Gizemli İstihdam Artışı Açıklanamıyor

Son 3 yılda büyümesi yavaşlayan Türkiye ekonomisinin yarattığı istihdam artışı açıklanamıyor.

Türkiye ekonomisi son 10 yılda 6 milyondan fazla kişiye istihdam sağladı. Büyümenin Türkiye tarihi ortalamalarında seyrettiği bu dönemde yakalanan bu istihdam artışı şaşırtıcı olmayabilir.

Ancak ekonomistler son 3 yılda büyümenin ortalama yüzde 3’e düştüğü bir dönemde sağlanan “olağanüstü” istihdam artışını açıklanamıyor.

Business HT'de yer alan Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (Betam), 2005-2014 döneminde istihdam artışlarını analiz ettiği raporunda, son 3 yıldaki istihdam artışını “büyüme ile tutarsız”, “piyasa ekonomisinin işleyişine tezat”, “ekonominin doğal kurallarını aykırı” ifadeleri ile tanımlıyor.

Düşük büyümeye karşın yüksek istihdam artışı henüz tam olarak açıklanamamış olabilir ancak Betam sonuç üzerinden şu önemli tespitleri yapıyor:

Son üç yılda (2011-2014) tarım dışı istihdamda “aşırı istihdamdan” söz edecek kadar olağan dışı artışlar ortaya çıkmıştır.

Özetle, olağanüstü istihdam artışlarının gerçekleştiği, buna karşılık emek verimliliğinin düştüğü bir dönem söz konusudur.

Bu anormal gelişme sanayi, inşaat ve hizmetler olmak üzere tüm tarım dışı sektörlerde gözlemlenmektedir

Bu doğrultuda aslında işsizlik oranlarının da düşmesi beklenir. Ne var ki söz konusu dönemde aynı zamanda işgücünde de hızlı artışlar kaydedilmiştir. İstihdama paralel olarak artan işgücü sonucunda işsizlik oranlarında kayda değer bir düşüş görülmemiştir.

Dolayısıyla beklenenin çok üstünde artan istihdam ve belki de bir çekme gücüyle artan işgücü, işgücü piyasasının yapısının daha kapsayıcı ve sağlıklı bir yola girdiğine işaret ediyor olabilir. Ancak istihdamın bu kadar hızlı artmış olması aynı zamanda verimlilik artışlarında yavaşlamayı ya da verimliliğin azalmasını beraberinde getirmiştir. Bu açıdan çalışan başına düşen gelirin istenilen seviyede artmadığı söylenebilir. Türkiye'de son birkaç senedir tartışmalara konu olan orta gelir tuzağı bu noktada tekrar karşımıza çıkmaktadır.