Bir gezegenin ne kadar sıcak veya soğuk olduğunu tanımlamak bazen karmaşık olabilir. Mesela Dünya'yı örnek alalım: Tropik bölgelerdeki sıcaklıklar, kutup bölgelerdeki sıcaklıklardan oldukça farklıdır. Sıcaklıktaki değişimler hem atmosferlerde hem de gezegenlerin farklı yerlerinde oldukça yaygındır. Güneş Sisteminde bulunan Venüs gezegeni bu duruma bir örnek olarak gösterilebilir. Biz de bu yazımızda bu konudan bahsediyoruz.
Güneşin çevresinde dönen ikinci gezegenin ortalama sıcaklığı 464°C'dir. Bu kurşunu eritecek kadar sıcak bir ortamdır. Ayrıca gezegene inmeyi başaran Sovyet sondası yüzeyde uzun süre hayatta kalamadı.
Ortalama olarak Venüs, Güneş'e en yakın gezegen olan Merkür'den bile daha sıcaktır. Bunun sorumlusu ise gezegenin bulut örtüsü. Venüs atmosferi sülfürik asit ve karbondioksitten oluşur ve Dünya'nınkinden yaklaşık 100 kat daha kalındır. Gezegen, uzun zaman önce yıkıcı bir sera etkisi yaşadığı için bugünkü halindedir. Venüs'ün yüzeyinde olsaydınız, aynı anda hem yanar, hem erir hem de ezilirdiniz. Kesinlikle bir tatil için en iyi yer sayılmaz.
Dünya da dahil olmak üzere gezegenlerin dış atmosferleri binlerce derecelik sıcaklıklara ulaşabilir. Bu katman termosfer olarak bilinir. Atmosferlerin bu katmanlarının bu kadar sıcak olmasının nedeni Güneş'tir. Atmosferin bu kısmı çok büyük miktarda radyasyon alır - ancak yoğunluk genellikle o kadar düşüktür ki ısı transferi çok verimli değildir. Dünya'nın termosferinde yörüngede dönen Uluslararası Uzay İstasyonu bu nedenle erimez.
Sadece Dünya'da değil, Jüpiter'in en içteki ayı olan Io'da da bu geçerli. Io Ay'ımızdan daha büyüktür ve yüzeyi volkanlarla kaplıdır. Bu volkanlardan dışarı çıkan lavın yaklaşık 2 bin derecelik sıcaklıklara sahip olduğu düşünülüyor. Bu, gezegenimizin herhangi bir yerindeki lavdan çok daha yüksek bir sıcaklık. Yine de Jüpiter'ın uydusunda atmosferin olmaması nedeniyle ortalama sıcaklık sıfırın oldukça altında.
Kasım 2022 itibariyle, bilinen en sıcak dünya KELT-9b adlı bir ötegezegendir. Bu gezegen, Güneşimizden neredeyse iki kat daha sıcak bir yıldıza son derece yakın bir yörüngede dönüyor. KELT-9b'in ortalama sıcaklığı ise 4 bin dereceye yakın. Bu, tungsteni eritecek kadar yüksek bir sıcaklık. Gezegenin ayrıca bir tür kütleçekim kilidi sayesinde bir tarafı her zaman yıldızına dönüktür. Sürekli güneş gören taraf, gezegenin ortalamasından yüzlerce derece daha yüksek sıcaklıklara sahiptir. Bu sıcaklıklar birçok yıldızdan daha sıcaktır; hatta neredeyse Güneş'imizin yüzeyi kadar sıcaktır. Bu gezegenin termosferinin yıldız yüzeyiyle aynı sıcaklığa sahip olduğu düşünülüyor. Evrende daha sıcak gezegenler olabilir, ancak bu kesinlikle kırılması zor bir rekor.
Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!