Emekliliğine kısa bir süre kalan Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç AYM'nin yeni üyesinin yemin töreninde bireysel başvurularla ilgili kararları savundu. Demokrasi ve hukukun üstünlüğüne vurgu yapan Kılıç, 'Her şeye rağmen geleceğe umutla baktığımızı ifade etmek isterim' dedi.
Kılıç, Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilen Kadir Özkaya'nın yemin töreninde bir konuşma yaptı. 2012'den bu yana mahkemeye yapılan bireysel başvuru rakamlarını paylaşan Kılıç, bunlarla ilgili kararların Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nce de övgüyle karşılandığını belirtti. Kılıç, demokrasi ve hukukun üstünlüğüne de vurgu yaptı.
Anayasa Mahkemesi'nin özveriyle çalıştığını belirten Kılıç, 'Büyük devlet olma' idealinin Türkiye'nin kaderi haline geldiğini savundu, 'medeniyetlerin barıştırılması' gerektiğini vurguladı:
'Demokrasi ve hukukun üstünlüğü temelinde yürüdüğümüz sürece sorunlardan korkmanın anlamsızlığı açıktır. Her şeye rağmen geleceğe umutla baktığımızı ifade etmek istiyorum. Yasama, yürütme ve yargı organlarının, üstün hukuka bağlı, özverili gayret ve çalışmaları demokratik hukuk devleti olma yolunu açacaktır. Türkiye'de artık ülkeyi kurtarma çağrısı yapılan kurum ve kişiler dönemi kapanmış, sorunların demokratik yol ve yöntemlerle çözülmesi gereken bir süreç başlamıştır. Özgürlük, adalet, hoşgörü temelinde yükselen, toplumsal barışı merkeze yerleştirerek sorunların çözümü bu ilkeler üzerinde inşa edilmelidir. Türkiye'nin büyük devlet olma hali artık kader haline gelmiştir. Miras aldığımız tarih bizi kurucu aktör olmaya zorluyor. Burada medeniyetleri çatıştırarak değil barıştırarak yol almalıyız. Sevgi barış ve insanlık onurunu koruma ideali olması gerektiğine yürekten inanıyoruz. '
Bireysel başvuru sistemine ilişkin rakamlar
Kılıç, bireysel başvurularla ilgili yüzde 82 oranında 'adil yargılama hakkının ihlâli' kararı verildiğini söyledi, mahkemenin bu kararlarla hedefini anlattı:
'Mahkememiz bireysel başvuru alanında verdiği kararlarla özgürlük alanlarını genişletmektedir. AYM bireysel başvuru kararlarıyla özgürlük alanlarını genişletirken hakların teminatı olma konusunda güçlü bir irade ortaya koymaktadır.'
AYM Başkanı Kılıç Yüksek Mahkemenin iş yükünün, uzun tutukluluk ve uzun yargılama sorunlarından kaynaklandığını belirtti. İstatistiki örnekler verdi. Buna göre AYM'ye bireysel başvuruların başladığı 23 Eylül 2012'den 29 Ocak 2015 tarihine kadar toplam 33 bin 569 bireysel başvuru yapıldı. Bu rakam 2012'de bin 342, 2013'te 9 bin 897 oldu. 2014'te 20 bin 578'e çıkan bireysel başvuru sayısı 2015'in daha ilk bir aylık dönemi için bin 752 oldu. Kılıç'ın verdiği bilgiye göre 16 bin 616 bireysel başvuru dosyası karara bağlandı, mahkeme önünde halen 16 bin 952 bireysel başvuru dosyası bekliyor.
60 yıl süren kadastro davası
Kılıç mahkemeye yapılan bireysel başvuruların en fazla adil yargılama, uzun yargılama şikayetleri ve mülkiyet haklarına ilişkin davalardan oluştuğunu söyledi. Kılıç, bir kadastro davasında 60 yılı aşmış olması nedeniyle adil yargılama kararının ihlâli yönünde karar verildiğini anlattı.
Kılıç, Adalet Bakanlığı bünyesinde oluşturulan 'Tazminat Komisyonu'nun devreye girmesiyle Türkiye'nin AİHM'de en çok şikayet edilen ikinci ülke sıralamasındaki yerinin beşinci sıraya kaydığını belirtti. AYM Başkanı 'Bu çözüm yolunun AYM'ye yapılan bireysel başvurular için de düşünülmesi acil ihtiyacımızdır.' dedi. Kılıç, mahkemenin artan iş yükü karşısında bu düzenlemenin ferahlık sağlayacağını belirtti.
Anayasa'ya uygunluk davaları
Kılıç, artan iş yükünün, yargıdaki yapısal sorunların giderilmesiyle azaltılabileceğini söyledi. Kılıç, mahkemenin asıl görevi olan 'Anayasa'ya uygunluk' davalarıyla ilgili de bilgi verdi:
'Geçmiş yıllarda davaların sonuçlandırılması ve gerekçelerinin açıklanmasıyla ilgili sorun yaşanmaktaydı. 2014 öncesine ilişkin dava yoktur, 2014 içinde açılan davalar vardır. 2014’ün son aylarında açılan davalardan 33’ü zorunlu olarak 2015’e devredilmiştir. İtiraz ve iptal davalarında gecikme yaşanmamaktıdır.'
Al Jazeera Turk