Karşınızdaki kişinin sizi gerçekten dinleyip dinlemediğini anlamak her zaman kolay değildir. Sözel onaylar ya da yüzeysel beden dili çoğu zaman yanıltıcı olabilir. Ancak bilimsel araştırmalar, dikkatin çok daha ince ve çoğu zaman fark edilmeyen bir bedensel tepkiyle kendini ele verdiğini ortaya koyuyor. Günlük yaşamda otomatik bir refleks olarak değerlendirdiğimiz göz kırpma davranışı, aslında bireyin konuşulanlara ne ölçüde odaklandığına dair önemli ipuçları sunabiliyor.
İşte detaylar...
Yeni bir bilimsel araştırma, bu sorunun cevabının sandığınızdan çok daha basit bir yerde gizli olabileceğini söylüyor.
Concordia Üniversitesi tarafından yürütülen ve Trends in Hearing dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, genelde tamamen otomatik sandığımız göz kırpma davranışı aslında beynin ne kadar yoğun çalıştığını ele veriyor. Yani biri sizi dikkatle dinliyorsa, farkında bile olmadan daha az göz kırpıyor.
Bu sırada katılımcıların göz hareketleri özel göz takip sistemleriyle anbean kaydedildi. Beyin zorlandığında vücut nasıl tepki veriyor?
Ortam gürültüsü arttıkça ve konuşmayı anlamak zorlaştıkça, katılımcıların göz kırpma hızı belirgin biçimde düştü. Uzmanlara göre bu, beynin “kritik bir şey kaçmasın” diye kendini korumaya aldığı bilinçsiz bir önlem.
Çalışmanın başyazarı Penelope Coupal, durumu şöyle özetliyor:
“Göz kırpma rastgele gerçekleşen bir refleks değil. Beyin önemli bilgiyle karşılaştığında, bu hareketi sistemli şekilde bastırabiliyor.”
Deneyler parlak, loş ve tamamen karanlık ortamlarda tekrarlandı. Sonuç değişmedi. Zihinsel çaba arttığında göz kırpma yine azaldı.
Bu da göz kırpmanın yalnızca gözü nemlendirmek ya da ışığa uyum sağlamak için değil, doğrudan beynin “yönetici kontrol” mekanizmalarıyla bağlantılı olduğunu gösteriyor.
Bugüne kadar zihinsel yükü ölçmek için genellikle göz bebeği büyümesi gibi yöntemler kullanılıyordu. Ancak bu çalışma, göz kırpma sıklığının hem daha pratik hem de oldukça güvenilir bir gösterge olabileceğini ortaya koyuyor.
Araştırma ekibinden Doç. Dr. Mickael Deroche’a göre bunun nedeni oldukça mantıklı:
“Göz kırpmak, kısa da olsa görsel ve işitsel bilgi kaybı yaratır. Beyin önemli bir bilgi geleceğini hissettiğinde, bu kaybı yaşamamak için göz kırpmayı bilinçsizce erteliyor.”
Kısacası biri size bir şey anlatırken gözlerini dikip neredeyse hiç kırpmıyorsa… Büyük ihtimalle gerçekten dinliyordur. Yok eğer sohbet sırasında saniyede beş kere göz kırpıyorsa, kusura bakmayın ama zihni büyük ihtimalle çoktan başka bir yerde.