Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve Mısır resmi haber ajansı MENA, Gazze'de sağlanan kalıcı ateşkesin dün yerel saatle 19:00'da devreye girdiğini açıkladı. Taraflar, Kahire yönetiminin sunduğu iki aşamalı planı kabul etti.
Abbas canlı yayında yaptığı açıklamada 'Bu ateşkes umarım halkımıza gereken yardım malzemelerinin ve Gazze'yi yeniden inşa etmek için gereken maddelerin girmesini sağlayacak. Uluslararası camiadan bu maddelerin tekrar temin edilmesini rica ediyoruz. Birlikte yeni bir ulus inşa edeceğiz ve işgali sona erdireceğiz. Bu ateşkesin sağlanmasında emeği geçen tüm taraflara teşekkür ediyoruz' dedi.
Ateşkesin sağlanmasındaki rolü nedeniyle Katar ve ABD Dışişleri Bakanı John Kerry'e teşekkür eden Abbas ateşkesin İsrail saldırılarının 51. gününde geldiğine dikkat çekti ve saldırılarda altmıştan fazla ailenin tamamen katledildiğini söyledi.
Hamas Sözcüsü Sami Ebu Zuhri de kalıcı ateşkesi 'Gazze'nin zaferi' olarak ilan etti ve 'İsrail'i tarihinin en büyük ve en uzun savaşında yendik' ifadesini kullandı. Zuhri canlı yayındaki konuşmasını şöyle sürdürdü:
'Bugün Arap ordularının birlikte yapamadığını yaptık, başaramadığını başardık. 'İsrail'in yenilmez ordusu' efsanesini yıkarak onları mağlup ettik. Ben Gurion Havalimanı'na gerçekleştirdiğimiz saldırılarla hava sahalarını kapattırdık. Tüm halkımızı bu zaferden dolayı tebrik ediyoruz. Bu zaferin gerçek değeri ileride Kudüs'ün de kurtulacak olmasıdır, bu savaşın değeri Filistinlilerin taleplerini gerçekleştirmekten ziyade Kudüs'e giden bir yol olmasıdır.'
Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre İsrail, Gazze'ye insani yardım ve inşaat malzemelerinin girişi için sınır kapılarının açılmasını kabul etti.
Başbakanlık kaynaklarından edinilen bilgiye göre ise Hamas lideri Halid Meşal, Başbakan Erdoğan'ı arayarak ateşkes süreci ile ilgili bilgi verdi.
İki aşamalı plan
Ateşkes müzakerelerini yürüten Filistinli ve İsrailli heyetler, Mısır'ın taraflara sunduğu iki aşamalı planı kabul etti.
Mısır'ın önerdiği ilk ateşkes planında ambargonun kaldırılması ve tüm saldırıların durdurulması vardı. O plan kabul edilmedi.
Filistin tarafının kabul ettiği detaylı planda ise Gazze'den ambargonun kaldırılması ile ilgili şu maddeler yer alıyor.
Acilen yapılacaklar
Hamas ve diğer tüm Filistinli grupların İsrail'e roket ve havan topu atışını hemen durdurması,
İsrail'in her türlü saldırılarının tamamen durdurulması ve İsrail'in Gazze'deki müdahalesinin sonlandırılması,
Tüm sınır kapılarının açılması,
Gazze'ye insani yardımların girmesine izin verilmesi,
Gazze'nin sınırlarının kontrolü Hamas'tan alınıp, Mahmud Abbas'ın başında olduğu Filistin uzlaşı hükümetine verilmesi,
Filistin uzlaşı hükümetinin gözetiminde Gazze'yi yeniden inşa etmek için yardım ve para girişine izin verilmesi,
Balıkçılık yapabilmek için İsrail'in Gazze karasularında uyguladığı ablukanın 6 milden başlayarak daha sonra yavaş yavaş genişletilmesi (Filistinliler bu sınırın uluslararası kanunlara uygun şekilde 12 mile çıkmasını istiyor) ,
Elektrik sorununun çözülmesi,
Ayrıca bir ikili anlaşmayla Mısır da Gazze'yle 14 kilometrelik sınırı paylaştığı Refah kapısını açmayı kabul etti.
Uzun vadeli adımlar
Filistin tarafının Mısır'ın güvencesiyle, ateşkesin yürürlüğe girmesinden bir ay sonra müzakere edilmesini kabul ettiği maddeler ise şöyle:
Üç İsrailli gencin öldürülmesinin ardından İsrail tarafından tutuklanan Hamas üyelerinin serbest bırakılması isteniyor. Hamas daha önce bu olaya müdahil olmadığını açıklamıştı ancak üst düzey bir Hamas yetkilisi daha sonra olayın Hamas tarafından yapıldığını kabul etti.
Mahmud Abbas da İsrail ile barış görüşmelerinin sonlanmasıyla özgürlük umutları kaybolan Filistinli mahkumlar hakkında yeniden görüşülmesini istiyor.
Gazze havaalanının yeniden inşa edilmesi ve aktif hale getirilmesi isteniyor.
Gazze'de ticaret için bir liman kurulması isteniyor.
Hamas, bir yıldır maaş alamayan 40 bin Filistinli polis ve hükümet çalışanının ücretlerinin ödenebilmesi için, dondurulan hesapların yeniden aktif hale getirilmesini istiyor.
Gazze sokaklarında kutlama
Hamas'ın kalıcı ateşkesi İsrail'e karşı zafer olarak ilan etmesiyle, Gazze sokaklarında kutlamalar ve sevinç gösterileri hakim oldu. Caddelerde araç konvoyları, havai fişek kutlamaları ve minarelerden yükselen şükür duaları Gazze'nin her yerinden duyuldu.
İsrail tarafı ise temkinli yaklaştı. Ateşkesin Gazze'ye insani yardım getirmesinden memnun olduklarını söyleyen Başbakanlık Danışmanı Mark Regev, 'Sivillerle bir sorunumuz yok. Biz sadece Hamas'ın savaş makinesini yeniden inşa etmesini istemiyoruz' dedi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Jen Psaki, 'Ateşkesi kesin çözüm olarak değil bir fırsat olarak görüyoruz. Önümüzde çok uzun bir yol var ve bunun farkındayız. Bu yolda dikkatle ilerleyeceğiz' dedi.
Gazzeli 55 yaşındaki öğretmen Ahmed Avf ise, 'Karmaşık duygular içindeyiz. Bir yandan ölen insanlarımızın acısını yüreğimizde hissediyoruz. Diğer yandan da bu savaşta tek başımıza savaşıp yıkılmadığımız için gurur duyuyoruz' dedi.
Ürdün'ün başkenti Amman'daki Filistin mülteci kampı Beka'da bir araya gelen yüzlerce Filistinli de, İsrail'in 51 gün süren saldırıları sonunda sağlanan ateşkesin ardından kutlama yaptı. Filistinliler, ateşkesi zafer olarak niteledi.
Kanlı 51 günlük
Ateşkes haberi Gazze’deki saldırıların 51. gününde gelmiş oldu.
İsrail’in Gazze’de 7 Temmuz’dan beri düzenlediği saldırılarda çoğu sivil 2142 Filistinli öldürüldü, 11 bin 100 Filistinli yaralandı. Filistin Sağlık Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre ateşkesten kısa süre önce Han Yunus'ta bir arabayı hedef alan İsrail saldırısında iki çocuk hayatını kaybetti.
Filistin İnsan Hakları Merkezi, yedi haftada 540 bin kişinin evlerini kaybettiğini açıkladı.
51 gün içinde ölen İsrailli sayısı ise 69.
Kaynak: Al Jazeera ve AFP