Günümüzün En Önemli Alışkanlığı Olan El Yıkamanın Tarihi

19.07.2021 - 08:30

Kaynak: https://globalhandwashing.org/about-hand...

Covid-19 virüsü ve benzeri hastalıkların bulaşma riskini en aza indiren el yıkama, hastalıklara karşı korunmada en temel önlemlerden biri. Günümüze baktığımızda el yıkamadan bir saat bile geçirmediğimizi fark edebilirsiniz. Ya da sık sık kolonya kullanarak ellerimizi dezenfekte ettiğimizi... Peki sizce tüm bu önlemler yıllar öncesine oranla aynı mı? Yüzyıllar öncesinde de insanlar hijyen için bu kadar uğraş veriyor muydu? Tabii ki hayır! Ne yazık ki uzun yıllar önce el yıkamanın önemine dair bilgi çok azdı ve sadece el yıkamamaktan dolayı insanlar hayatını kaybedebiliyordu. Günümüzde önemi bir hayli büyük olan el yıkamanın tarihçesini gelin birlikte inceleyelim. Buyurun içeriğimize... 👇👇👇

El yıkamak neden önemli?

El yıkama günlük alışkanlıklarımızdan sadece biri. Gün içinde çok kez el yıkıyor ve sıradan bir işten farksız olmadığını düşünüyoruz. Halbuki el yıkamak sanıldığının aksine çok büyük rahatsızlıkların önlenmesinde önemli rol oynayan koruyucu bir uygulama. Sadece kendi sağlığınız için de değil! El yıkamak, sizin kadar çevrenizin de sağlığını büyük ölçüde etkiliyor. Örnek vermek gerekirse, soğuk algınlığından Hepatit A gibi pek çok rahatsızlığa karşı ellerinizi yıkayarak korunabileceğiniz bir gerçek!

Farklı kültür ve inanışlarda el yıkamak binlerce yıldır atlanmayan uygulamalardan biri.

El yıkamak, önemi çok geç fark edilen uygulamalardan biri. Günümüzde kişisel hijyen denince akla gelen ilk şey el yıkamakken, uzun yıllar önce el yıkamanın önemine dair pek bir bilgi yoktu. Tüm bunlara rağmense din ve kültür topluluklarında el yıkamanın önemi sürekli vurgulanıyor ve aşılanmaya çalışılıyordu. Özellikle Yahudi ve İslam dininde el yıkama alışkanlığının binlerce yıldır var olduğu biliniyor.

Tıp camiasının el yıkama ile tanışması bir hayli geç oldu.

www.northshore.org

Doktorların sık sık el yıkadığını izlediğiniz dizilerde ve filmlerde fark etmişsiniz. Tıp camiasında oldukça hassas karşılaşılan bu işlemin kaç senedir uygulandığını duyunca bir hayli şaşıracaksınız! Tıp camiası sadece 130 yıldır ellerini yıkıyor! Nasıl yani diyecek olursanız, doktorların el yıkamadan farklı hastaları muayene ettiğini ve hatta ameliyata girdiğini söylememiz hiç de yanlış olmayacaktır. Peki, el yıkamanın önemi nasıl ortaya çıktı? İşte sağlığımız için el yıkamanın öneminin altını çizen ilk kişi! ⬇

Macar asıllı Doktor Ignaz Semmelweis, el yıkamanın önemini vurgulayan ilk kişi!

Doktor Ignaz Semmelweis, 1800'lü yıllarda görev yapmaktaydı. Bu dönemde henüz mikropların varlığı ise tam olarak keşfedilmemişti. Bu nedenle doktorlar kadavralara dokunduktan sonra normal hastalarla ilgileniyor ve günümüzde Antiseptik olarak adlandırılan yıkama işlemiyle ellerini yıkamıyordu. Tabii ki de hijyen seviyesinin bu kadar alçak olduğu bir ortamda sık sık ölümler gerçekleşiyordu.

Doktor Semmelweis yeni doğum yapan anne ölümleri için gözlem yapmaya başladı.

Hastanede doğum yapan annelerin oranı ilginç bir şekilde yüksekti. Dr. Semmelweis görev yaptığı sırada yaşanan anne ölümlerini merak etmeye başladı. Bir süre doktorları izleyen Semmelweis, bir şey yanlış ilerlediğini fark etti. Doktorlar otopsi yaptıktan sonra doğumhaneye giriyor ve anne bedeniyle temas ediyordu. Temas sırasında doktorların elinde kalan kadavra parçacıkları ise, annenin bedenine giriyor ve bu nedenle anne doğumdan sonra yaşamını yitiriyordu.

