Hani İnsanı, Hayvandan Ayıran Şey Zekaydı? Yapay Zeka Gün Geçtikçe Bizi Aptallaştırıyor

25.11.2025 - 15:51

Kaynak: https://www.telegraph.co.uk/business/202...

Yapay zeka (YZ) araçlarının, özellikle ChatGPT gibi Büyük Dil Modellerinin (LLM), yazma görevlerini hızlandırması tabi ki de kolaylık sunuyor. Ancak bu pratikliğin, bilişsel becerilerimiz üzerinde potansiyel bir maliyeti olabilir. MIT Media Lab'de Dr. Nataliya Kosmyna liderliğinde yapılan çarpıcı bir araştırma, bu endişeleri bilimsel verilerle destekliyor. Peki yapay zeka bizi gerçekten de aptallaştırıyor mu?

Detaylar 👇

Kaynak: Telegraph

Araştırmada üniversite öğrencileri üç gruba ayrıldı ve her gruptan kısa bir deneme yazması istendi; biri yardımsız, biri arama motoru desteğiyle, diğeri ise GPT desteğiyle çalıştı.

EEG (Elektroensefalogram) kulaklıklarıyla beyin aktivitesi ölçülen bu gruplar arasında dikkat çekici bir fark gözlemlendi.

Katılımcıların bilişsel yükü, farklı beyin bölgeleri arasındaki bilgi akışını ölçen Dinamik Yönlendirilmiş Transfer Fonksiyonu (dDTF) kullanılarak analiz edildi. Kendi bilişsel süreçlerine güvenen gruba kıyasla, arama motoru kullananların dDTF bağlantısında %34 ila %48 daha az aktivite görüldü. LLM kullanan grupta ise bu azalma, %55'e varan en önemli düşüşü gösterdi. Bu, yapay zeka kullanmanın görevle ilgili beyin bağlantısını ciddi ölçüde azalttığına ve bilişsel katılımın düşük olduğuna işaret ediyor.

Düşük beyin aktivitesi, beraberinde kötü performansı da getirdi.

LLM kullanan katılımcılar, sadece kendi bilişsel süreçlerine güvenen gruba göre, hem yazdıkları bilgileri hatırlama testlerinde hem de yazıyı 'sahiplenme' düzeylerinde daha düşük performans sergilediler.

Çalışmanın bir sonraki aşamasında roller değiştiğinde, başlangıçta yapay zeka kullanan grubun kendi başına yazmaya başladığında performansında belirgin bir düşüş yaşandı. Araştırmacılar bu durumu, çabanın dış kaynaklara aktarılması nedeniyle bilginin 'yüzeysel kodlanması' olarak yorumluyor.

Araştırmanın sonuçları, yapay zekanın öğrenme sürecinin erken aşamalarında kullanılmasının kalıcı öğrenmeyi engelleyebileceğini gösteriyor.

Ancak, çalışmanın son aşamasında yapay zeka desteği alan grubun, bilişsel süreçleri destekleyen anlamlı bir beyin bağlantısı artışı sergiledi. Bu, yapay zekanın tamamen engellenmesi yerine, ilk önce kendi bilişsel becerilerimizi kullanarak anlamaya çalışmak ve ardından yapay zekayı araştırma ve derinleştirme amacıyla kullanmanın çok daha sağlıklı bir öğrenme stratejisi olduğuna işaret ediyor. Yapay zekayı sorumlu ve bilinçli kullanmak, bilişsel kapasitemizi tembelleştirmek yerine desteklemesini sağlamanın anahtarı olarak görülüyor.