Bazı alışkanlık ya da bağımlılıklarımızın hayatımızı kötü yönde etkilediği zamanlar olmuştur. Peki ya hiç kötü alışkanlıklarınızdan bıktığınızda bir noktada “Eğer yapmak istemiyorsam neden kendimi durduramıyorum?” diye düşündüğünüz oldu mu? Eğer düşündüyseniz, beynimizin bu konuda nasıl çalıştığını ve uzmanların kötü alışkanlığınızı bırakmanız için önerdiği ipuçlarını sizlerle paylaşıyoruz.
Örneğin, bir mağara adamı ne zaman yırtıcı bir hayvanla karşılaşsa, uzun uzun ne yapacağını düşünmezdi. İçgüdüsel olarak ya kaçardı ya da kendini savunurdu. Bu aynı zamanda zararlı bir şeyle karşı karşıya geldiğinizde hemen harekete geçmenizin nedenidir.
Basitçe toparlarsak, alışkanlıklarla yaşamak daha kolaydır ve bir kez bu alışkanlık beyninizde yer edindiyse bu aşamadan sonra tetiklenmesi için tek gereken şey bir işarettir. Tüm alışkanlıkların temelinde bu yatar.
Ünlü filozof Friedrich Nietzsche’nin de dediği gibi “Bir nedeni olan, her nasıla katlanır.” Kötü bir alışkanlığınızı bırakmak için ikna edici bir neden belirtmelisiniz. Her kötü alışkanlığın, giderek daha büyük bir soruna yol açan bir zincirleme reaksiyonu vardır.
Mesela bir alkolik sadece çok fazla alkol tüketen biri değildir. Aynı zamanda içeceklere fazla para harcama eğilimindedir. Eğer bir de aynı zamanda maddi sıkıntı çeken biriyse olan tüm parasını içkiye yatırıyor demektir.
Ailesiyle yeteri zaman geçirememesi de muhtemeldir. Geçirdiği kısa zaman dilimini de muhtemelen ayılmaya harcayacaktır ki alkollü geçirdiği zamanı varsayarsak üretken olmayacaklarını da değinmek gerekir.
Tabii ki, tüm kötü alışkanlıkların alkoliklik gibi korkunç sonuçları olmayacaktır. Kötü alışkanlığınızın hayatta neleri kaçırdığınızın farkına varın ve bunu daha iyi olmak için motivasyon olarak kullanın. Böyle bir problemle hayatınızı geçirmek zorunda kalmasaydınız yaşayacağınız hayatın hayalini kurun.
Tetikleyiciler beyninize alışkanlıklarınızı harekete geçirmesi için sinyal verir. Abur cubur yemeyi bırakmaya çalışan birini çikolata kokusu tetikleyebilir.
Kendinize şu soruyu sorun, “ Bu kötü alışkanlığı edinmeden önce ne yaşamıştım?” Geçmişe gidin ve geçmişte kötü alışkanlığa girmenize neden olan tüm olası senaryoları not edin.
Tetikleyen tüm işaretleri ortadan kaldırmanız pek mümkün değildir. Örneğin, abur cuburları bırakmaya çalışıyorsanız, evinizdeki tüm abur cuburlardan kurtulabilirsiniz.
Ancak sosyal medya bağımlılığı gibi bir alışkanlığa sahip olan biri için telefon kullanmayı bırakmak biraz zor. Hele ki bu yeni dijital dünyada sosyal medya uygulamalarını silmek bile zor gelebilir çünkü kariyerlerini sosyal medya üzerinden yürütüyor olabilir.
Tetikleyen şeyi ortadam kaldıramazsanız, ona erişiminizi engelleyebilirsiniz. Üretkenlik arttıran uygulamaları eğer duyduysanız, bu tür uygulamalar sizin için bunu yapıyor.
Bu etkenleri elemenin size faydası şudur: Beyninizin bu alışkanlığa tekrar başlamanıza neden olacak etkenleri ortadan kaldırmış olursunuz. Tabii ki herkesin tetikleyen etkenleri engelleme ve ortadan kaldırma yolu kendine özgü olacaktır.
Örneğin, uygulamanızı sabah 5 ile 9 arasında e-postaları veya sosyal medyayı açmanıza izin vermeyecek şekilde programladıysanız, ne kadar zor durumda olursanız olun, ona danışmadan bunları değişememelisiniz.
Bu partneriniz bir akrabanız, eşiniz veya güvenilir bir arkadaşınız olabilir. Sizinle aynı bağımlılıktan kurtulmaya çalışan başka biri bile olabilir. Bağımlılığınıza geri dönmeye meyilliyseniz, yalnızca kendi iradenize güvenmek çok zordur. Zaten eğer yapabilseydiniz, şimdiye çoktan kurtulmuş olurdunuz değil mi?
Bu nedenle, bu tür bir partner iradenizin sizi başarısızlığa uğratması durumunda ekstra bir kontrol sistemi işlevi görür.
Stresli olduğunuzda veya sıkıldığınızı hissettiğinizde kötü bir alışkanlığa düşmeye daha yatkın olursunuz. Tabii ki başka gerekçeler de var ama en yaygını bu denebilir.Bu nedenle, kötü alışkanlığınızın yerine geçecek bir plan yapmak, sıkıntınızı gidermek ve rahatlamak için başka yol bulmuş olursunuz.
Sizi rahatlatan ve eğlendiren en iyi yolu ortadan kaldıracaksanız, yerine daha iyisini koymalısınız yoksa gelişmeniz daha da gerileyebilir.
Örneğin, stresi azaltmak için abur cubur tüketiyorsanız, sizi rahatlatacağınızı düşündüğünüz bir şey sizi stresten kurtarabilir. Bu kendinizi bir içecek ısmarlamak veya en sevdiğiniz yemeği yemek için dışarı çıkmak olabilir. Buradaki amaç, bu aktiviteyi beyninizin stresinize çözüm olarak kaydedecek süre boyunca bunu devam ettirmenizdir çünkü bağımlılığınızın yerine başka bir şey koymaya çalışıyorsunuz.
Çoğu insanın kötü alışkanlıkları bırakırken yaptığı hata, ilerleme kaydetmekten çok bağımlılıklarını bırakmaya odaklanmasıdır. Bu rahatsız edici şeyin hayatınızın bir parçası olmasını istemediğiniz ve bir daha aynı şeyleri yaşamak istememeniz çok doğaldır. Dahası, her başa döndüğünüzde daha da umutsuz hissedip sonsuza dek bu döngüden hiç çıkamayacakmışsınız gibi hissedersiniz.
Bu nedenle kendinizi ödüllendirmeniz çok önemlidir. Altı gün boyunca kötü bir alışkanlıktan uzak durursanız, bu çok iyi gittiğiniz anlamına gelir ve bunu kutlamalısınız! İlerlemenizi kutlamak, kendinize karşı daha anlayışlı ve sabırlı olmanızı sağlar. Kendinizi ödüllendirmeyi öğrenin. Kendinizi daha iyi hale getirmek için tüm motivasyonunuzu kaybedebilirsiniz.
Ne kadar zor olsa da bir yerlerde birilerinin (belki sizden de kötü halde olanlar) bağımlılıklarından vazgeçtiğini bilin, yavaş ama emin adımlarla ilerleyin, kendinize karşı sabırlı olun ve kendinizi takdir etmeyi unutmayın.
Biz bağımlı değiliz tutkularımız güçlü ✊🏻
Tek bağımlılığım sigara,onu da bırakmayı düşünmüyorum.Kafada bitirmek lazım işi.