Çölyak hastalığı, glüten alımına bağlı olarak ince bağırsakta meydana gelen hasarla oluşuyor. Kalıtsal bir hastalık olan çölyak, çoğunlukla genetik olarak yatkın kişilerde görülüyor. Gelin, çölyakla ilgili kafanızdaki soru işaretlerine birlikte son verelim.
Çölyak hastalığı olan kişiler glüten tükettiğinde, vücutları ince bağırsağa saldıran bir bağışıklık tepkisi verir. Bu saldırılar, ince bağırsağın yüzeyini kaplayan ve besin emilimini destekleyen küçük parmak benzeri çıkıntılara yani villuslara zarar verir. Besinler vücutta düzgün bir şekilde emilemez.
Bu hastalık, insanlar glüten içeren gıdaları veya ilaçları tüketmeye başladıktan sonra herhangi bir yaşta gelişebilir.
Tespit etmek çok zor çünkü etkileri her insanda farklı olabilir. Çölyakın başta sindirim sistemi olmak üzere vücudun diğer bölümlerini de etkileyebilecek onlarca belirtisi mevcut. Bazı hastalarda ise hiçbir semptom yokken kan testinde ortaya çıkar. Hatta kan testinin negatif çıktığı ama bağırsak biyopsisinin pozitif olduğu durumlar gelişebilir.
Açıklanamayan demir eksikliği
Tükenmişlik hissi
Depresyon ve kaygı bozukluğu
Kemik ve eklem ağrısı
Eklem iltihaplanması
Karaciğer yağlanması ve safra yolu bozuklukları
Ellerde ve ayaklarda karıncalanma ve uyuşma
Migren atakları
Ağız içi aftlar
Tekrarlayan düşük veya kısırlık
Adet dönemi düzensizlikleri
Bu belirtileri taşıdığınızı düşünüyorsanız hemen bir hastaneye gitmelisiniz. Vücudunuzun uzun süre gerekli besini alamaması ağır sonuçlara yol açabilir. Hiçbir belirti göstermiyor olsanız da bir ameliyat, doğum, hamilelik ya da stresli bir dönemdeki tetkikler bu hastalığı taşıdığınızı ortaya çıkarabilir.
Çölyak, kronik bir otoimmün hastalığı. Dolayısıyla tedavisi ömür boyu sıkı bir glütensiz diyete bağlı. Sadece glüten içeriği 20 parçadan (ppm) az olan yiyecek ve içecekleri tüketebilirsiniz.
Çölyak hastalığı olan kişilerde genellikle demir, kalsiyum, magnezyum, çinko, folat, riboflavin, B12 vitamini ve D vitamininin yanı sıra kalori ve protein eksikliği gözlemlenir. B12 ve folat takviyesi bu hastalığın neden olduğu anksiyete ve depresyondan kurtulmaya yardımcı olur. Tüm bu vitamin ve mineraller doktorunuz tarafından gerektiğinde reçete edilir.
Tüketeceğiniz glütensiz besinler ile glüten içeren besinler bile aynı ortamda bulunmamalı. Diş macunu gibi sürekli kullandığımız bazı malzemeler de glüten içerebilir. Bu yüzden kullandığınız her şeye çok dikkat etmelisiniz.
Durumunuz çölyak hastalığı kadar ağır olmazsa bile, glüten ve süt ürünlerini 1 hafta kesmeyi deneyin, tekrar yediğinizde hayat kalitenizi ne kadar etkiliyormuş göreceksiniz. Sonrasında ne kadar/ nasıl yiyeceğinize karar vermek size kalmış ama en azından günlük rahatsızlıklarınızın sebebini öğrenmiş olursunuz
Olmayabilir değil çölyak hastalarının glütensiz diyetten başka çaresi yoktur.