Yüksek enflasyon vatandaşın geçim sıkıntısını artırırken, devleti borç derdine sokuyor. Enflasyonun çift hane olduğu 2017 sonrası geçen 5 yıllık sürede devletin enflasyona orantılı borçlanmaları 3 kat arttı. Borçlanmada vadeler kısalırken, maliyet tam tersi yükseldi.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, “Yüksek faiz isteyenleri tokatladık” dedi ama özellikle son dönemde Hazine'nin faiz ödemeleri katlandı.
Sözcü'den Erdoğan Süzer haberine göre, Türkiye, 2001 krizi sonrası döviz ve enflasyondan etkilenmemek için sabit faizle TL borçlandı. Böylelikle devlet, faiz ödemeleri TL bazında olduğundan ve uzun süre kurda da dalgalanma yaşanmadığından çok etkilenmedi. Sonra ise dünyada bol para dönemi sona erdi ve ekonomi yönetiminde de 'heterodoks' politikalar benimsendi. Bu da belirsizlikleri artırınca işler terse döndü.
Hazine borçlanma için yüksek riskli olan değişken faizli ve dövizle para bulma yoluna gitmek durumunda kaldı. Sonrasında da bunlara TÜFE'ye (enflasyona) endeksli ve altına dayalı borçlanmalar eklendi.
Dolar kurunun stabil olduğu, enflasyonda düşüş beklenen yılın ilk 3 ayında Hazine'nin 'değişken faizli borçlanma oranı' geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 53 oranından yüzde 65'e yükseldi.
Enflayson arttıkça faiz de artarken, borçlanmadaki payı yüzde 11,4'ten yüzde 28,8'e çıktı. Riske açık olan enflasyona endeksli borçlanma Hazine'nin 'rantiye' olarak tabir edilen diğer bir deyişle 'faiz lobisi' kesimine daha çok para ödemesine yol açıyor.
Hazine'nin borç vadesi 2017 yılında ortalama 71,2 ay olurken, 2018'de bu oran 70,8 aya gerilemişti. 2022'nin ilk 3 aylık döneminde ise 54,3 ay oldu. 2017 yılı mart ayında 77,6 ay vade ile borçlanan Hazine, 2022 mart ayında 60,5 ay vadeyle borç buldu.
Hazine borçlanmada enflasyon, döviz ve altına endeksli riskli yöntemlere geçince maliyetler de arttı. Hatta dengeler bozulup risk yükselince TL cinsi sabit faizli iç borçlanmanın maliyeti de iki katın üzerine çıktı.
Yurt içinde TL borçlanma faizi 2017 mart ayında yüzde 11,4'teyken 2021'de aynı ayda yüzde 15,4 faiz ödeyen Hazine, 2022'de yine mart ayında yüzde 25,6 bileşik faiz ödedi.