Özellikle pandemi dönemi ile birlikte e-ticaret sitesi açmak, e-ticaret operasyonlarını büyütmek çok daha mantıklı hale geldi. Fakat her hızlı büyüyen sektörde olduğu gibi e-ticarette de iş ahlakını hiçe sayan işletmenlerin sayısı artmaya başladı. İşte en çok karşılaşılan e-ticaret dolandırıcılıkları ve çakallıkları. Bunların bir kısmı resmi olarak dolandırıcılık faaliyeti olmadığından onun yerine çakallık olarak betimlemek durumundayım.
Özellikle büyük şirketlerin sekreterlerini, güvenlik görevlilerini hedefleyen bir dolandırma yöntemi bu. Şirkete kapıda ödemeli ya da karşı ödemeli bir gönderi geliyor. Gönderi, adıyla soyadıyla müdüre geldiği için kapıdaki görevli gönderiyi almak zorunda hissediyor. Fakat gönderinin fiyatı 70-80 TL. Gönderinin içinde ise basit, değersiz, maliyeti çok az olan bir obje. Bu yöntemi deneyenler şirketlerin adreslerini, yönetimdeki isimleri LinkedIn gibi mecralardan alıp, kargo firmasıyla ucuza anlaşıp binlerce karşı ödemeli kargoyu birden yolluyorlar. Nihayetinde bir ürün de gönderimin içinde yer aldığından hukuken dolandırıcılık diyemediğimiz, çakallık diyebildiğimiz bir durum bu.
Döviz Kuru Fırsatçıları
E-ticaret siteleri arasında sık sık fiyat karşılaştırmaları yapıyorsanız karşılaştırma sitelerine de aşinasınızdır. Anlık olarak farklı web sitelerindeki fiyatları karşılaştırır size gösterirler. Almak istediğiniz ürünü takip edersiniz fakat takip ettiğiniz süre içerisinde birden döviz kurları oynamaya başlar. Tüm e-ticaret siteleri fiyatları güncellemeye başlar. İşte o noktada iki farklı şey olabiliyor. Birincisi, siz fiyatların yükseldiğini görüp hızlıca alışveriş yapıyorsunuz ya da ikincisi fiyatlar yükselmeye başlamadan bir iki gün önce ürünü satın alıyorsunuz.
O ürün size kargolanmıyor arkadaşlar. Ürünü çarpı 1.5 fiyatına satmaya çalışan e-ticaret yöneticisi türlü bahanelerle paranızı elinde tutuyor, göndermiyor. Kaybettiğiniz zaman, o sürede alacağınız ürünün fiyatının daha da artması gibi sorunlarla baş başa kalıyorsunuz. Ürünü iptal edebileceği bir neden de sunamadığından sizi yıldırmaya çalışıyorlar. Bu fırsatçılara da dikkat etmekte fayda var.
Bu hileli yöntem her tip üründe değilde daha çok elektronik ve elektrikli aletlerde sık görülüyor. Bir ürünün farklı bir sürü modeli varsa ve tüketiciler bu farkları çok anlayamıyorsa daha da sık görülüyor. Burada biraz daha zengin olan e-ticaret sahibi, talebi yüksek olan bir ürün seçip piyasadaki diğer tüm ürünleri önce kendisi satın alıyor. Yeni ürün gelmeyeceğini de bildiğinden fiyatları tek başına kontrol eder hale geliyor. Tüm pazaryerlerinde ve kendi sitesinde yavaş yavaş fiyatları yükseltip hem üründen elde ettiği kârı artırıyor hem de sonraki satışları için piyasayı yükseltmiş oluyor. Artık yüzlerce e-ticaret sitesi bu işi anladı ve toplu alımlarda ciddi kontroller yapmaya başladı. Siz de aradığınız ürün sadece tek bir yerde bulunuyorsa ve fiyatı kısa süre önce ciddi oranda arttıysa lütfen tetikte olun.
E-Ticaret’te Whatsapp Suistimali
E-ticareti perakendeden ayıran şey aslında aradaki ticaretin bir sözleşmeye bağlanmış olmasıdır. Çoğu zaman bir dükkandan alışveriş yaparken satıcı ile bir sözleşme imzalamazsınız. Fakat e-ticarette bir ürün alırken gerçekleştirdiğiniz uzak mesafeli satış sözleşmesi altın değerindedir. Bu sözleşme sayesinde haklarınız korunur. Fakat siz gidip e-ticaret sitesi yerine satıcı ile Whatsapp’ta konuşup, Whatsapp’tan anlaşıp, Whatsapp’tan aldığınız ödeme bilgisine parayı yatırırsanız ve bir problem çıkarsa derdinizi kimseye anlatamazsınız. Whatsapp konuşmaları mahkemede çoğu zaman kanıt yerine geçmez. Aranızda bir sözleşme de olmadığından olası bir sorunda sıkıntı yaşamanız, Tüketici Hakları Mahkemesi’nden istediğiniz dönüşü alamamanız çok olası.
Bu tip e-ticaret sitelerine Amerikan tipi dolandırıcılık deniyor genelde. Ziyaretçinin site içinde tıklayabileceği hiç bir alan yoktur, satın almaktan başka. (Teknik terim olarak bu tip sayfalara landing page deriz) Sayfa içinde aklı başında bir insanın nasıl inandığını hala anlayamadığım vaatler yer alır. Boyunuzu 10cm uzatıyoruz! Bir ayda 40kg vermenizi sağlıyoruz! Gibi saçmalıklar. Bu ürünü de kesinlikle televizyonlarda gördüğümüz bir sürü ünlü kullanmıştır. Haberlere çıkmış gibi, mucize ürün şeklinde gösterirler. Bu tip sitelerde sadece yaşlıları dolandırıyorlar sanıyordum, hayır genç insanlar da bu tuzaklara çok düşüyor. Güvenilir olmayan, markasını bilmediğiniz ve uçuk vaatler satmaya çalışan sitelerden alışveriş yapmayın. Sonra boy uzatma çayı diye kaçak çayı içirirler size.
İade ve Fatura Çakalları
Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde birinden internet aracılığıyla alışveriş yapıyorsanız 14 günlük cayma hakkınız vardır. Çok sınırlı bir kaç hizmet hariç cayma hakkının kullanılamadığı sektör neredeyse yok! Instagram’da biyografisine “iade yok” diye yazanlar açıkça yasayı çiğniyor, öyle bir hakları yok. Aldığınız ürünü hiçbir sebep belirtmeden iade edebilirsiniz. Ancak, unutmamak gerekiyor ki yasal haklarınızı kullanabilmek için yasal yollarla alışveriş yapmalısınız. Yani satın aldığınız ürünün mutlaka faturasını istemelisiniz. Faturasız ürün gönderenleri de mutlaka şikayet etmelisiniz.