İki gün önce, 10 Aralık'ta Dünya İnsan Hakları Günü'nü idrak ettik. 'Kutladık' demeye dil varmıyor; zira Türkiye'nin bu konudaki karnesi pek parlak değil.
İki gün önce, 10 Aralık'ta Dünya İnsan Hakları Günü'nü idrak ettik. 'Kutladık' demeye dil varmıyor; zira Türkiye'nin bu konudaki karnesi pek parlak değil.
PEW Research Center'ın 38 ülkeyi kapsayan Kasım 2015 tarihli araştırmasında, katılımcılardan şu hak ve özgürlükleri en önemli'den en az önemli'ye doğru sıralamaları istenmiş:
1) Dini gereklliklerin özgürce yerine getirilmesi
2) Kadın ve erkeğin eşit haklara sahip olması
3) Çok partili, demokratik, şeffaf bir seçim sistemi
4) Sansürsüz ifade özgürlüğü
5) Sansürsüz basın özgürlüğü
6) Sansürsüz internet
Ülkelere ve coğrafi bölgelere göre, hak ve özgürlüklerin öncelik sıralamasının çokça değişebildiğini gördüğümüz araştırmada, ülke ve bölgeler bazında verilen cevaplara bakalım:
ABD, Kanada ve Avrupa'ya bakıldığında en öncelikli ilk 3 madde şöyle;
1) Kadın ve erkeğin eşit haklara sahip olması
2) Çok partili, demokratik, şeffaf bir seçim sistemi
3) Sansürsüz ifade özgürlüğü
Ortadoğu'da dini gerekliliklerin özgürce yerine getirilebilmesi diğer maddelerden açık ara önde bulunuyor. İlk 3 madde şöyle;
1) Dini gereklliklerin özgürce yerine getirilmesi
2) Çok partili, demokratik, şeffaf bir seçim sistemi
3) Kadın ve erkeğin eşit haklara sahip olması
1) Dini gereklliklerin özgürce yerine getirilmesi
2) Kadın ve erkeğin eşit haklara sahip olması
3) Çok partili, demokratik, şeffaf bir seçim sistemi,
Asya / Pasifik bölgesinde en öncelikli konumda.
Dini gerekliliklerin özgürce yerine getirilebilmesi, tüm kıtalar içinde en yüksek oyu Asya'da almış. Ayrıca kadın-erkek eşitliği burada ilk 3'e bile giremiyor:
1) Dini gereklliklerin özgürce yerine getirilmesi
2) Çok partili, demokratik, şeffaf bir seçim sistemi
3) Sansürsüz basın özgürlüğü
Latin Amerika'da oranların her madde için birbirine çok yakın olduğu görülüyor.
1) Kadın ve erkeğin eşit haklara sahip olması
2) Dini gereklliklerin özgürce yerine getirilmesi
3) Sansürsüz basın özgürlüğü
Rusya dini gereklilikleri ön planda tutuyor gibi görünürken, Ukrayna en çok şeffaf bir seçim sistemine ve sansürsüzlüğe önem veriyor.
Küresel ölçekte, en önde tutulan hakkın %74 ile din özgürlüğü olduğu görülüyor. Kadın-erkek eşitliği Avrupa, Amerika ve Güney Amerika'da kuvvetle destek bulurken, dünyanın geri kalanında öncelik olarak görülmediği için genel ortalamada %64'te kalıyor. İfade özgürlüğüne ve sansürsüzlüğe talebin ise düşük oranlarda kaldığı görülüyor.
Araştırmanın daha detaylı dökümü ve metodolojisi buradan incelenebilir.
Araştırmaya göre Türkiye'nin bu 6 maddeyi birbirlerine göre önceliklendirme sırasına, bazı haberleri hatırlayarak bakalım:
Ne yazık ki ülkemizde gayrimüslim nüfusun dinlerini / dinsizliklerini diledikleri gibi yaşayabilmesine pek iyi gözle bakıldığını söylemek çok mümkün olamıyor.
İstanbul'un fethinden sonra camiye çevrilen kiliselerden bugünlere, Türkiye insanının bu maddeyi ilk sıraya koyarken İslam'la sınırlı kaldığını düşündürüyor...
Her ne kadar çok partili ve kapalı oy - açık sayım prensibine dayalı demokratik bir seçim sistemimiz olsa da...
Söyleyecek çok bir şey yok. Türkiye'nin bu konudaki karnesi düpedüz korkunç...
Tam bir 'Ne desem kötü oluyorum' vaziyeti.