TV izleme ölçümleri araştırması pek çok değişkene ait veri üretir. Bu veriler içinde en yaygın kullanılanı rating oranlarıdır. TV program ve reklam piyasasının rating sonuçları ile şekillendiğini söyleyebiliriz. TV’de seyrettiğiniz her bir reklamın fiyatı, programların yayınlama kararları aldıkları ratinge göre belirlenir.
Ben de bu şirketin kurucusu olduğumdan TV’lerin izlenme performansı ile ilgili çok fazla yorum yapmamaya çalışırım. Bu yazıda tek tek televizyonları değil, TV pazarının yıllar içindeki değişimi ile ilgili gözlemlerimi paylaşacağım.
2016 yılının Mart ayında Survivor’ın izlenme oranlarını merak etmiş ve bir yazı kaleme almıştım. O yazıyı geçtiğimiz günlerde tekrar okurken, acaba altı yıl sonra mart ayında izlenme oranları nasıl değişti diye merak ettim. Elde ettiğim sonuçlar şunlar:
Kategori olarak baktığımızda değişen çok bir şey olmamış. En çok izlenen programlar sıralamasında ilk ona giren kategorilerin başında yerli diziler geliyor. Ana haber programları 2016’ya göre daha az ilk on sıralamasına girebiliyorlar; 2016’da ilk onda her gün 2-3 Ana Haber programı yer alırken şimdi genel olarak 1 TV kanalının Ana Haber programı girebiliyor.
Sıralamada ilk onda yeri değişmeyen bir başka program ise Survivor’dır. Genel olarak ilk üçte yer almakta, pek çok günde de birinci olmaktadır. Üstelik Survivor’ı kötülemek isteyenlerin söylediği gibi, sosyoekonomik sınıflar ve eğitim düzeyi düşük kişilerden tarafından izlenmiyor. Neredeyse tüm sosyoekonomik gruplarda ve tüm eğitim düzeylerinde sıralaması pek değişmiyor.
TV dünyasında Ana Haber programları dışındaki popüler program kategorileri dönemsel olarak farklılık gösterebilmektedir. Örneğin bazı yıllar yerli diziler popülerken, bazı yıllar yabancı diziler, bazı yıllar yarışma programları, bazı yıllar ise eğlence programları öne çıkmaktadır.
Günümüzün popüler program kategorisi ise yerli dizilerdir.
Çevrenizdekilere, Survivor hakkında ne düşünüyorsun, diye sorduğunuzda genel olarak olumsuz hatta nefrete varan yorumlar alırsınız. Ama yorumları dinlerken, bu kişilerin sıkı bir Survivor’ı izleyicisi olduğunu anlarsınız.
TV izleyicisi bazen olumsuz duygular beslediği programları izlemeyi tercih
ederler. Medya ve reklam literatüründe buna “I love to hate” deniliyor. Türkçe “nefret etmekten hoşlandığım” şeklinde çevirebiliriz. Türk TV izleyicisi de bu dürtü ile Survivor’ı seyretmektedir. Ancak tek nedenin bu dürtü olduğunu söyleyemeyiz.
Gelelim haber programlarına;
TV ana haberlerinin bazıları düzenli olarak en çok izlenen programlar sıralamasında ilk 10’da kendilerine yer bulabilmektedir. Bazen bir bazen de iki TV kanalının ana haber programları ilk ona girebilmektedir. Aynı gün, üç ayrı TV kanalının ana haber programının ilk 10’a girmesi pek sık rastlanan bir durum değildir. Kimse, rating sıralamasında ilk 10’nun çoğunluğunun Ana Haber programlarından oluşmasını beklemesin. Dünyada böyle bir örnek yok.
Ancak ilginç olan konu, Haber Tartışma programlarının hiçbirinin ilk 10 sıralamasında yer alamamasıdır. Hatta tamamının ilk 100 sıralamasında en alt sıralarda olmasıdır.
İzleyicilerin bu tutum ve davranışlarının nedenlerini bulmak araştırmacıların sorumluluğundadır.
1) TV kanallarında yayınlanan tüm programların bir maliyeti vardır. Canlı tartışma programları en ucuza mal olan programlardır. TV kanallarının maliyeti düşürmek için bu canlı tartışma programlarının süresini gereksiz yere uzatmaları,
2) Bazı TV Kanallarının tek yanlı yayınları, karşıt görüşlere yer vermemeleri,
3) Konunun uzmanı olmayan kişilerin bu programlara sıklıkla davet ediliyor olmaları,
4) Ülke gündeminde çok önemli sıralamada olmayan konuların tartılıyor olması,
5) Üst sıralarda yer alan yerli dizilerin konularının birbirine benzer olması
6) Beğenilen dizilerin çok sayıda yeni bölümünün çekiliyor olması, izleyiciyi bıktırıyor olabilir mi?
Bu soruların cevapları ile Survivor çok izlenmesi arasında bir korelasyon olması olasıdır. Bunun cevabını TV izleme araştırmaları yapan şirketlerin verebileceğini düşünüyorum.
Keşke direk yoruma inseniz. Ben söyleyeyim. Türk insanı rekabeti seviyor. herşeyi fanatizm gibi yaşıyorlar.