Hayat Kurtarıcı Soru: Düşen Asansörde Zıplamak İşe Yarar mı?

17.07.2021 - 08:00

Düşen bir asansör herkesin korkulu rüyasıdır. Peki ya bir asansör düşerken ne yapmalıyız? İşte uzun yıllardır bildiğimiz ama cevabından emin olmadığımız o soruyu yanıtlıyoruz. Düşen bir asansörde zıplamak işe yarar mı?

Asansöre bindiğimizde genelde aklımızda hep bir soru olur: Bu asansör düşerse kaparız?

İçten içe hepimizin korkusudur asansörün düşmesi. Şöyle bir sallanmaya başlasa hemen korkarız.

Olası bir asansör düşmesinde yapabileceğimiz bir şey olduğunu hep bir yerlerden duymuşuzdur: Zıplamak.

Peki gerçekten asansör düşerken zıplamak bir işe yarıyor mu? Bizim hayatımızı kurtarıyor mu?

Normalde asansör Newton'un Üçüncü Hareket Yasası'na uygun şekilde işler.

Yani asansör zeminine ayaklarımız bastığında yerçekimi bizi zemine doğru çekerken zemin de bizi aynı anda eşit kuvvet ile geriye doğru iter.

Tüm bunlar olurken biz de asansör kabininin dahil olduğu mekanizma sayesinde aşağıya veya yukarıya doğru hareket ederiz.

Ama asansörü taşıyan bir kablo koptuğu zaman tamamen yer çekimine yenik düşersiniz.

Düşüş sırasında ayaklarınızda normalde olduğundan daha fazla bir ağırlık hissedersiniz. Çünkü daha demin bahsettiğimiz itme kuvveti artık yoktur.

Yani tamamen serbest düşüşteymişsiniz gibi olur, burada zıplayabileceğinizi düşünüyorsanız tam olarak asansörün zemini yere çarptığında zıplamış olmanız gerekir.

Asansörün zemini ne zaman yere çarpar bunu net olarak göremeyiz ama bu şekilde varsayım yapabiliriz.

Sonuçta aşağıya doğru düşen bir asansörde ters yöne bir hareket yaparsanız çarpma hızınız asansörün hızından sizin zıplama hızının çıkarılması sonucunda bulunacaktır.

Burada önemli olan kaçıncı kattan düştüğünüzdür.

Asansörün yerden yüksekliği ile sizin ne kadar yüksele zıplayabileceğiniz oldukça önemlidir.

Eğer üç metreden yani bir kattan aşağıya düşerseniz ve doğru zamanda zıplayabilirseniz sanki 80 santimetre düşmüş gibi hissedersiniz.

Böylece gayet üstünüzdeki tozları silkeleyip evinize gidebilirsiniz.

Ama eğer 9 metreden yani üç kat aşağıya düşerseniz zemine 4.7 metreden düşmüş gibi hissedersiniz.

Beş kat düşmek (15 metre): 9 metreden düşermiş gibi yere çarpıyor olacaksınız. Yaşam ile ölüm arasında tepki vermeniz için 1.7 saniyeniz var. İyi şanslar…
Yedi kat düşmek (21 metre): Bu, 14 metreden düşmeye eş bir durumdur. Kurtulmak içinde sadece 2 saniyeniz olacaktır.

15 metreden yanı beşinci kattan düşer ve 1.7 saniye içerisinde zıplamayı başarırsanız 9 metreden düşmüş gibi bir etki yaratır.

Bir de yedinci kattan yani 21 metreden düşmek var. Eğer 2 saniye içerisinde doğru şekilde zıplarsanız 14 metreden düşmüş gibi bir etkide kalırsınız.

Ama tabii ki bunlar birer varsayım, burada önemli olan doğru anda zıplayabilmek.

Çünkü erken zıplarsanız kafanızı tavana çarpabilirsiniz ya da geç zıplarsanız yere çakılabilirsiniz.

Aslında asansör kabloları da kolay kolay kopmazlar, kopsalar dahi geliştirilmiş güvenlik teknolojileri devreye girer.

Yine de böyle bir durumda kalırsanız Çarpışma hızı = asansörün hızı – zıplama hızı formülü uygulayabilirsiniz. Yine de bu formül sizin sakat kalmanızı veya ölmenizi engellemeyebilir.