Son çevre yasası ile plastik poşetler ücretli hale geldi. Alışverişte kullandığımız poşetler artık 25 kuruşa satılacak. 1 Ocak'ta başlayan uygulamanın ardından halkın kafasında kimi soru işaretleri de bulunuyor. Bazı vatandaşlar poşetleri markete iade edip parasını aldığını söylerken, kimileri ise bu taleplerine olumsuz yanıt verildiğini ifade ediyor.
Peki vatandaşın böyle bir hakkı var mı?
BBC Türkçe'den Onur Erem, konuyu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na sordu. Bakanlık, poşetlerin iadesinin veya değişiminin yalnızca poşetlerin hasarlı olması durumunda mümkün olduğunu açıkladı.
Bu durumda tüketicilerin poşetlerini iade edip paralarını geri alabilmesi için satılan poşetin içine konulan ürünleri taşıyamayacak bir durumda olması veya poşetin kapasitesini aşmayan bir yük taşırken yırtılması gerekiyor.
Tüketici Hakları Merkezi (TÜ-MER) Başkanı Fatih Dinler, bu yüzden marketlerin satılan poşetlerin kaç kiloluk taşıma kapasitesinin olduğunu ya da hangi boyutlarda ürünleri taşıyabileceğini tüketicilere bildirmek zorunda olduğuna dikkat çekiyor.
Dinler, yasayla birlikte dolaşımdaki plastik poşetleri geri getiren tüketicilere para vererek toplanmasının çevreyi daha fazla koruyacağını söylüyor.
Öte yandan Dinler, yasaların markette gerçekleştirilen alışverişlerde alınan bir ürünün ayıplı olmaması durumunda iadeye izin vermediğini, bu nedenle tüketicilerin aldıkları poşetleri keyfi olarak iadesinin yasa kapsamına alınmadığını söylüyor.
Bugün konu hakkında konuşan Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum ise plastik poşetlerin geri toplanma oranının yaklaşık yüzde 1 olduğunu açıkladı.
Murat Kurum, 'Niye derseniz, plastik poşetlerin geri toplamından üretilme maliyeti, yaklaşık normal maliyetin 100 katı fazla. Dolayısıyla hiçbir üreticimiz bu plastik poşetleri toplayıp, yeniden üretmek işine gelmiyor. Dolayısıyla toplanması noktasında çok büyük sorunlar yaşıyoruz' dedi ve ekledi:
'4 gündür bu uygulamaya geçildi ve görüyoruz ki plastik poşet kullanımı yaklaşık yüzde 50 azalmış durumda.'
TÜ-MER Başkanı Dinler'in dikkat çektiği bir diğer konu ise parayla satılan poşetlerin üzerinde market logolarının bulunması. Dinler, Nisan 2019'dan itibaren marketlerin tüketicilere logosuz poşet sunmak zorunda olduğunu, kimsenin para verdiği bir üründe bir marka logosu taşımaya zorlanamayacağını söylüyor.
BİM'e iade ettiği poşetin parasını geri alan ve makbuzunu internette paylaşarak gündeme gelen Vedat Oktay da TGRT Haber'e yaptığı açıklamada sırf poşetin üzerinde marka olduğu için iade ettiğini belirtip, 'Ben onun reklamını yapacaksam para vermem' dedi.
Öte yandan bazı satıcıların müşteri memnuniyeti için, ürünün bütünlüğünün bozulmaması durumunda 30 gün içinde iadeye izin verdiğini hatırlatan Dinler, bu marketlerin bu politikalarını poşetler için de sürdürmesi durumunda tüketicilerin oralardan alışveriş yapmayı tercih edebileceğini vurguluyor:
'Poşetlerin ücretli satışlarında satıcı firmalar üründe bir sorun olmaması durumunda bile tüketicilerin kullandığı ürünleri müşteri memnuniyeti adına geri alabilmeliler.'
Dinler ayrıca yürürlükte olan tüketicinin korunmasına ilişkin yasaların mesafeli ve kapıdan satışlarda 14 gün, taksitli senetli satışlarda ise 7 gün içinde hiçbir şart ve sebep öne sürmeden iade hakkı verdiğini hatırlatıyor.
nerdeyse her hafta benzine zam yapılıyor, elektriğe zam geliyor, herşeye para daha çok giderken kimsenin sesi çıkmıyor da 25 kuruşluk torbaya tepki gösteriyor insanlar. Garip gerçekten çok garip memleket.
İnsana deseler ki poşet getirene 25 krş. veriyoruz,ne çevre kirliliği kalır ne aç insanlar. 4 poşete 1 ekmek düşer böylelikle insanlar tok uyur. İlla bizden gitmek zorunda değil.
hayvan gibi tüketiyoruz önce bir bunu kabul edelim. en basiti benim halam markete gidiyor dolu aldıkları yetmiyor birde tomar tomar boş poşet alıp marketten doldurarak döndüklerini direk çöpe atıyor. ve bunun gibi binlerce insan ufacık çöpü koca poşetlere koyup atıyor. plastik poşetin geri dönüşümü yok denecek kadar hatta yok gibi zira semeriyle seksen mal oluyor dolayısıyla kimse yanaşmıyor dönüşüme. poşet üretmek daha karlı bir iş dertleri direk olarak para olsa ürettirir sattırırlar emin olun. uzaktan herkes her konuyu biliyor zaten.dünyada bu iş böyle ilerlerken bizde niye herkes yaygarasında anlamıyorum. alın bir bez çanta kullanın ben bi çevre mühendisi olarak zaten bez çantam vardı çoğu zaman bunu kullanıyordum şimdi yanımdan ayırmıyorum. bez çanta kullanırsan poşet almak zorunda kalmazsın ve dertleri milleti kazıklamaksa kazıklanmazsın. çevre kanununda kaç tane madde değişti hiç birini görmediniz. depozito gelecek cam şişeye önümüzdeki yıllarda bunu niye söylemiyor kimse. geri dönüşüm katkı pay var mesela akünü mü değiştirdin eski akünü verince senden bu payı almayacaklar ama eski aküyü vermeden yeni akü alırsan ödeyeceksin geri dönüşüm katkı payını. 1 yıldır motat sistemi kullanıyoruz mesela kimin haberi var. atıklar gelişi güzel doğaya verilmesin diye atık araçlarının gps ile takip edildiği bir sistem