Üzerine konuşulması zor, eğitiminin verilmesi daha da zor olan bir konu 'iyi dokunuş-kötü dokunuş.' Fakat mutlaka konuşulması gerekiyor.
Üzerine konuşulması zor, eğitiminin verilmesi daha da zor olan bir konu 'iyi dokunuş-kötü dokunuş.' Fakat mutlaka konuşulması gerekiyor.
Bir çocuğun baskı altına alınarak, zorlanarak veya türlü oyunlar yardımıyla bir yetişkin ile girdiği her türlü seksüel etkileşim 'cinsel çocuk istismarı'dır. Birkaç örnekle;
Çocukların özel bölgelerine ve genital bölgelerine sürtünülmesi, dokunulması, öpülmesi,
Penis, parmak veya bir obje ile penetrasyon sağlanması,
Yetişkinin çocuğa kendi genital organlarını göstermesi, dokundurtması,
Çocuğun kendi genital bölgelerine dokunmasının istenmesi,
Çocukla uygunsuz bir şekilde seksüel ögeler üzerine konuşulması.
Yine en kısa tabirle çocuğun 'hoşlanmadığı ve rahatsız olduğu her dokunuş, kötü dokunuştur' diyebiliriz.
Çocuğu korkutan/utandıran/endişelendiren dokunuşlar
Çocuğu zorlayan ve/veya canını acıtan dokunuşlar
Dokunuş esnasında veya sonrasında çocuğa bunun 'sır' olduğunun söylendiği dokunuşlar
Çocukların mayolarının kapattığı bölgelerine dokunulması
Çocukların dudaklarından öpülmesi
Çocuğa vurmak, tokat atmak, iteklemek, canını acıtacak şekilde etini sıkmak
Peki ebeveynler ve yetişkinler bu konuda ne yapmalı, nasıl önlem almalı?
Aslında en kısa tabirle 'çocuğu rahat ve güvende hissettiren dokunuşlar, iyi dokunuşlardır' diyebiliriz.
Anne-babanın çocuğa sarılması ve öpmesi
Büyükanne-büyükbabanın sevgi ile çocuğa sarılması ve öpmesi
Öğretmenin 'aferin' diyerek çocuğun başını okşaması
Akrabaların çocuğa kısa ve sevgi ile sarılması ve yanağından veya alnından öpmesi
Çocukla el sıkışma
Anne-babanın veya doktorun çocuğa temizlik veya sağlık için dokunması
Çocuklar kendi vücutlarının farkına varmaya başladıklarında utanma ya da ayıp olgularını bir kenara bırakıp, onlara anatomik olarak bilgi verin. Ellerini, kollarını, ayaklarını, göğüslerini, başını vb. tüm organlarını çocuklarınıza öğretin. Ve sonrasında da erkek cinsel organının penis, kadın cinsel organının vajina olduğunu açıkça söyleyin. Bu bölgelerin insanların genital ve özel bölgeleri olduğunu ve tüm vücudunun olduğu gibi bu özel bölgelerin de sadece onlara ait olduğunu söyleyin. Anatomik olarak da aklında kalacak olan bu bilgiler, öğrenmesinin hızlanmasını sağlayacaktır.
Ayrıca bu konuşmalar için özel zamanlar, özel mekanlar belirlemeyin. Bu konuşmaları gayet günlük konuşma gibi yapın ki, özel bir zaman ya da mekanda yapılan konuşmaların 'gizli' veya 'ayıp' olduğu düşüncesi çocuğunuzun bilincine yerleşmesin.
Çocuklarınıza ilk öğretmeniz gereken şeylerden birisi, vücutlarının sadece ve sadece onlara ait olduğunu öğretmektir. Çocuklarınıza 'Bu vücut sana ait ve sen istemediğin sürece -biz dahil- hiç kimse vücuduna dokunamaz' diyerek, bu aitlik duygusunu ve bilincini aşılayın. Sık sık bu sözleri ona sevgiyle tekrarlayın. Hareketlerini gözlemleyin. Arkadaşları ile veya aile bireyleriyle etkileşimlerinde bu bilginin aksi bir hareket görürseniz, çocuğunuzla tekrar konuşun ve kim olursa olsun hoşlanmadığı bir tavır ya da dokunuşla karşılaştıklarında 'Hayır'' demesinin, onun hakkı olduğunu; 'Hayır' dediğinde cezalandırılmayacağını ya da ona kötü davranılmayacağını aksine bu davranışının takdir edileceğini söyleyin.
