İngiliz The Guardian gazetesi Türk ekonomisinde son dönemde yaşanan problemleri değerlendirdi. İnşaat sektörünün, malzemelerin ithal olması nedeniyle dövize dayalı olduğunu belirten gazete, Türk Lirası'ndaki değer kaybının son yıllarda giderek büyüyen bu sektör ile ilgili olduğunu vurguladı. Makalede, “İstanbul’daki inşaat patlamasını gözlemleyenler, Türk Lirası’ndaki çöküşe şaşırmayacaktır. Her şey borca dayalıydı” ifadeleri kullanıldı.
İngilizlerin önde gelen gazetelerinden The Guardian'da, “Türkiye’nin Lira krizi İstanbul’un silüetine nasıl yazılmıştı?” başlıklı bir makale kaleme alındı.
Gazete Duvar'ın aktardığına göre,makale şu ifadelerle başlıyor: “Uzaktan bakıldığında, İstanbul’da şehir dışında yeni inşa edilen bir mahalle olan Esenyurt, parlak gökdelenlerden oluşan hareketli merkeziyle biraz Hong Kong’u veya Dubai’yi andırıyor. Fakat yakından incelendiğinde, birçok gökdelenin bitmemiş olduğunu fark ediyorsunuz; pencereleri ya da mobilyaları yok. Diğerlerinin ise sadece yarısı dolu; hava karardığında pencerelerden dışarıya ışık gelmiyor.”
Gazetenin Esenyurt’un merkezinde görüştüğü emlakçı Muhammed Karman, “Konut alanlarında inşaatın yüzde 100’ü durdu. Neden biliyor musunuz? Malzemeler… Her şey dolarla, dolarla ödüyorsunuz” diyor.
“Türk lirasının iki yıldır devam eden düzenli düşüşten sonra geçen hafta çökmesi küresel piyasaları ürküttü” diyen The Guardian şöyle devam etti:
“Fakat İstanbul’un silüetini inceleyenler hiç şaşırmamıştır. Kentte baktığınız her yer, borçla sağlanan bir inşaat patlamasının kanıtlarıyla dolup taşıyor: Ufuk çizgisini yeni gökdelenler belirliyor, caddelerde devasa alışveriş merkezleri var ve bir dizi mega projenin arasında, dünyanın en büyüğü olması planlanan yeni bir havalimanı da var.”
Gazetenin haberi şöyle devam ediyor:
“Bu inşaat çılgınlığına finansman sağlanması Türkiye ekonomisinin merkezindeydi; son yıllarda ülkenin gayrısafi milli hasıla büyüme oranının neredeyse yüzde 20’sini oluşturuyordu ve yaklaşık 2 milyon kişi istihdam ediliyordu. 2008’deki mali çöküşe paralel olarak, patlama düşük faizli krediler ve büyüyen bir borçla finanse ediliyordu. İnşaat şirketleri binalarını döviz üzerinden alınan ucuz kredilerle fonluyordu ve bu krediler her gün büyüyüp ödemesi zorlaşırken, Lira’nın çöküşünden özellikle onlar etkilenecek. Hükümet istatistiklerine göre, 2016’nın sonunda Türk inşaat şirketlerinin kredilerinin yaklaşık yüzde 90’ı döviz üzerinden alınmıştı.”
The Guardian, TL’deki değer kaybını Amerikan hükümetiyle yaşanan rahip Andrew Brunson krizinin tetiklediğini belirtmekle beraber, “Fakat Türkiye ekonomisi bir süredir yavaş bir hızla düşüşteydi; Lira 2016’dan bu yana düzenli olarak değer kaybediyordu” ifadelerini kullandı.
Haberde, eski Merkez Bankası başkanlarından Nihat Bülent Gültekin’in, “Türkiye yüksek bir büyüme oranına, buna ulaşmaya yeterli yabancı yatırım olmadan ulaşmaya çalışan bir ülke. Zaman zaman ihracat yapmazlarsa, krize giriyorlar. Bu, her 10 yılda bir oluyor” sözlerine de yer verildi.
'İnşaat sektörü bu bağımlılığın en önde gelen örneklerinden biri. Sermayenin büyük kısmı yabancı para birimiyle alınan borçlardan geliyor” diyen The Guardian, İstanbul Levent’teki Sapphir binasını örnek gösterdi. Buna göre bu bina, 2013’te 164 milyon lira değerindeki borçlarla yapıldı; bu borcun 154 milyon TL’si dolar üzerinden alınmıştı. The Guardian, aynı borcun bugün 539 milyon liraya denk olduğuna dikkat çekti.
adamlar bizi bizden daha iyi analiz etmisler. bu ulkenin medyasi yandaş oldugu icin bu tur haberleri duymaya aliskin degiliz pek.
Elimizde kebap gibi "Dış mihraklar" saçmalığı dururken gözlemi ve analizi kim takar?!
sen dünya mermer rezervinin %40 ına sahipsin 3.havalimanına mermeri brezilyadan al yazık degil mi yerli üreticiye!