Doktorlara ellerini ve kullandıkları aletleri klor çözeltisinde yıkamaya başlayınca...

Yaşanan kayıplar sonrası hijyene dönülmesi gerektiğini savunan Macar asıllı Doktor Ignaz Semmelweis, ameliyat esnasındaki temizliğin önemini gösterecek bir deneyde bulundu. Emrindeki doktorların her biri otopsi sonrası ellerini yıkayacak ve doğumhanede kullandıkları aletleri klor çözeltisi ile temizleyecekti. Çok geçmeden bu uygulama büyük oranda işe yaradı ve anne ölümlerinde büyük oranda azalma gözlemlendi.

Semmelweis karşı çıkanlarla bir müddet savaşmak zorunda kaldı!

Doktor Ignaz Semmelweis'in çalışmaları sonrası ölüm oranlarında büyük düşüşler gözlenmişti. Hatta ve hatta vefat eden anne oranı yüzde 18'den tam tamına yüzde 1'e kadar düştüğü açık bir gerçekti. Tabii ki de bu başarı tam anlamıyla kutlanmadı ve Semmelweis'e karşı çıkan büyük bir topluluk oluştu. Karşı çıkanlar getirilen yeni kural sonrası vefat eden annelerin nedenini el yıkamaya ve aletlerin klor çözeltisinde yıkanmasına bağlıyordu. Doktor Ignaz Semmelweis ise bu düşünce yapısıyla bir dönem savaştı fakat işleyiş onun aleyhine çalıştı.

Akıl sağlığı yerinde değil denildi!

Macar asıllı doktorun keşfettiği şey adeta kadınların hayatını kurtaran önemli bir detaydı. Ne yazık ki 1800'lü yıllarda bu durum doktorun lehine işlemedi. Hijyen için savaş veren Ignaz Semmelweis bir süre sonra işinden oldu ve hakkında saçma söylemlerle karşı karşıya kaldı. Binlerce yıldır yapılan bir hatayı keşfeden Doktor Ignaz Semmelweis için akıl sağlığı yerinde değil gibi yersiz iddialar söylenmeye başlandı. Semmelweis, 47 yaşında hayata gözlerini yumdu. Ve hijyen meselesi sonraki 40 yıl boyunca gözlemlenmeye devam etti.

Antiseptik prosedürlerin öncüsü Doktor Ignaz Semmelweis'den sonra İngiliz Doktor Joseph Lister, el yıkama konusunda ısrarcı tavrı ile önemli gelişmelere imza attı.

Doktor Ignaz Semmelweis'ın vefatından sonra tam 40 yıl boyunca Antiseptik üzerine fikirler bir hayli değişti. Yavaş yavaş doktorlar ellerini ve kullandıkları aletleri yıkamaya özen gösterdi. Mikropların gelişimi ve anlaşılırlığı da üstüne eklenince artık neredeyse tüm doktorlar el yıkamaya başladı.

Florence Nightingale çalıştığı savaş hastanesinde el yıkama gibi hijyen kurallarını hayata geçirdi.

İngiliz sosyal reformcu, istatistikçi ve hemşire Florence Nightingale modern hemşireliğin kurucuları arasında yer almakta. Özellikle Kırım Savaşı sırasında eğitim alan hemşirelerin sorumlusu olan Nightingale, askerlerin bakımıyla ilgilenen ve dönemin ikonu olarak görülen biriydi. Tanınırlığının yanı sıra dikkat çeken bir başka özelliği ise, kötü şartlarda askeri hastanelerde el yıkamayı ve hijyeni sonuna kadar savunmuş olmasıydı. Dönemin şartlarına bakıldığında Florence Nightingale'in hijyenin yaygınlaşmasında önemli roller üstlendiği çıplak bir gerçekti.

Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, enfeksiyonu önlemenin en önemli yolunun el yıkamak olduğunu açıkladı.

1980'li yıllara kadar el yıkama ve hijyen konusu tam anlamıyla oturmamıştı. Hatta ve hatta bu yıla kadar bir dizi salgın hastalık peşi sıra yayılmaya devam etti. Yaşanan tüm bu hastalıklar sonrası ise Amerika Birleşik Devletleri Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, el yıkamayı enfeksiyonun yayılmasını önleyen en önemli yol olarak tanımladı! Bu tanıma ise el hijyenine yönelik kabul edilmiş ilk yönerge olarak yerini aldı!

Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım...