini ona göre ayarlamalısınız. Ayrıca rutubetli alanlar meyve ve sebzeler için uygun değil. Bu nedenle evinizde bahçe olarak kullanacağınız alanın hem havalandırılabilir hem de uygun nem seviyesine sahip olduğundan emin olun.
Evde sebze ve meyve yetiştirmenin en zorlu yanı geniş torak alanının olmaması. Bu nedenle mutlaka kaliteli bir toprak edinmelisiniz. Böceklerden ve zararlı canlılardan arındırılmış, gübre ve kum içeren sağlıklı bir toprak uygun olur. Bitkinin ihtiyaçlarını karşılayan bu verimli toprak sayesinde sebze ve meyvelerin hızlı büyüyerek bol ürün vermesini sağlayabilirsiniz.
Evde sebze yetiştirmek aslında bir nevi minik bir sera kurmak demek. Bu sera sayesinde istediğiniz mevsimde istediğiniz ürünü kolayca yetiştirebilirsiniz. Ancak dikkat etmeniz gereken noktalardan biri de seçtiğiniz saksının boyutu. Evde yapılan mini tarımda hasat zamanı genellikle erken olur. Bu nedenle normalden biraz daha büyük saksılar seçerek hem bitki köklerinin rahat büyümesini hem de hızlı ürün vermesini sağlayabilirsiniz. Ayrıca saksıda mutlaka fazla suyun gidebileceği delikler olduğundan emin olun.
Bitkilerin toprak kadar suya da ihtiyaçları var. Bazı meyve ve sebzeler bol su isterken bazıları daha az suya ihtiyaç duyar. Bu nedenle ilk yapmanız gereken şey, yetiştirmek istediğiniz ürünleri doğru tanımak. Eğer farklı bitkileri ortak saksılarda yetiştirecekseniz, benzer su ihtiyacı olan ürünleri aynı saksıya dikin. Sulama işlemini gece yapmak toprağın nemli kalmasına neden olabilir. Bu da istenmeyen mantar oluşumlarına yol açabilir. En doğru yöntem güneş daha tam doğmadan önce bitkileri sulamak. Eğer bitkileri yeterince sular ve püf noktalara dikkat ederseniz, sofranızı kendi meyve ve sebzelerinizle rahatça donatabilirsiniz.
Tarım yapmanın en zor kısımlarından biri bitkiyi zararlı böceklerden korumak. Tarım arazilerinde genellikle kimyasal ürün kullanarak yapılan bu işlem aslında sağlığımız için oldukça zararlı. Fakat evinizde yetiştireceğiniz ürünler küçük çaplı olduğu için kimyasal ürünlere nazaran daha pahalı olsa da doğal ürünleri tercih edebilirsiniz. Dilerseniz evde yapacağınız karışımlarla da böceklerin önüne geçebilirsiniz. Örneğin:
Soğanlı bitkileri böceklerden uzak tutmak için ekim öncesi toprağı un ile kaplayabilirsiniz.
Karınca problemi oluşursa sigara küllerinden destek alabilirsiniz.
Toprak solucanları için sigara külünü su ile karıştırarak toprağa dökebilirsiniz.
Bitkiler de en az bizler kadar oksijene ihtiyaç duyar. Her ne kadar havadan oksijen alsalar da toprağın da oksijen dolu olması gerekir. Bunun için ekim öncesi saksıya çakıl taşları yerleştirebilirsiniz. Normal tarımda çapa yapılarak hem toprak havalandırılır hem de ürüne zarar verebilecek otlar temizlenir. Ancak evde çapa yapmak mümkün değil elbette. Bu nedenle düzenli olarak küçük hareketlerle, bitkinin köküne zarar vermeden toprağı havalandırmalısınız. Böylece bitkinin canlı kalmasını sağlarsınız.
Bitkilerin temel besin kaynaklarından biri de gübre. Evde doğal gübre oluşturmak ise çok kolay. Meyve ve sebzelerin yağ değmeyen kabukları, yumurtayı haşladığınız su, kahvenin telvesi gibi ürünler bitkiler için kullanılabilir. Örneğin, kahve telvesi toprağı iyileştirirken böceklenmeyi de önler. Ancak her bitki için uygun olmayabilir. Bu nedenle hangi gübreyi hangi ürün için kullanmanız gerektiğini öğrenmelisiniz. Burada dikkat edilmesi gereken noktalardan biri de ne kadar gübre vermeniz gerektiği. Saksı boyutu ve bitki yoğunluğuna bağlı olarak en uygun miktarı ayarlamalısınız. Doğal bir gübre tarifi isterseniz:
Yediğiniz muzların kabuklarını temiz bir kavanoza koyun.
Üzerini geçecek kadar temiz içme suyu ekleyin.
Kapağını hafif aralık bırakarak karanlık bir ortamda 5 ila 7 gün kadar bekletin.
Ardından elde ettiğiniz suyu süzün ve bitkilerinize verin.
Evde meyve ve sebze yetiştirirken dikkat etmeniz gereken konulardan biri de ürünlere uygun destekler kullanmak. Örneğin, domates gibi sebzeler hızlı uzar. Bu ürünlerin kırılmasını engellemek için destek noktaları oluşturmanız gerekir. Bu destekler yeterli boydaki çubuklar ya da dalları bağlamaya yarayan ipler olabilir. Bunu yaparak ürünlerin hem hızlı büyümesine hem de meyvelerinin sağlıklı olgunlaşmasına katkıda bulunursunuz.
Meyve ve sebze yetiştiriciliğinin en önemli adımı tohum ve gübreyi doğru seçebilmek. Hibrit tohumlar genellikle sağlıklı olmadığı gibi düzenli hasat imkanı da sunmaz. Bu nedenle bulabilirseniz ata tohumu kullanmaya çalışın. Eğer bulamazsanız kaynağını bildiğiniz ve güvenilir olan sebzelerin çekirdeklerini evde kendiniz de çimlendirebilirsiniz. Bunun için:
Çekirdeği dikkatlice temizleyip nemli bir pamuğa sarın.
Pamuğu nemli tutmaya özen göstererek karanlık bir ortama koyun.
Ortamın rutubetli olmamasına ve pamuğu gereğinden fazla ıslatmamaya dikkat edin. Aksi takdirde çekirdeğiniz küflenir.
Yaklaşık bir haftanın sonunda çimlenmiş olan çekirdeği uygun bir saksıya dikebilirsiniz.
Doğru fideyi bulmak için de organik pazarları ziyaret edebilirsiniz.