Neoliberalizm, hem siyaseti hem de ekonomiyi kapsayan bir politika modelidir. Özel teşebbüsü destekler ve ekonomik faktörlerin kontrolünü devletten özel sektöre devretmeye çalışır. Pek çok neoliberal politika, serbest piyasa kapitalizminin verimli işleyişiyle ilgilidir ve hükümet harcamalarını, hükümet düzenlemelerini ve kamu mülkiyetini sınırlamaya odaklanır.
Bu içeriğimizde neoliberal hakkında merak edilen bilgilere ulaşabilirsiniz.
Neoliberalizm, hem siyaseti hem de ekonomiyi kapsayan bir politika modelidir. Özel teşebbüsü destekler ve ekonomik faktörlerin kontrolünü devletten özel sektöre devretmeye çalışır. Pek çok neoliberal politika, serbest piyasa kapitalizminin verimli işleyişiyle ilgilidir ve hükümet harcamalarını, hükümet düzenlemelerini ve kamu mülkiyetini sınırlamaya odaklanır.
Neoliberalizmin politikaları tipik olarak mali kemer sıkma, kuralsızlaştırma, serbest ticaret, özelleştirme ve hükümet harcamalarının azaltılmasını destekler. Bireylerin ve toplumun ekonomik meselelerine asgari miktarda hükümet müdahalesi öngören bir düşünce okulu olan bırakınız yapsınlar ekonomisi ile ilgilidir.
Laissez-faire ekonomisi, devam eden ekonomik büyümenin teknolojik yeniliğe, serbest piyasanın genişlemesine ve sınırlı devlet müdahalesine yol açacağını önermektedir. Ek olarak, neoliberalizm bazen liberteryenizm ile karıştırılır. Bununla birlikte, neoliberaller tipik olarak ekonomiye ve topluma liberteryenizmden daha fazla devlet müdahalesini savunurlar. Örneğin, neoliberaller genellikle artan oranlı vergilendirmeyi desteklerken, liberteryenler genellikle tüm vergi mükellefleri için sabit bir vergi oranı gibi planlar lehine bu duruştan kaçınırlar.
Neoliberalizm genellikle İngiltere'de Margaret Thatcher'ın ve Amerika Birleşik Devletleri'nde Ronald Reagan'ın ekonomi politikalarıyla ilişkilendirilir. Demokrasiye yönelik potansiyel tehlikesi, işçi hakları ve egemen ulusların kendi kaderini tayin hakkı da dahil olmak üzere neoliberalizme yönelik birçok eleştiri vardır. Ayrıca şirketlere çok fazla güç vermek ve ekonomik eşitsizliği kötüleştirmekle de suçlanıyor.
Neoliberalizm, daha fazla ekonomik özgürlüğün bireyler için daha fazla ekonomik ve sosyal ilerlemeye yol açtığı inancını destekler. Özellikleri ise şu şekilde sıralanabilir:
Serbest girişim, rekabet, kuralsızlaştırma ve bireysel sorumluluğun önemi
Hükümet gücünün, devlet refahının, enflasyonun genişlemesine muhalefet
Devletin endüstri üzerindeki kontrolünü en aza indirmek ve iş ve mülkün özel sektör mülkiyetini artırmak
Serbest piyasa kapitalizmi ve kaynakların etkin tahsisi
Ağır şekilde düzenlenmiş piyasalar ve korumacılık yerine küreselleşme
Devlet harcamalarında azalma ve vergilerde azalma
Ekonominin verimli işleyişini geliştirmek için ekonomik faaliyet üzerinde daha az hükümet kontrolü
Özel sektörün ekonomi üzerindeki etkisinin artması
Sendika gücünde azalma ve istihdamda daha fazla esneklik
Serbest piyasa faaliyetlerinin uygulanmasına, sürdürülmesine ve korunmasına yardımcı olmak için gerektiğinde devlet müdahalesi
Neoliberalizme yönelik birçok eleştiri var. Örneğin, neoliberalizme yöneltilen yaygın eleştirilerden biri, sağlık ve eğitim gibi alanlarda serbest piyasa yaklaşımını savunmanın yanlış olduğu, çünkü bu hizmetlerin kamu hizmetleri olduğu yönünde. Kamu hizmetleri, diğer sektörlerle aynı kar amacına tabi değildir. Daha da önemlisi, sağlık ve eğitim alanlarında serbest piyasa yaklaşımının benimsenmesi, eşitsizliğin artmasına ve bir ekonominin uzun vadeli sağlığı ve yaşayabilirliği için gerekli olan kaynakların (sağlık ve eğitim) yetersiz finanse edilmesine yol açabilir.
Batı dünyasında neoliberal politikaların benimsenmesi, hem servet hem de gelir eşitsizliğindeki artışla eş zamanlı olarak gerçekleşti. Vasıflı işçiler daha yüksek maaşları yönetecek bir konumda olabilirken, düşük vasıflı işçilerin durgun ücretler görme olasılığı daha yüksektir.
Neoliberal politikaların eşitsizliği artırdığı kanıtlanmıştır. Bu eşitsizlik, bir ekonominin uzun vadeli büyüme beklentilerini engelleyebilir. Yelpazenin bir ucunda, düşük gelir elde edenlerin harcama gücü sınırlıdır. Aynı zamanda, daha zengin olanların tasarruf etme eğilimi daha yüksektir.
Son olarak, neoliberalizmin ekonomik verimliliğe yaptığı vurgu, muhaliflerin egemen ulusları kendi kaderini tayin hakkından mahrum bıraktığını düşündüğü küreselleşmeyi teşvik etti. Neoliberalizme karşı çıkanlar ayrıca, onun devlete ait şirketleri özel şirketlerle değiştirme çağrısının verimliliği azaltabileceğini iddia ediyor. Özelleştirme üretkenliği artırabilirken, dünyanın sınırlı coğrafi alanı nedeniyle iyileştirmenin sürdürülebilir olmayabileceğini iddia ediyorlar.
Ayrıca neoliberalizme karşı çıkanlar, onun anti-demokratik olduğunu, sömürüye ve sosyal adaletsizliğe yol açabileceğini ve yoksulluğu kriminalize edebileceğini ekliyorlar.
Özgür bir toplumda, hükümet düzenlemeleri en aza indirildiğinde, hükümet harcamaları ve vergiler azaltıldığında ve hükümetin ekonomi üzerinde sıkı kontrolü olmadığında daha büyük ekonomik ve sosyal ilerleme kaydedilebileceğini vurgulayan ekonomik bir model veya felsefedir. Neoliberalizm her türlü hükümet müdahalesine karşı çıkmaz. Ancak bunu sadece serbest piyasaları ve serbest girişimi desteklemek için gerekli olduğu zamanlarla sınırlı görmek istiyor.
Özünde, liberalizm geniş bir politik felsefedir. Özgürlüğü yüksek bir standartta tutar ve hükümetin rolü de dahil olmak üzere toplumun tüm sosyal, ekonomik ve politik yönlerini tanımlar.
Neoliberalizm özünde ekonomik bir ideolojidir. Neoliberalizmin politikaları daha dar odaklıdır ve öncelikle piyasalar ve ekonomiyi etkileyen politikalar ve önlemlerle ilgilidir.