Çocuklar, bu bilinçle istemedikleri bir tavır ya da dokunuşla karşılaştıklarında 'Hayır!' diyebilmeyi öğreneceklerdir.
Bir aile, akraba, arkadaş ziyaretinde eğer çocuğunuz birisine sarılmak istemiyorsa ve öpüşmek istemiyorsa asla onu zorlamayın. Elbette bu o aile bireyinin, akrabanın veya arkadaşın kötü dokunuş sergileyeceği anlamına gelmez ama bu davranışınız ve o anda 'Tamam kızım/oğlum tabi ki sarılmak istemiyorsan sarılmayabilirsin' cümlesi, onu güvende ve güçlü hissettirecektir. Yaptığı şeyin aile bireylerine, akrabalara veya arkadaşlara karşı kötü bir davranış olmadığını öğrenecek, 'Hayır' demesinin onu hakkı olduğunu görecektir.
Özellikle ana okullarında çocuklara vücutlarının özel bölgelerini öğretmen için mayo kuralı kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemi evde de kullanın.
Mayosunun kapattığı bölgelerin, onun vücudunun özel bölgeleri olduğunu ve onun dışında kimsenin o bölgelere dokunmaması gerektiğini, o bölgeleri kimseye göstermemesi gerektiğini, ona gösteren birisi olursa 'Hayır, bunu istemiyorum' diyerek oradan uzaklaşmasını ve anne-babasına bu olayı anlatması gerektiğini söyleyin. Burada önemli nokta, çocuğun asla bu durumla ilgili olarak suçluluk hissetmemesi gerektiğini öğretmektir. Çocuğunuza 'Bu asla senin suçun değil. Sen yaramaz ya da şımarık bir çocuk değilsin, bununla ilgili kimse seni suçlayamaz/cezalandıramaz. Aksine bunu yapan kötü bir insan ve onun cezalandırılması gerekli' diyerek suçluluk ve utanma hissinin önüne geçebilirsiniz.
Çocuğunuzla canlandırmalar yapın ve hislerine de güvenmesini söyleyin. Mesela vücudunun bir bölgesine dokunup bu iyi dokunuş mu, kötü dokunuş mu diye sorun. Yanıldığı veya karıştırdığı yerde sevgi ile anlatarak yanlışını düzeltin. Ya da 'Ama sen annemsin/babamsın' dediğinde o an yaptığınız canlandırmayı anlatın ve hatta temizlik/sağlık dışında anne babanın bile o bölgelere dokunmayacağını öğretin.
Çocukların mahremiyetine önem göstermeyen veya o mahremiyeti bölen kişiler
Çocuk istememesine rağmen ısrarla sarılmak, öpmek isteyen kişiler
Diğer çocuklardan ve yetişkinlerden ayrı olarak 'Gel odanda oynayalım' diye ısrarcı olan kişiler
Yetişkinlerden daha çok çocuklarla vakit geçiren kişiler
Sebep olmaksızın çocuklara pahalı/gösterişli hediyeler alan kişiler
Çocukla yakın durabilmek için ekstra çaba harcayan kişiler
Daha önce bu konularda suçlanan ya da şüphe duyulan kişiler
Çocuğunuzun ya da başka çocukların korktuğu kişiler
Çocuğunuzun ya da başka çocukların yalnız kalmak istemediği kişiler
Çocuğunuza anne-babanın isimlerini ve soy isimlerini, en az bir telefon numarası ve ev adresinizi öğretin
Eğer çocuğunuzla ayrı ayrı olacağınız (çocukların oynadığı, yetişkinlerin pasta yiyip sohbet ettikleri bir doğum günü partisi gibi) yerlere giderseniz, orada bir nokta belirleyip 'Burada buluşacağız' diyerek ona hem özgürlüğünü hem de güven duygusunu verin ama asla tedbiri elden bırakmayın
155, 112 gibi numaraları öğrenmesini ve nasıl arayabileceğini öğretin
Çocuklarınıza okul gezileri vb. durumlarda yalnız başına olmaması gerektiğini, bu tip gezilerin toplu eğlenceler olduğunu ve arkadaşlarıyla, öğretmeniyle birlikte olması gerektiğini öğretin
En az 14 yaşına kadar sosyal medya hesapları ve cep telefonundan çocuğunuzu koruyun. Cep telefonu vermek durumunda olduğunuz durumlarda (seyahat vb.) elbette verin fakat o zorunluluk bittiğinde telefonu geri alın