Uykumuz geldiğinde ya da uzun süre bilgisayara baktıktan sonra istemsizce gözlerimizi ovuşturma ihtiyacı duyarız. Bunu yapmak bize anlık bir rahatlama sağlasa da aslında gözlerimize çok fazla zarar veriyor. Göz ovuşturmanın zararları için...👇
Önemli not: Bu içerik herhangi bir öneri niteliği taşımamaktadır. Olası bir sağlık sorununuzda mutlaka bir hekime danışın.
Peki neden bunu yapma gereği duyuyoruz?
Bunu yapmak ise kornealarımızı kurutur. Onları ovduğumuzda, göz kapaklarımıza ve gözyaşı bezimize masaj yaparız. Bunu yaparak gözyaşlarını gözlerimize dağıtır ve hava yoluyla gelen kir ve tozları korneamızdan temizleriz. İkinci olarak, ovuştururken göz kürelerine baskı uygularız ve bu da vagus sinirine bir sinyal iletir. Bu sinir, kalbinize yavaşlaması için bir sinyal gönderir. Yani gözleri ovuşturarak kendimizi rahatlatıyoruz ve kendimizi uykuya daha hazır hale getiriyoruz.
Ancak bu hareketin ne yazık ki faydasından çok zararı var. Ovuşturmanın zararlarına gelin bir bakalım.
Gözün en dıştaki katmanı olan kornea, göze giren ışık miktarını düzenler. Ayrıca retinada net bir görüntü oluşturmak için ışığı odaklar. Kornea, küresel şeklini koruyan yoğun kollajen lif ağlarından oluşur. Sağlıklı bir kornea, mükemmel görme için kritik öneme sahiptir. Bununla birlikte, gözlerinizi ovuşturmak kornea yüzeyini kırar ve kolajen lif ağını parçalar. Zamanla kornea incelir ve şekil değiştirmeye başlar. Çoğu durumda, keratokonus adı verilen bir durum gerçekleşir ve kornea bir koni şekli oluşturarak dışarı çıkar. Bu durum genellikle genetik, göz hastalıkları ve oksidatif stres ile ilişkili olsa da, bazı hastalarda sürekli göz ovma nedeniyle de gelişir.
Gözde biraz toz, küçük partikül maddeler ve diğer tahriş edici maddeler varsa, gözlerinizi ovuşturmak bu partikülleri korneaya sürter. Tabii ki siz bu maddeleri gözünüzde hissetmezsiniz. Mikropartiküllerin göz yüzeyinde ileri geri hareketlerinden kaynaklanan mikro sıyrıklar acılı veya rahatsız edici değildir. Dahası, parmaklarınız bu parçacıkların uzaklaştırılmasına yardımcı olmak yerine gözlere daha fazla madde aktararak sorunu daha da kötüleştirir. Gözlerin sürekli ovuşturulması, zamanla kötüleşen kornea çiziklerine neden olur. Başlangıçta, çizik kornea göz kızarıklığına, sulanmaya ve ışığa karşı artan hassasiyete neden olabilir. Bununla birlikte, çizikler kötüleşirse, kornea enfekte olur ve skar dokusu geliştirir. Tahmin edebileceğiniz gibi korneada skar dokularının oluşması görme sorunlarına neden olur.
Aşırı ince veya çizik kornea zarı, gözlerin enfeksiyona karşı hassasiyetini artırır. İnsan gözünün üst ve alt kirpikler, kaşlar ve nemli tutma gibi çeşitli koruyucu önlemleri olmasına rağmen, enfeksiyonlara karşı tamamen korunaklı değildir. Göz ovmak gözünüzü çizebilir veya iltihaplandırabilir. Tehlikeli bakterileri parmaklarınızdan aktararak göz enfeksiyonu riskini artırabilirsiniz. Lazer ameliyatı sonrası cerrahların hastanın ameliyattan sonra gözlerini ovuşturmasını yasaklamasının nedeni de budur. El-göz temasından kaynaklanan yaygın bakteriyel enfeksiyonlara E. Coli, Staphylococcus, Salmonella ve Streptococcus bakterileri neden olur. Ayrıca mantar enfeksiyonları da oluşabilir.
Histaminler, alerjik iltihaplanmalardan karşı vücutta doğal olarak salınır. Ne yazık ki vücudunuz alerjik bir rahatsızlık sonrası aşırı miktarda histamin üretebilir ve bu da gözlerinizde akıntıya ve kaşıntıya sebep olur. Kaşıntıyı gidermek için gözlerinizi ovuşturduğunuzda ise vücudunuz daha fazla histamin salgılar, yani bir döngüye girersiniz. Gözlerinizi ovuşturduktan sonra rahatlamış hissetseniz de, aşırı histamin üretimi nedeniyle rahatsızlığınız gözlerinizi ovuşturduktan saniyeler veya dakikalar sonra daha da kötüleşebilir. Bunun nedeni histamin artışının baş dönmesi, baş ağrısı, kusma, mide bulantısı ve tansiyon bozukluklarına yol açmasıdır.
Glokom veya göz tansiyonu, 35 yaş ve üstü yetişkinlerde görme kaybının bir numaralı nedenidir. Bu durum öncelikle gözünüzün arkasında bulunan optik siniri etkilerken, rahatsızlığı tedavi etmek için göz içi basıncının giderilir. Ancak gözlerinizi ovuşturmak, camsı sıvıyı içeren camsı oda üzerinde basınç uygulayarak göz içindeki basıncın artmasına neden olur. Bu da glokom tedavisinin amacı ile çelişir ve muhtemelen glokomu kötüleştirir.
Göz çevresinde oluşan koyu halkalar, alerji, kansızlık, yorgunluk, bazı ilaçlar ve yaş gibi çeşitli nedenlerden oluşur. Ancak gözlerinizi sürekli kaşımak ve ovmak da bu halkaların oluşumunu teşvik edebilir veya mevcut halkaları koyulaştırabilir. Yüzün diğer bölümlerinden farklı olarak, gözleri çevreleyen cilt ince ve hassastır. Bu nedenle, gözlerinizi her ovuşturduğunuzda veya çizdiğinizde cilt yüzeyinin altındaki kılcal damarlara zarar verir. Sonuç olarak, kan bu kan damarlarından çevre dokulara akar ve cildinize koyu bir renk verir. Her uyandığınızda koyu halkalar fark ediyorsanız, uyurken gözlerinizi ovuşturuyor olmanız oldukça muhtemeldir. Göz maskesi kullanmak ise sizi bu sorundan kurtarabilir.
Gözlerinizi ovma ihtiyacı hissettiğinizde, bu his geçene kadar gözlerinizi kapatacak şekilde serin ve nemli bir bezi gözlerinizin üzerine koyabilirsiniz. Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi gözlerinizle alakalı herhangi bir sorun yaşıyorsanız bir an önce bir hekime danışmayı ihmal etmeyin.