'İnsan, düşünen hayvandır' gibi kalıplaşmış sözlerle hayvanların düşünemediğini varsayıyoruz. Peki onlar düşünemiyorlarsa, mevsimden mevsime göç yaptıkları noktaları nasıl belirliyorlar?
'İnsan, düşünen hayvandır' gibi kalıplaşmış sözlerle hayvanların düşünemediğini varsayıyoruz. Peki onlar düşünemiyorlarsa, mevsimden mevsime göç yaptıkları noktaları nasıl belirliyorlar?
2014 yılında yürütülen ve Current Biology'de yayınlanan bir çalışmaya göre somonlar, göç edecekleri noktaları dünyamızın manyetik alanına göre tayin ediyorlar. Kısacası bu canlıların gerçekleştirdiği göç, gezegenin manyetik alanını hissetmek ve bunun neticesinde bir zihin haritası oluşturmak gibi aşamalar içeriyor.
Yetişkinliğe ulaştıklarında ise yaşamlarının büyük kısmını oluşturacak göçlere başlıyorlar ve bu süreçte okyanuslarda binlerce kilometre yol kat ediyorlar. Somonların bu göçleri nasıl bir plan dahilinde gerçekleştirdiği uzun yıllardır cevap aranan bir konu olmakla beraber, bu balık türünün dünyanın manyetik alanına göre hareket ettiği fikri bilim çevrelerince uzun zamandır tartışılıyordu. Şimdi ise bu konuyla alakalı pek bir şüphemiz kalmadı gibi...
Üstelik göçlerini bu hisle gerçekleştiren tek canlı somon da değil. Araştırma yalnızca somonlar üzerinde gerçekleştirilmiş olsa da, pek çok deniz canlısının göçlerini bu içgüdüyü kullanarak gerçekleştirdiği düşünülüyor. Bu, onlara atalarından kalan bir özellik ve daha önce hiçbir deneyimleri olmasa da, bulundukları bölgenin manyetik alanına göre hareket ederek her seferinde aynı göç yolunu izleyebiliyorlar.
'Çalışmamızın sonuçları, somonların daha okyanusa çıkmadan önce göç edecekleri lokasyonları bildiklerini gösteriyor. Böylelikle yaşamları boyunca hareket edecekleri ve yaşamlarını sürdürecekleri noktaları belirlemek için düşünmeleri gerekmiyor...'
Yaratılan yapay okyanus ortamında kuzey ve güney kutupları yaratan araştırmacılar, balıkların devamlı olarak aynı yay üzerinde hareket etme eğiliminde olduğunu gözlemledi. Bu özelliğin karada yaşayan canlılarda bulunup bulunmadığı konusunda belirli gözlemler bulunmakta; ancak bu veriler deniz canlılarında gözlemlenen eğilim kadar kesin değil...
Somonlar üzerinde yürütülen çalışmalardan önce deniz kaplumbağaları üzerinde çalışan Putman ve ekibi, bu türün canlılarında da kalıtsal manyetik haritanın bulunduğunu tespit etti. Üstelik kaplumbağalardaki bu yetenek, somonlarda gözlemlenen eğilimle pek çok açıdan benzerlik gösteriyor. Jeomanyetik navigasyonu kullanarak hareket eden kaplumbağalar, bu özelliklerini genellikle kıyılardan uzak durmak ve açık okyanusun güvenli noktalarına göç etmek için kullanıyorlar.
Uzun süreli ve uzun mesafeli göç yapan tüm deniz canlılarının bu özelliğe sahip olabileceğini düşünen araştırmacılar, fokların, balinaların ve köpek balıklarının da bu yöntemle göç ediyor olabileceğini belirtiyor. Deakin Üniversitesi'nden Graeme Hays, önümüzdeki dönemde aynı yeteneğin diğer canlılarda da olup olmadığının araştırılacağını ifade ediyor. E bize de bekleyip görmek kalıyor...