İnsanlar farklı nedenlerle başka çocukları evlat edinebiliyor. Peki hayvanların da kendi yavrusu olmayan bir bebeği sahiplenmesi mümkün mü? Bilim insanlarına göre bu davranışın birçok farklı sebebi var. Kimi zaman evrimsel avantaj sağlıyor, kimi zaman da empati ya da annelik içgüdüsüyle ortaya çıkıyor. Üstelik bu durum yalnızca aynı türler arasında değil, farklı türler arasında da görülebiliyor.
İşte doğadaki en şaşırtıcı evlat edinme hikayeleri ve olası açıklamaları.
Davranış ekolojisi uzmanlarına göre bir hayvanın başka bir yavruyu sahiplenmesi, kendi gelecekteki yavrularının hayatta kalma şansını artırabiliyor. Örneğin hiç doğum yapmamış dişi bireyler, bu şekilde deneyim kazanarak ilerideki yavrularına daha iyi bakabiliyor.
Aynı zamanda grup yaşamı süren türlerde, sahiplenilen yavruya destek olmak grubun dayanışmasını da güçlendiriyor. Bu açıdan bakıldığında, “evlat edinme” davranışı sadece şefkat değil, evrimsel strateji olarak da değerlendiriliyor.
Bu durum hem yavruyu koruma altına alıyor hem de erkeğin üreme başarısını artırıyor. Çünkü dişiler, yavruya özen gösteren erkekleri daha çok tercih ediyor. Benzer durum, bonobolarda da gözlendi. Araştırmalar, bonobo dişilerinin farklı gruplardan yavruları sahiplenebildiğini ortaya koydu.
Davranışın, sosyal bağları güçlendirmek ve ileride destek sağlayacak müttefikler kazanmak için yapılabileceği düşünülüyor. Bazı türlerde ise sadece bebek merakı ağır basıyor ve kimi zaman olumsuz sonuçlara yol açabiliyor.
İzlanda’da bir katil balinanın, bir pilot balina yavrusunu sahiplendiği gözlemlendi. Başka bir çalışmada ise bir şişe burunlu yunus, kendi yavrusuyla birlikte bir başka balina yavrusunu emzirdi. Bu durum anne için büyük bir enerji kaybı olsa da yaşanabiliyor.
Araştırmacılar, davranışın “yanlış yönlendirilmiş annelik içgüdüsü” olabileceğini düşünüyor. Ancak bazı durumlarda evlat edinilen yavru, annenin biyolojik yavrusuyla rekabete giriyor ve bu da trajik sonuçlara yol açabiliyor.
Özellikle primatlarda ve sosyal türlerde empati ve yavruya karşı duyulan ilgi bu davranışı tetikleyebiliyor. Bebek takıntısı bazı hayvanlarda o kadar yoğun olabiliyor ki, bu durum kaçırma vakalarıyla sonuçlanabiliyor. Öte yandan genç ve deneyimsiz anneler de hatalı seçimler yapabiliyor.
Örneğin bazı kuş türlerinde genç dişiler, guguk kuşunun bıraktığı yumurtayı kendi yumurtalarından ayırt edemiyor ve farkında olmadan yavruyu büyütüyor. Yani doğadaki evlat edinme davranışı kimi zaman içgüdüsel hata, kimi zaman empati, kimi zaman da sosyal kazanç olarak karşımıza çıkıyor.
Yani bu hayvanların tanrısal metinlere ihtiyaç duymadan geliştirdikleri içgüdülerle yetime el uzatmayı bizden çok önce öğrenmişler.